“ประเพณีก่อพระทรายวันไหลบางแสน” ตื่นตาประติมากรรมทรายอันงดงามริมทะเล

เป็นที่รู้กันดีว่า “เทศกาลสงกรานต์” หรือ “เทศกาลปีใหม่ไทย” ตรงกับวันที่ 13-15 เมษายนของทุกปี ดังนั้นในช่วงสัปดาห์นี้ในแต่ละจังหวัดและสถานที่ต่าง ๆ จึงพากันจัดงานประเพณีสงกรานต์กันอย่างคึกคักสนุกสนาน

แต่กระนั้นก็ยังมีอีกหลายพื้นที่ ที่มีการจัดประเพณีสงกรานต์ขึ้นหลังวันที่ 13-15 เมษายน เป็นดังงาน “สงกรานต์หลังวันสงกรานต์” หรือ “ควันหลงวันสงกรานต์” ซึ่งนอกจากจะเป็นไปตามความเชื่อดั้งเดิมแล้ว ก็ยังเป็นการเปิดโอกาสให้ประชาชนที่ไปทำงานอยู่ตามต่างจังหวัด ได้เดินทางกลับมาร่วมฉลองปีใหม่ไทยกับครอบครัว-ญาติพี่น้องกันในภูมิลำเนาบ้านเกิดของตนหลังช่วงเทศกาลสงกรานต์


สำหรับหนึ่งในประเพณีเลื่องชื่อที่จัดขึ้นหลังวันสงกรานต์ก็คือ “ประเพณีวันไหล” หรือ “สงกรานต์วันไหล” ซึ่งนิยมจัดขึ้นกันในภาคตะวันออกของบ้านเรา

“วันไหล” คือวันทำบุญขึ้นปีใหม่ของชาวทะเล ที่กำหนดจัดขึ้นหลังช่วงเทศกาลสงกรานต์ เดิมเรียกว่าประเพณี “ก่อพระทรายน้ำไหล” ซึ่งทางวัดและชาวบ้านจะช่วยกันขุดลอกทราย ที่ฝน ซัดไหลลงมาขังบริเวณหนอง คลอง บึง อันเป็นที่มาของชื่อวันไหล

วัดใดอยู่ใกล้แม่น้ำ ห้วย หนอง คลอง บึงในบริเวณนั้น ก็จะจัดประเพณีวันไหลขึ้น ซึ่งในอดีตชาวบ้านจะนิยมพระเจดีย์ทรายให้ครบ 84,000 กอง เพื่อให้เท่าจำนวนพระธรรมขันธ์ในพระพุทธศาสนา


เจดีย์ทรายแต่ละกองจะตกแต่งด้วยดอกไม้ และธงต่าง ๆ เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา รวมถึงมีผ้าป่า และสมณบริขารสำหรับพระภิกษุสงฆ์ ซึ่งหลังจากนั้นทางวัดก็จะนำทรายไปสร้างเสนาสนะ หรือถมที่ทางบริเวณวัด

สำหรับหนึ่งในงานประเพณีวันไหลอันโด่งดังในระดับตำนานของบ้านเราก็คือ งาน “ประเพณีก่อพระทรายวันไหลบางแสน” หรืองาน “วันไหลบางแสน” ที่ชาวตำบลแสนสุข อำเภอเมือง จังหวัดชลบุรี ได้ปฏิบัติสืบทอดต่อกันมาช้านานหลายชั่วอายุคน

ประเพณีนี้เดิมเรียกว่า “งานทำบุญวันไหล” เป็นรูปแบบการรักษาขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีงามของคนท้องถิ่น ผสมผสานการเล่นสาดน้ำสงกรานต์ของคนยุคใหม่ ซึ่งในปัจจุบันมีกำหนดจัดงานประเพณีดังกล่าวขึ้น ในระหว่างวันที่ 16-17 เมษายนของทุก ๆ ปี


ประเพณีก่อพระทรายวันไหลบางแสน เป็นงานบุญวันไหลที่มุ่งสืบต่อแนวคิดเรื่องการขนทรายเข้าวัดเพื่อถวายเป็นพุทธบูชา ซึ่งตอนหลังได้มีการปรับเปลี่ยนมาเป็นกิจกรรมการแข่งขันก่อพระทรายประเภทต่าง ๆ ริมทะเลชายหาดบางแสน ที่มีทั้งแบบดั้งเดิมและแบบศิลปะร่วมสมัย อันสวยงามน่าตื่นตาตื่นใจ จนกลายเป็นเอกลักษณ์และภาพจำใหม่ของประเพณีวันไหลบางแสนไปโดยปริยาย

นอกจากการแข่งขันก่อพระทรายประเภทต่าง ๆ แล้ว งานวันไหลบางแสนยังมีกิจกรรมที่น่าสนใจอื่น ๆ อาทิ การทำบุญตักบาตร พิธีรดน้ำดำหัวผู้สูงอายุ การแข่งขันกีฬาพื้นบ้าน การออกบูธต่าง ๆ ปาร์ตี้โฟม การแสดงดนตรีของศิลปินชั้นนำ ควบคู่ไปกับการเล่นสาดน้ำริมทะเลอันสนุกสนาน

ซึ่งแต่ละปีจะมีนักท่องเที่ยวชาวไทยและชาวต่างชาติเดินทางมาเที่ยวชมประติมากรรมทรายริมทะเลบางแสน และร่วมสืบสานงานประเพณีประเพณีก่อพระทรายวันไหลบางแสน หนึ่งในผู้บุกเบิกงานวันไหลในตำนานของเมืองไทยกันเป็นจำนวนมาก

#################################


งานประเพณีก่อพระทรายวันไหลบางแสน ประจำปี 2568

เทศบาลเมืองแสนสุข ร่วมกับองค์การบริหารส่วนจังหวัดชลบุรี และจังหวัดชลบุรี กำหนดจัดงาน “ประเพณีก่อพระทรายวันไหลบางแสน ประจำปี 2568” ขึ้น ในระหว่างวันที่ 16-17 เมษายน 2568 ณ บริเวณชายหาดบางแสน ตำบลแสนสุข อำเภอเมืองชลบุรี จังหวัดชลบุรี เพื่อเป็นการอนุรักษ์และส่งเสริมประเพณีท้องถิ่นให้เป็นที่รู้จักแพร่หลายสืบต่อไป

สำหรับรายละเอียดกิจกรรม มีดั้งนี้
วันพุธที่ 16 เมษายน 2568
*กิจกรรมภาคสนาม
เวลา 07.00 น. - เริ่มการประกวดก่อพระทรายวันไหลบางแสน
เวลา 10.00 น. - การแข่งขันกีฬาพื้นบ้าน มวยทะเล(รอบคัดเลือก)
เวลา 11.00 น. - สรงน้ำ ปิดทอง พระพุทธรูป
*กิจกรรมเวทีหลัก
เวลา 16.45 น. - พิธีกร เปิดเวที
เวลา 17.00 น. - นิทรรศการ การส่งเสริมและการอนุรักษ์ประเพณีวัฒนธรรม งานสงกรานต์
เวลา 18.00 น. - การแสดงของศิลปิน "บิว จิตรฉรีญา"
เวลา 19.45 น. - การแสดงของศิลปิน "หมอลำอีสานออนซอนศิลป์"
เวลา 22.15 น. - เสร็จสิ้นกิจกรรม


วันพฤหัสบดีที่ 17 เมษายน 2568
*กิจกรรมภาคสนาม
เวลา 07.00 น. - ทำบุญตักบาตร พระสงฆ์ 24 รูป
- สรงน้ำ ปิดทอง พระพุทธรูป
- รดน้ำขอพรผู้สูงอายุ
เวลา 09.00 น. - การแข่งขันกีฬาพื้นบ้าน (รอบชิงชนะเลิศ) มวยทะเล
วิ่งเปรี้ยว ชักเย่อ สะบ้า ช่วงรำ วิ่งสามขา การแกะหอยนางรม


*กิจกรรมเวทีหลัก
เวลา 11.00 น. - พิธีกร เปิดเวที
เวลา 11.15 น. - พิธีมอบรางวัลการประกวดก่อพระทรายฯ ทุกประเภท / มอบรางวัล อถล. รักษ์โลกต้นแบบ
เวลา 13.30 น. - การเสวนา หัวข้อ “แสนสุข เมืองแห่งการเรียนรู้การออกแบบเพื่อทุกคน” คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
เวลา 14.00 น. - การแสดงของชมรมผู้สูงอายุ เทศบาลเมืองแสนสุข
ชุดที่ 1 ชุดการแสดงรำไทย “สงกรานต์บ้านเรา”
ชุดที่ 2 ชุดการแสดงบาสโลบ “บางแสนของฉัน & รำวงสงกรานต์”
เวลา 14.30 น. - นิทรรศการ การส่งเสริมและการอนุรักษ์ประเพณีวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับประเพณีสงกรานต์
เวลา 15.10 น. - การแสดงของชมรมผู้สูงอายุ เทศบาลเมืองแสนสุข
ชุดที่ 3 ชุดการแสดงลีลาศ “ลีลาศพาเพลิน”
ชุดที่ 4 ชุดการแสดงไลน์แดนซ์ “ไลน์แดนซ์ พาเพลิน ชุดคืนทิ่มม้าว”
ชุดที่ 5 ชุดการแสดงเพลงพื้นบ้าน “พฤติพลังชาวบางแสน”
เวลา 16.30 น. - พิธีเปิดงานประเพณีก่อพระทรายวันไหลบางแสน ประจำปี 2568
เวลา 17.00 น. - การแสดงของศิลปิน "กวาง จิรพรรณ"
เวลา 18.45 น. - การแสดงของศิลปิน "โบว์ดำ ลำซิ่ง"
เวลา 20.00 น. - การแสดงของศิลปิน "ศาล สานศิลป์"
เวลา 21.00 น. - การแสดงของศิลปิน "ก้อง ห้วยไร่"
เวลา 22.15 น. - เสร็จสิ้นกิจกรรม

####################

หมายเหตุ : ภาพจาก ททท.