พาไปสัมผัสอันซีนนครพนมที่หลาย ๆ คนยังไม่ค่อยรู้จักนั่นก็คือ “สถูปอิฐพระธาตุพนมองค์เดิม” ที่ตั้งอยู่ห่างจากองค์พระธาตุพนมเพียงแค่ราว 200 เมตร ผู้สนใจสามารถเดินข้ามถนนไปชมความน่าสนใจและกราบสักการะสถูปอิฐแห่งนี้กันได้ ซึ่งมีความเชื่อว่ามีความศักดิ์สิทธิ์เทียบเท่ากับการได้กราบสักการะองค์พระธาตุพนมเลยทีเดียว
จังหวัดนครพนมมีสิ่งศักดิ์สิทธิ์สำคัญคู่บ้านคู่เมืองคือ องค์ “พระธาตุพนม” ที่ประดิษฐานอยู่ภายใน วัดพระธาตุพนมวรมหาวิหาร ที่ตั้งอยู่ริมฝั่งแม่น้ำโขง ตำบลธาตุพนม อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม
พระธาตุพนมถือเป็นหนึ่งในพระธาตุศักดิ์สิทธิ์ที่สำคัญยิ่งองค์หนึ่งของเมืองไทย ที่ว่ากันว่า ใครที่ไปจังหวัดนครพนมแล้วไม่ได้ไปไหว้พระธาตุพนมนั่นก็ถือว่ายังมาไม่ถึงนครพนมโดยสมบูรณ์
พระธาตุพนมผ่านการบูรณะปฏิสังขรณ์มาแล้วหลายครั้ง โดยการบูรณะครั้งใหญ่ครั้งสำคัญเกิดขึ้นหลังพระธาตุพนมองค์ดั้งเดิม ได้พังถล่มลงเมื่อวันที่ 11 สิงหาคม พ.ศ. 2518 เนื่องจากมีฝนตกหนัก พายุพัดโหมกระหน่ำ บวกกับความเก่าแก่ขององค์พระธาตุ จึงนำมาสู่ความสูญเสีย ยังความเศร้าเสียใจใหญ่หลวงต่อพุทธศาสนิกชนชาวไทย
อย่างไรก็ดีด้วยศรัทธาอันแรงกล้า องค์พระธาตุพนมก็ได้รับการบูรณะขึ้นใหม่จนแล้วเสร็จเมื่อวันที่ 23 มีนาคม พ.ศ. 2522 กลับมาตั้งตระหง่านโดดเด่นริมฝั่งโขงให้ผู้คนได้กราบสักการะขอพรมาจนถึงทุกวันนี้
สำหรับอิฐเก่าขององค์พระธาตุพนมองค์เดิมที่พังถล่มลงมาเมื่อปี พ.ศ. 2518 ได้ถูกรวบรวมแล้วนำไปบรรจุไว้ใน “สถูปอิฐพระธาตุพนมองค์เดิม” ที่ตั้งอยู่บนเกาะกลางสระน้ำหน้าวัดพระธาตุพนม ห่างจากองค์พระธาตุพนมประมาณ 200 เมตร ซึ่งจะมีสะพานนาค 5 เศียรศิลปะขอมโบราณนำทางเข้าสู่องค์สถูป
สถูปอิฐองค์นี้เริ่มก่อสร้างเมื่อปี พ.ศ.2535 แล้วเสร็จปี พ.ศ.2541 ตัวสถูปมีลักษณะทรงสี่เหลี่ยมมีส่วนยอดแหลมทรงโอคว่ำซึ่งสร้างตามลักษณะของพระธาตุพนมยุคแรกเมื่อ ปี พ.ศ. 8
ภายในสถูปได้เก็บรักษาเศษอิฐเศษปูนของพระธาตุพนมองค์เดิมที่เคยพังทลายลงเมื่อวันที่ 11 สิงหาคม 2518 รวมถึงบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ พระอรหันตธาตุ พระพุทธรูป อัญมณี และวัตถุมงคลอื่น ๆ ไว้อีกเป็นจำนวนมาก
ปัจจุบันรอบ ๆ องค์สถูปอิฐได้มีโครงการสร้าง “องค์พญาสัตตนาคาทั้ง 7” สีสันต่าง ๆ ซึ่งเป็นไปตามตำนานความเชื่อในเรื่องของ “พญานาคระดับภุมมเทวา” 7 ตน ที่พระอินทร์ได้บัญชาให้มาทำหน้าที่เฝ้าพิทักษ์ปกปักรักษาองค์พระธาตุพนม
หลังสิ้นปี พ.ศ. 2567 ประติมากรรมองค์พญาสัตตนาคาทั้ง 7 สร้างเสร็จไปแล้ว 4 ตน แต่ละตนล้วนต่างมีสรีระงดงามวิจิตร มีลวดลายประณีตละเอียด แม้ดูอ่อนช้อยแต่ก็แฝงไปด้วยพลังอันน่าเกรงขาม ซึ่งหลังจากนี้จะมีการดำเนินการสร้างพญานาคตนที่ 5 ต่อไป
สำหรับสถูปอิฐพระธาตุพนมองค์เดิมถือเป็นอันซีนนครพนมที่หลาย ๆ คนยังไม่ค่อยรู้จัก แต่นี่นับเป็นอีกหนึ่งสถานที่ศักดิ์สิทธิ์สำคัญเชื่อมโยงกับองค์พระธาตุพนม ซึ่งหากใครที่ไปกราบไหว้องค์พระธาตุพนม ไม่ควรพลาดการไปสักการะสถูปอิฐองค์นี้ด้วยประการทั้งปวง
