เหตุการณ์น้ำท่วมใหญ่ในอำเภอแม่แตง จังหวัดเชียงใหม่ เมื่อช่วงปลายเดือนกันยายน-ต้นเดือนตุลาคม 2567 นอกจากจะสร้างความเสียหายในหลายมิติแล้ว ยังทำให้ช้าง 2 เชือกถูกน้ำท่วมเสียชีวิต (ช้างล้ม) ปรากฏเป็นข่าวดัง พร้อมทั้งเกิดดราม่า “คนเลี้ยงช้าง ช้างเลี้ยงคน” สนั่นโซเชียล
อย่างไรก็ดีไม่ว่าใครจะถือหางฝ่ายไหน และนิยมในการเลี้ยงช้างแบบใด แต่สิ่งหนึ่งที่ปฏิเสธไม่ได้ก็คือ ช้างเป็นสัตว์ที่ผูกพันกับวิถีคนไทยมาช้านานนับแต่อดีตถึงปัจจุบัน
นอกจากนี้คนไทยก็มีภูมิปัญญาในการเลี้ยงช้าง ฝึกช้าง จัดอยู่ในระดับเบอร์ต้น ๆ ของโลก นอกจากนี้เมืองไทยยังมีแหล่งท่องเที่ยวเกี่ยวกับช้างมากมาย
และนี่คือ 5 สถานที่ท่องเที่ยวเรียนรู้เกี่ยวกับช้างไทย ซึ่งแต่ละแห่งต่างก็มี “ความเหมือน” และ “ความแตกต่าง” ในมนต์เสน่ห์ของช้างไทยให้สัมผัสแตกต่างกันออกไป
บ้านเพราะช้าง จ.ตาก
“บ้านเพราะช้าง” แห่งหมู่บ้านยะพอ ต.วาเล่ย์ อ.พบพระ เป็นหมู่บ้านของชาวปกาเกอะญอที่มีการเลี้ยงช้างกันมาช้านาน จนเสมือนว่าช้างนั้นเป็นส่วนหนึ่งของสมาชิกในครอบครัว
จากเดิมชาวบ้านที่นี่เลี้ยงช้างเพื่อใช้ประโยชน์ในการชักลากไม้ในป่าแถบประเทศเพื่อนบ้าน แต่พอมีปัญหาในแถบชายแดน ก็ต้องนำช้างกลับมาเลี้ยงในหมู่บ้านที่มีแหล่งอาหารและแหล่งน้ำธรรมชาติ จนเกิดเป็น “บ้านเพราะช้าง” ขึ้นมา
ปัจจุบันบ้านเพราะช้างเปิดให้นักท่องเที่ยวเข้ามาสัมผัสวิถีการอยู่ร่วมกับช้างจมมภูมิปัญญาท้องถิ่น มาทดลองให้อาหารช้าง อาบน้ำช้าง ช่วยเลี้ยงช้าง ทำสปาโคลนให้ช้าง
ส่วนใครที่อยากสัมผัสวิถีการอยู่ร่วมกับช้างอย่างเข้าถึง ก็ยังมีโปรแกรมพักโฮมสเตย์ นั่งรถอีแต๊กนำเที่ยว และทำกิจกรรมร่วมกับช้างได้
สวนนงนุช จ.ชลบุรี
“สวนนงนุช” พัทยา จ.ชลบุรี เป็นหนึ่งในสิบสวนสวยที่สุดในโลก หากว่าใครมาที่นี่ก็มักจะนึกถึงต้นไม้ดอกไม้สวย ๆ สวนสวยในมุมต่าง ๆ ที่ประดับประดาตกแต่งด้วยพันธุ์ไม้เขตร้อน มีทั้งสวนลอยฟ้า สวนตะบองเพชร สวนฝรั่งเศส สวนป่าหิน และที่เด็ก ๆ ชอบมากก็คือ หุบเขาไดโนเสาร์ ที่มีไดโนเสาร์หลากหลายสายพันธุ์ให้ได้ชม
อย่างไรก็ดีที่นี่มีอีกหนึ่งไฮไลต์ที่ไม่ควรพลาดก็คือ “การแสดงช้างแสนรู้” เพราะที่สวนนงนุชคือบ้านและโรงเรียนของช้าง
ปัจจุบันมีช้างที่อยู่ในการดูแลของสวนนงนุชกว่าร้อยเชือก และบางส่วนก็ถูกนำมาแสดงความสามารถสุดน่ารัก ไม่ว่าจะเป็น แดนซ์กระจายย้ายสะโพกอย่างเมามัน ปาลูกดอก เล่นบาสเกตบอล โยนโบว์ลิ่ง เต้นฮูลาฮูป วาดรูปและระทึกกับการเดินข้ามคน
วังช้างอยุธยา แล เพนียด จ.พระนครศรีอยุธยา
หากได้ไปเที่ยวในโซนเมืองเก่าอยุธยา หลายคนอาจจะคุ้นกับภาพช้างตัวโตที่พานักท่องเที่ยวเดินชมรอบ ๆ พื้นที่วัดเก่า ซึ่งถ้าหากอยากขี่ช้างแบบนี้ หรือสัมผัสช้างอย่างใกล้ชิด ก็สามารถไปที่ “วังช้างอยุธยา แล เพนียด” ที่ตั้งอยู่เยื้องกับศาลหลักเมืองจังหวัดพระนครศรีอยุธยานั่นเอง
ปัจจุบัน ในวังช้างแห่งนี้เป็นหนึ่งในสถานที่ท่องเที่ยวยอดนิยม ด้านในจะมีลานพักช้างขนาดใหญ่ มีกิจกรรมลอดใต้ท้องช้าง ถ่ายรูปกับช้าง ให้อาหารช้าง รวมถึงการแสดงของช้างด้วย
ส่วนใครที่อยากนั่งช้างชมโบราณสถาน ก็สามารถมาขึ้นได้ที่นี่ โดยจะเริ่มเดินตั้งแต่บริเวณศาลหลักเมืองไปจนถึงบึงพระราม ซึ่งถือเป็นอีกหนึ่งไฮไลต์ของการเที่ยวเมืองเก่าอยุธยาเลยก็ว่าได้
นอกจากนี้ ที่วังช้างยังมีโครงการเกี่ยวกับช้างอีกมากมาย ไม่ว่าจะเป็น ศูนย์การผสมพันธุ์ช้าง โครงการอนุบาลช้างน้อย โครงการบ้านพักช้างชรา เป็นต้น
คชอาณาจักร หมู่บ้านช้าง บ้านตากลาง จ.สุรินทร์
พูดถึงเมืองช้าง ต้องนึกถึงจังหวัดสุรินทร์ และที่ “บ้านตากลาง” ก็ได้ชื่อว่าเป็นหมู่บ้านเลี้ยงช้างที่ใหญ่ที่สุดในโลก โดยชาวบ้านที่นี่เป็นชาวกวย หรือชาวกูย ซึ่งเป็นชนพื้นเมืองในอดีตของสุรินทร์ที่มีขนบธรรมเนียมและประเพณีวัฒนธรรมที่เกี่ยวเนื่องกับช้าง เนื่องจากชาวกวยเป็นคนเลี้ยงช้างที่มีความรู้ความชำนาญในการจับช้างป่ามาเลี้ยงตั้งแต่ในอดีต โดยนำมาเลี้ยงไว้ใช้งาน และเลี้ยงเป็นเสมือนสมาชิกในครอบครัว
นักท่องเที่ยวสามารถไปเยือน คชอาณาจักร หมู่บ้านตากลาง เพื่อชมการแสดงโชว์ช้างที่มีให้ชมทุกวัน วันละ 2 รอบ (10.00 และ 14.00 น.) ไม่ว่าจะเป็นการโชว์ช้างวาดรูป ช้างเตะฟุตบอล ฯลฯ ที่ทำได้น่ารักน่าชมยิ่งนัก หรือจะเข้าไปเยี่ยมชมบรรยากาศความผูกพันของคนกับช้างภายในหมู่บ้านตากลาง รวมไปถึงสามารถเข้าไปชม “สุสานช้าง” ที่มีเพียงแห่งเดียวในโลก ณ วัดป่าอาเจียง ได้อีกด้วย
สถาบันคชบาลแห่งชาติ ในพระอุปถัมภ์ฯ (ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย) จ.ลำปาง
จากศูนย์ฝึกลูกช้างแห่งแรกและแห่งเดียวในโลก เพื่อฝึกให้ช้างเชื่อฟังคำสั่งและมีความชำนาญในการทำไม้ จนกระทั่งมีนโยบายปิดป่าเพื่ออนุรักษ์ป่าไม้ต้นน้ำ จึงทำให้ช้างที่เคยถูกใช้งานในการทำไม้ต้องว่างงาน ศูนย์ฝึกลูกช้างจึงถูกปรับมาเป็นสถานที่ดูแลช้างแก่และเจ็บป่วย และต่อมาก็มีการจัดตั้งศูนย์อนุรักษ์ช้างไทยขึ้นในพื้นที่เดิม วัตถุประสงค์เพื่อการบริบาลช้างไทยให้ครอบคลุมในทุกแง่ทุกมุม เพื่อเป็นแนวทางในการอนุรักษ์ช้างอย่างยั่งยืน
ในพื้นที่ของ สถาบันคชบาลแห่งชาติ ในพระอุปถัมภ์ฯ หรือ ศูนย์อนุรักษ์ช้างไทย จ.ลำปาง แบ่งออกเป็นหลายส่วน อาทิ โรงพยาบาลช้าง สุสานช้าง เนอสเซอรี่ช้าง และในส่วนที่ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวอย่างมาก ก็คือ “ลานแสดงช้าง” ซึ่งจะเป็นส่วนที่นำช้างภายในศูนย์มาแสดงความสามารถต่างๆ ทั้งการลากซุง โชว์ปาลูกบอล โชว์ช้างวาดรูป ที่นักท่องเที่ยวสามารถอุดหนุนภาพจากฝีแปรงของช้างได้ด้วย รวมถึงอีกหนึ่งกิจกรรมไฮไลต์ “ช้างอาบน้ำ” ซึ่งเป็นที่ชื่นชอบของนักท่องเที่ยวเป็นจำนวนมาก
