ศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช สถานที่ศักดิ์สิทธิ์คู่เมืองหนองบัวลำภู

กลุ่มศาลาสถาปัตยกรรมแบบไทยที่งดงามโดดเด่น ตั้งอยู่บริเวณสวนสาธารณะหนองบัวใจกลางเมืองหนองบัวลำภู คือ “ศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช” สถานที่ศักดิ์สิทธิ์ที่เปรียบดั่งศูนย์รวมความศรัทธาซึ่งผู้คนให้ความเคารพนับถือ



ใครเดินทางมาเยือนจังหวัดหนองบัวลำภู หนึ่งในแลนด์มาร์กที่ได้รับความนิยมให้ต้องแวะมาชม คือ “สวนสาธารณะหนองบัว” หนองน้ำขนาดใหญ่บริเวณที่ว่าการอำเภอหนองบัวลำภู ซึ่งมีน้ำตลอดทั้งปี มีการสร้างถนนโดยรอบ ปรับปรุงภูมิทัศน์ตกแต่งไว้สวยงาม จึงเป็นสถานที่พักผ่อนหย่อนใจของชาวท้องถิ่น เป็นจุดชมวิวพระอาทิตย์ตก มีแนวเขาภูพานคำทอดยาวอยู่ลิบๆ

ทั้งนี้ริมหนองน้ำกลางเมือง มีสถานที่ศักดิ์สิทธิ์คู่บ้านคู่เมืองที่ผู้คนนิยมแวะมาสักการะ คือ “ศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช” ซึ่งหากพิจารณาที่ตั้งของอาณาจักอยุธยาในอดีตกับพื้นที่ภาคอีสานตอนบนที่เกือบจะติดกับนครเวียงจันทน์ สปป.ลาว นักท่องเที่ยวต่างถิ่นอาจสงสัยว่า ระยะทางที่ห่างไกลกันมากขนาดนั้น มีความเชื่อมโยงกับกษัตริย์แห่งกรุงศรีอยุธยาอย่างไร


ข้อสงสัยนี้มีคำตอบ กล่าวคือ ในประวัติศาสตร์ของชาวหนองบัวลำภูกับมหาราชแห่งกรุงศรีอยุธยา มีความเกี่ยวข้องกัน เมื่อปี พ.ศ. 2117 สมเด็จพระนเรศวร เสด็จตามสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช ยกกองทัพมาที่ตำบลหนองบัวลำภู เพื่อไปช่วยพระเจ้ากรุงหงสาวดี ที่กรุงศรีสัตตนาคนหุต (เมืองล้านช้าง หรือเวียงจันทน์ ในปัจจุบัน) เนื่องจากขณะนั้นอยุธยายังเป็นเมืองขึ้นของกรุงหงสาวดี แต่เมื่อเสด็จมาถึงตำบลหนองบัวเมืองด่านของล้านช้างเวียงจันทน์ สมเด็จพระนเรศวร ประชวรด้วยโรคไข้ทรพิษเสียก่อน พระเจ้ากรุงหงสาวดีจึงทรงให้ยกทัพกลับกรุงศรีอยุธยา


โดยมีหลักฐานลายพระหัตถ์ของสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ทูลสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยานริศรานุวัตติวงศ์ ลงวันที่ 12 ธันวาคม พ.ศ. 2478 ซึ่งสมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ทรงเล่าตอนหนึ่งว่า

“...เรื่อง ตำบลหนองบัวลำภูนั้นเมื่อหม่อมฉันขึ้นไปตรวจราชการมณฑลอุดร ได้สืบถามว่าอยู่ที่ไหน เพราะเห็นเป็นที่สำคัญมีชื่อในพงศาวดารเมื่อครั้งสมเด็จพระมหาธรรมราชาธิราช ยกกองทัพขึ้นไปช่วยพระเจ้าหงสาวดี ตีกรุงศรีสัตนาคณหุต ได้พาพระนเรศวรราชบุตรไปด้วย เมื่อไปถึงหนองบัวลำภู พระนเรศวรไปประชวรออกทรพิษ พระเจ้าหงสาวดีจึงอนุญาตให้กองทัพไทยยกกลับมา...”

สมเด็จฯ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ทรงเล่ารายละเอียดในพระนิพนธ์ เรื่องประวัติสมเด็จพระนเรศวรมหาราชไว้ว่า “... ถึงปีจอ พ.ศ. 2117 ได้ข่าวไปถึงเมืองหงสาวดี ว่า พระเจ้าไชยเชษฐาเมืองล้านช้าง ไปตีเมืองญวนเลยเป็นอันตรายหายสูญไปและที่เมืองล้านช้างเกิดชิงราชสมบัติกัน พระเจ้าหงสาวดีเห็นได้ทีก็ยกกองทัพหลวงไปตีเมืองเวียงจันทน์ ครั้งนั้นตรัสสั่งมาให้ไทยยกกองทัพไปสมทบด้วย สมเด็จพระมหาธรรมราชาฯ กับสมเด็จพระนเรศวรเสด็จไปเองทั้ง 2 พระองค์ เวลานั้นสมเด็จพระนเรศวรพระชันษาได้ 19 ปี เห็นจะได้เป็นตำแหน่ง เช่น เสนาธิการในกองทัพ แต่เมื่อยกไปถึงหนองบัวด่านของเมืองเวียงจันทน์ เผอิญสมเด็จพระนเรศวรไปประชวรออกทรพิษพระเจ้าหงสาวดีทรงทราบก็ตรัสอนุญาตให้ กองทัพไทยกลับมามิต้องรบพุ่ง พระเจ้าหงสาวดีได้เมืองเวียงจันทน์แล้วก็ตั้งให้อุปราชเดิม ซึ่งได้ตัวไปไว้เมืองหงสาวดีตั้งแต่พระมหาอุปราชาตีเมืองครั้งแรกนั้น ครองอาณาเขตล้านช้างเป็นประเทศราช ขึ้นต่อกรุงหงสาวดี


“ศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช” จึงถูกสร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2511 เพื่อเป็นอนุสรณ์สมเด็จพระนเรศวรมหาราช โดย “พระยาอุดรธานีศรีโขมสาครเขตต์” (จิต จิตตยโสธร) อดีตเจ้าเมืองอุดรธานี ได้ร่วมใจกับชาวหนองบัวลำภู สร้างไว้ ณ ด้านตะวันออกริมฝั่งหนองบัวลำภู พร้อมสร้างรูปเหมือนสมเด็จพระนเรศวรมหาราชขนาดเท่าพระองค์จริง ประทับยืน พระหัตถ์ซ้ายทรงพระแสงดาบ ออกแบบโดยช่างกรมศิลปากร


“การที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราชได้เคยเสด็จมาประทับพักแรมที่เมืองหนองบัวลำภูเมื่อ พ.ศ. 2117 นั้น ทำให้ชื่อเมืองหนองบัวลำภูได้จารึกไว้ในประวัติศาสตร์ไทย” (อ้างอิง: หนังสือวัฒนธรรม พัฒนาการทางประวัติศาสตร์ เอกลักษณ์และภูมิปัญญาจังหวัดหนองบัวลำภู - 2544)


ศาลแห่งนี้ จึงมีความสำคัญคู่เมืองมาเนิ่นนาน ซึ่งปรากฏเป็นคำขวัญประจำจังหวัดหนองบัวลำภูอีกด้วย คือ “ศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช อุทยานแห่งชาติภูเก้าภูพานคำ แผ่นดินธรรมหลวงปู่ขาว เด่นสกาวถ้ำเอราวัณ นครเขื่อนขันธ์กาบแก้วบัวบาน”

ปัจจุบัน “ศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช” เป็นศูนย์รวมความศรัทธา และเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ประจำเมืองหนองบัวลำภู ผู้คนนิยมเดินทางมาสักการะเพื่อความเป็นสิริมงคล และสำหรับคนที่เดินทางมาขอพรตามความเชื่อ เมื่อประสบผลสำเร็จก็มีการนำรูปปั้นไก่มาถวาย บริเวณรอบๆศาลแห่งนี้จึงมีรูปปั้นไก่วางเรียงรายอยู่เป็นจำนวนมาก นอกจากนี้ในวันที่ 25 มกราคม ของทุกปี ทางจังหวัดจะจัดให้มีงานเฉลิมฉลองและมีพิธีถวายสักการะบวงสรวงดวงวิญญาณของ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช


ศาลสมเด็จพระนเรศวรมหาราช
ถ. โพธิ์ชัย ต.หนองบัว อ.เมืองหนองบัวลำภู จ.หนองบัวลำภู




สามารถส่งข้อมูลข่าวสารด้านการท่องเที่ยว-อาหารมาได้ที่ อีเมล์ travel_astvmgr@hotmail.com หรือ ชมคลิปต่าง ๆ ได้ที่ Youtube :Travel MGR และ Instagram : @travelfoodonline และ TikTok : @travelfoodonline