“ผีขนน้ำ” งานประเพณีหาชมยากแห่งเมืองเชียงคาน

ชวนร่วมสัมผัสประเพณีหาชมยาก สำหรับ “ผีขนน้ำ” อีกหนึ่งของดีเมืองเชียงคาน เป็นการละเล่นพื้นบ้านที่สืบสานกันมายาวนาน 23-25 พ.ค. นี้



การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (ททท.) ขอเชิญร่วมงานประเพณีบุญเดือนหก และการละเล่นผีขนน้ำบ้านนาซ่าว ประเพณีโบราณที่เดียวในประเทศไทย ซึ่ง "ผีขนน้ำ" หรือชื่อเรียกอีกแบบหนึ่งว่า “แมงหน้างาม” เป็นการละเล่นพื้นบ้านที่สืบสานกันมายาวนานของชาวบ้านนาซ่าว ต.นาซ่าว อ.เชียงคาน จ.เลย

ผีขนน้ำเป็นพิธีกรรมไหว้ผีบรรพบุรุษที่ชาวบ้านรวมตัวกันจัดขึ้น หรือเรียกว่า “เลี้ยงบ้าน” เพื่อแสดงความเคารพและตอบแทนบุญคุณ “ผีเจ้าปู่” ที่ให้ความคุ้มครองให้ชาวบ้านอยู่เย็นเป็นสุข ฝนตกต้องตามฤดูกาล และมีพืชผลอุดมสมบูรณ์ ซึ่งจะเล่นกันระหว่างเดือนหกในงานบุญบั้งไฟประจำปี


ตามประเพณีดั้งเดิมนั้น การละเล่นผีขนน้ำจะมีได้ก็ต่อเมื่อ ทางวัดจัดงานวันวิสาขบูชา วันเพ็ญเดือนหกผ่านพ้นไปแล้ว ต่อจากนั้นชาวบ้านนาซ่าว จะกำหนดเอาวันแรม 1-3 ค่ำ ที่ต่อจากวันวิสาขบูชาเป็นวันสำคัญ ในการจัดทำพิธีกรรมเลี้ยงบ้าน หรือเลี้ยงผีปู่ ตา

ตามประเพณีความเชื่อการนับถือผีบรรพบุรุษ เพื่อแสดงความเคารพและตอบแทนบุญคุณที่ "ผีเจ้าปู่"ให้ความคุ้มครองให้ชาวบ้านอยู่เย็นเป็นสุข ฝนตกตามฤดูกาลทำให้เกษตรกรมีพืชผลในการผลิตดี พร้อมกับมีการละเล่นผีขนน้ำ ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของหมู่บ้าน


ความเชื่อเรื่อง "ผีขนน้ำ" นั้น ชาวบ้านนาซ่าว เชื่อกันว่าผีขนน้ำเป็นวิญญาณของสัตว์จำพวก วัว ควาย ที่ตายไป ยังล่องลอยวนเวียนอยู่ตามที่เคยอาศัย เช่น ห้วย หนอง แม่น้ำ เมื่อชาวบ้านไปตักน้ำอาบ วิญญาณสัตว์เหล่านั้นจะตามคนเข้าหมู่บ้าน ซึ่งได้ยินแต่เสียงกระดึงหรือกระดิ่ง พบแต่ขนไม่เห็นตัวตน จึงเรียกว่า "ผีขนวัว ผีขนควาย” หรืออีกนัยหนึ่ง เชื่อว่า การเล่นผีขนน้ำเป็นประจำในเดือนหกเป็นการขอฝน จึงเรียกว่า ผีขนน้ำ เพราะขนน้ำจากฟ้ามานั่นเอง


กิจกรรมที่น่าสนใจ คือ ขบวนแห่ผีขนน้ำ ชาวบ้านจะใส่หน้ากากผีขนน้ำและแต่งกายด้วยชุดสีสันร่วมเดินขบวน จุดเด่นอยู่ที่หน้ากากไม้ ทำด้วยไม้เนื้ออ่อน เช่น ไม้นุ่น(ต้นงิ้ว)และไม้พญาสัตบรรณ(ต้นตีนเป็ด) มีการเขียนลวดลายบัวเครือ และลายผักแว่น ตาโต จมูกโต ฟันใหญ่ ปากมีรอยยิ้ม มีการนำหวายมาตรึงกับหน้ากากให้โค้งเหมือนเขาควาย ใช้กระดาษสี หรือเศษผ้าตัดเป็นริ้วประดับ

ส่วนเครื่องดนตรีที่ใช้ประกอบการละเล่นผีขนน้ำ ได้แก่ กลอง กะลอ ทำด้วยไม้ไผ่ เจาะเป็นราง ซึ่งเป็นเครื่องดนตรีที่ให้จังหวะในการเล่นให้สนุกสนานเร้าใจ


สถานที่ : บ้านนาซ่าว ต.นาซ่าว อ.เชียงคาน จ.เลย


วันที่ 23 พฤษภาคม 2567 เวลา 15.00 น. ชมและร่วมขบวนแห่ดอกไม้เข้าผาม


วันที่ 24 พฤษภาคม 2567 เวลา 09.00 น. ชมพิธีเปิดและขบวนแห่ผีขนน้ำ


วันที่ 25 พฤษภาคม 2567 เวลา 07.00 น. ร่วมทำบุญตักบาตร ถวายภัตตาหาร ปัจจัยไทยทาน




สามารถส่งข้อมูลข่าวสารด้านการท่องเที่ยว-อาหารมาได้ที่ อีเมล์ travel_astvmgr@hotmail.com หรือ ชมคลิปต่าง ๆ ได้ที่ Youtube :Travel MGR และ Instagram : @travelfoodonline และ TikTok : @travelfoodonline