“วัดบุญยืน” พระอารามหลวงแห่งเมืองเวียงสา จ.น่าน

ตรงข้ามกับเทศบาลตำบลเวียงสา จังหวัดน่าน ผู้มาเยือนย่อมสะดุดตากับวิหารศิลปะแบบล้านนาขนาดใหญ่ หลังคาลดหลั่นเป็นสี่ชั้น ภายในวิหารมีพระพุทธรูปปางประทับยืนซึ่งมีความงดงามเป็นเอกลักษณ์ และเป็นที่มาของชื่อ “วัดบุญยืน” วัดเก่าแก่คู่เมืองเวียงสามากว่า 200 ปี

หากจัดโปรแกรมมาเยือนเมืองเวียงสา เส้นทางท่องเที่ยวน่านใต้ ต้องไม่พลาดปักหมุดยังศาสนสถานสำคัญคู่เมือง คือ "วัดบุญยืน พระอารามหลวง” ซึ่งมีเอกลักษณ์ความวิจิตรให้ได้ชม


ข้อมูลจากสำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัดน่าน ระบุว่า แต่เดิมวัดมีชื่อว่า “วัดบุญนะ” สถานที่ตั้งเดิมนั้น ตั้งอยู่ที่ตลาดสด ซึ่งเป็นที่ธรณีสงฆ์ของวัดบุญยืนปัจจุบัน สร้างคู่กับการสร้างเมืองเวียงป้อ (เวียงพ้อ) เมืองเวียงป้อ สร้างขึ้นโดย “พระยาป้อ” จึงเรียกชื่อเมืองตามนามผู้สร้างเมือง แต่มีชื่อนิยมเรียกกันอีกว่า “เวียงสา” หรือ “เมืองสา”

ต่อมาในปี พ.ศ. 2329 ได้ย้ายวัดไปสร้างใหม่ ห่างจากวัดเดิมประมาณ 3 เส้น อยู่ติดกับแม่น้ำสา ตรงปากน้ำที่ไหลไปบรรจบกับแม่น้ำน่าน บริเวณที่ตั้งวัดใหม่นี้ มีป่าไม้สักที่สมบูรณ์ จึงใช้ไม้สักสร้างพระวิหาร กุฏิสงฆ์ เสนาสนะอื่น ๆ อีกเป็นจำนวนมาก จึงเรียกชื่อวัดว่า “วัดป่าสักงาม”


จุดเปลี่ยนสำคัญของชื่อวัด เกิดขึ้นเมื่อปี พ.ศ. 2340 เจ้าฟ้าอัตถวรปัญโญ เจ้าผู้ครองนครน่าน องค์ที่สอง ได้เสด็จประพาสเวียงป้อ ทรงมีจิตศรัทธา จึงทรงโปรดเกล้าฯ ให้ หมื่นสรรพช่าง เป็นนายช่างใหญ่ สร้างพระวิหารขึ้น กว้าง 15 เมตร ยาว 30 เมตร และทรงโปรดเกล้าฯ ให้ เจ้าราชวงศ์เชียงของ เป็นผู้แกะสลักบานประตูใหญ่พระวิหาร สร้างพระพุทธรูปไม้สัก พระรูปจำลองเจ้าฟ้าอัตถวรปัญโญ และศาสนวัตถุอื่น ๆ อีกเป็นจำนวนมาก

จากนั้น ในปี พ.ศ. 2343 มีการสร้างพระพุทธยืน ปางประทับยืน เป็นพระประธานในพระวิหาร ขนาดสูง 8 ศอก ดังนั้น วัดป่าสักงาม จึงได้เปลี่ยนนามวัดใหม่เป็น “วัดบุญยืน” โดยอิงตามลักษณะพระพุทธรูปมาจนถึงปัจจุบัน


ทั้งนี้เอกลักษณ์ของพระพุทธรูปองค์ประธาน เป็นพระพุทธปฏิมาองค์ยืนที่ใหญ่ที่สุดในจังหวัดน่าน อยู่ในอิริยาบถ ประทับยืนตามปกติ และห้อยพระหัตถ์ทั้งสองลงชิดพระวรกาย (บ้างเรียกว่า ปางเปิดโลก ปางประทานอภัย ปางเมตตาการุณ ปางประทับยืนทรงดิ่ง ซึ่งก็แตกต่างกันไปตามเหตุผลในพระพุทธประวัติ)


เมื่อมองไปยังพระพุทธรูปจะเห็น องค์พระพุทธรูปประทับยืนดูลึกเข้าไปในซุ้มสีแดงประดับทอง ทั้งด้านบนและสองข้างซ้ายขวาของซุ้มที่ตกแต่งประดิษฐ์ลวดลายกนกอันวิจิตรบรรจง ภายในวิหารยังงดงามด้วยเสาลักษณะกลมใหญ่จำนวน 12 เสา สร้างด้วยคอนกรีตเสริมเหล็ก กรองไม้สักเดิมรับกับขื่อหลังคา ก่อด้วยอิฐโบราณรอบ ๆ เสา โดยมีลวดลายอันวิจิตรอ่อนช้อย


วัดบุญยืน นับเป็นจุดหมายปลายทางของผู้ศรัทธาในพุทธศาสนา ผู้หลงใหลในศิลปวัฒนธรรมของจังหวัดน่าน และเป็นศูนย์รวมจิตใจชาวพุทธอำเภอเวียงสา ถือเป็นวัดพระอารามหลวงแห่งเดียวในอำเภอ โดยได้รับพระราชทานยกฐานะเป็นพระอารามหลวง ชั้นตรี ชนิดสามัญ ในปี พ.ศ. 2538


สามารถส่งข้อมูลข่าวสารด้านการท่องเที่ยว-อาหารมาได้ที่ อีเมล์ travel_astvmgr@hotmail.com หรือ ชมคลิปต่าง ๆ ได้ที่ Youtube :Travel MGR และ Instagram : @travelfoodonline และ TikTok : @travelfoodonline