อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง บุรีรัมย์ ออกโรงแจงพนมรุ้งยังไม่ได้เป็นมรดกโลก แต่อยู่ในสถานะ “รายชื่อบัญชีมรดกโลกเบื้องต้น” หลังมีบางเพจปั่นเฟคนิวส์เรียกยอดไลค์ ระบุว่ากลุ่มเทวสถานปราสาทพนมรุ้งและเมืองโบราณศรีเทพ ได้รับการรับรองเป็น 2 มรดกโลกแห่งใหม่ของไทยแล้ว
จากกรณีที่มีบางเพจปั่นเฟคนิวส์ด้วยการนำข่าวเก่าในปี พ.ศ. 2562 เมื่อตอนที่องค์การยูเนสโกประกาศบรรจุ “กลุ่มเทวสถานปราสาทพนมรุ้ง” และ “เมืองโบราณศรีเทพ” ไว้ในบัญชีรายชื่อเบื้องต้นของศูนย์มรดกโลก มาให้ข้อมูลบิดเบือน ว่า “กลุ่มเทวสถานปราสาทพนมรุ้ง” และ “เมืองโบราณศรีเทพ” ได้รับการรับรองเป็น 2 มรดกโลกแห่งใหม่ของไทยแล้ว ทำให้คนที่ไม่รู้ข้อเท็จจริงเข้ามาแสดงความยินดีและแชร์เฟคนิวส์นี้ออกไปเป็นจำนวนมาก
ล่าสุดเพจ อุทยานประวัติศาสตร์พนมรุ้ง บุรีรัมย์ Phanom Rung Historical Park ได้ออกมาชี้แจงข้อเท็จจริงดังกล่าว ดังต่อไปนี้
ชี้แจงข้อเท็จจริง “พนมรุ้ง” ในบัญชีรายชื่อเบื้องต้นของศูนย์มรดกโลก
ในการประชุมคณะกรรมการมรดกโลกสมัยสามัญ ครั้งที่ ๔๓ เมื่อวันที่ ๒๖ พฤศจิกายน ๒๕๖๒ ณ กรุงบากู สาธารณรัฐอาเซอร์ไบจาน ที่ประชุมฯ ได้มีมติรับรองพื้นที่ทางวัฒนธรรมของไทย บรรจุไว้ใน “บัญชีรายชื่อเบื้องต้น” หรือ Tentative List ของศูนย์มรดกโลก โดยหนึ่งในนั้นก็คือ “กลุ่มเทวสถานปราสาทพนมรุ้ง ปราสาทเมืองต่ำ และปราสาทปลายบัด จังหวัดบุรีรัมย์”
ในกรณีดังกล่าว เมื่อได้รับการบรรจุอยู่ในบัญชีรายชื่อมรดกโลกเบื้องต้นแล้ว ยังไม่ถือว่าพื้นที่นั้น ๆ เป็น “มรดกโลก” อย่างสมบูรณ์ เนื่องจากต้องดำเนินการศึกษาข้อมูลทางวิชาการในด้านต่าง ๆ และดำเนินการจัดทำเอกสารเพื่อขอขึ้นทะเบียน 'เป็นแหล่งมรดกโลก (Nomination Dossier)' เสนอต่อคณะกรรมการมรดกโลกพิจารณา ในการประชุมสมัยสามัญและประกาศขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกอย่างสมบูรณ์ต่อไป
สำหรับ กลุ่มเทวสถานปราสาทพนมรุ้ง ปราสาทเมืองต่ำ และปราสาทปลายบัด จังหวัดบุรีรัมย์ เป็นกลุ่มโบราณสถานที่ตั้งอยู่ไม่ไกลกัน ทั้ง 3 แห่งเป็นสถาปัตยกรรมแบบขอมที่มีความโดดเด่นตรงที่มีบารายและระบบควบคุมน้ำมาเกี่ยวข้อง สะท้อนให้เห็นถึงฝีมือทางวิศวกรรม การก่อสร้าง การชลประทาน รวมไปถึงด้านดาราศาสตร์ด้วย
โดยปราสาทพนมรุ้งและปราสาทปลายบัด 1 และ 2 เป็นปราสาทที่ตั้งอยู่บนยอดภูเขาไฟ มีการสร้างระบบการจัดการน้ำเพื่อเชื่อมโยงพื้นที่สำคัญภายในกลุ่มเทวสถานด้วยการดัดแปลงปากปล่องภูเขาไฟเป็นสระน้ำ มีการสร้างคันบังคับน้ำเชื่อมต่อกับแหล่งน้ำธรรมชาติเพื่อให้ไหลลงสู่บารายของปราสาทเมืองต่ำ เพื่อหล่อเลี้ยงชุมชนบนพื้นที่ราบ ซึ่งทำให้เกิดกลุ่มเทวสถานอันทรงคุณค่า มีเอกลักษณ์เป็นประจักษ์พยานหนึ่งเดียวในโลก มีความโดดเด่นเป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวทั้งในด้านสถาปัตยกรรม วิศวกรรม ศิลปกรรม รวมถึงยังคงความงดงามและความครบถ้วนสมบูรณ์
ขณะที่ “เมืองโบราณศรีเทพ” จ.เพชรบูรณ์ มีแหล่งโบราณสถานที่เกี่ยวข้อง 3 แหล่งได้แก่ เมืองโบราณศรีเทพ โบราณสถานเขาคลังนอก และโบราณสถานถ้ำเขาถมอรัตน์
เมืองโบราณศรีเทพ ปัจจุบันยังคงอยู่ในสถานะ “รายชื่อบัญชีมรดกโลกเบื้องต้น” แต่ว่ากำลังเป็นกระแสมาแรงกับการลุ้นเป็นมรดกโลกแห่งใหม่ของไทย โดยจะมีการประกาศในช่วงเดือนกันยายน 2566 นี้