“ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงเลอตอ” จากเส้นทางฝิ่นสายสุดท้ายของไทย สู่โครงการหลวงสองรัชกาล

จากแหล่งปลูกฝิ่น ไร่เลื่อนลอยในอดีต ปัจจุบันได้กลายเป็นแหล่งปลูกพืชพรรณเมืองหนาวที่สร้างรายได้มั่นคงและยั่งยืนให้กับชาวบ้าน สืบสานพระราชปณิธาน ในหลวง ร.๙ ในรัชสมัยของในหลวง ร.๑๐



"เลอตอ" ภาษากะเหรี่ยงหมายถึง หินสองก้อนใหญ่ซ้อนทับกันอยู่ทางทิศใต้ของหมู่บ้าน และเป็นที่มาของชื่อหมู่บ้านเล็กๆ ซึ่งตั้งอยู่ท่ามกลางขุนเขาสลับซับซ้อนอันห่างไกลใน ต.แม่ตื่น อ.แม่ระมาด จ.ตาก และเป็นพื้นที่เขตป่าสงวนแห่งชาติแม่ระมาด

แต่เดิมที่นี่เป็นเส้นทางฝิ่นสายสุดท้ายของประเทศไทยต่อจากสามเหลี่ยมทองคำ โดยข้อมูลจากสำนักงานคณะกรรมการป้องกันและปราบปรามยาเสพติด หรือ ป.ป.ส. พบว่าในปี 2552 มีพื้นที่ปลูกฝิ่น 204 ไร่ และต่อมาเพิ่มเป็น 355 ไร่ในปี 2558/2559


มูลนิธิโครงการหลวงเข้าไปช่วยเหลือจากการร้องขอของราษฎรในพื้นที่ โดยเริ่มดำเนินงานตามรูปแบบและแนวทางโครงการหลวงโมเดล (Royal Project Model) ซึ่งได้รับพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร ในหลวงรัชกาลที่ ๙ เพื่อแก้ปัญหาการปลูกฝิ่น ความยากจน รวมทั้งการเพิ่มพื้นที่สีเขียว


ภารกิจด้านการสร้างอาชีพทดแทน เริ่มต้นด้วยการศึกษาวิจัยการเจริญเติบโตของพืชต่าง ๆ เพื่อคัดเลือกพันธุ์พืชที่เหมาะสมกับสภาพแวดล้อม และส่งเสริมการผลิตพืชปลอดภัยเป็นทางเลือกแก่เกษตรกร จากจุดเล็ก ๆ เพื่อเป็นตัวอย่าง เกษตรเริ่มแรกเพียง 10 ราย จึงขยายออกไปปัจจุบันนี้มีจำนวนเกษตรกรเข้าร่วมโครงการ 130 ราย 

มีพืชสร้างอาชีพสำคัญได้แก่ คะน้าฮ่องกง หัวไชเท้า เสาวรส สตรอว์เบอร์รี กาแฟและพืชไร่ เกษตรกรมีรายได้เฉลี่ยเพิ่มขึ้นเป็น 20,000 บาท/ปี สูงกว่ารายได้จากฝิ่น และการปลูกข้าวโพด รวมทั้งยังใช้พื้นที่เพาะปลูกน้อยกว่าข้าวโพดถึง 14 เท่า โดยล่าสุดที่กำลังได้รับความนิยม คือ “เสาวรส” เพราะการเก็บเกี่ยวสามารถรอได้ ผลผลิตออกช่วงปลายฝนซึ่งตรงกับวิถีชาวบ้าน


ปัจจุบัน ที่นี่ได้กลายเป็นที่ตั้งของ “ศูนย์พัฒนาโครงการหลวงเลอตอ” ลำดับที่ 39 ของมูลนิธิโครงการหลวง ก่อตั้งขึ้นในปลายรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และถือเป็นโครงการหลวงลำดับแรกในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๑๐ ที่ทรงมีพระราชปณิธานในการสืบสานแนวพระราชดำริ ในหลวงรัชกาลที่ ๙ เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตความเป็นอยู่ของชาวไทยภูเขา ลดการปลูกฝิ่น และฟื้นฟูผืนป่าต้นน้ำ



เป้าหมายในการเสริมสร้างอาชีพและพัฒนาคุณภาพชีวิตของเกษตรกรในพื้นที่ ด้วยการส่งเสริมพืชเศรษฐกิจทดแทนการปลูกฝิ่น และการทำไร่เลื่อนลอย ครอบคลุม 2 อำเภอ คือ อ.แม่ระมาด และ อ.ท่าสองยาง จ.ตาก ซึ่งเป็นถิ่นอาศัยของชาวไทยภูเขาเผ่าปกากะญอ 6 หมู่บ้าน จำนวน 1,111 ครัวเรือน เป็นภูเขาสูงสลับซับซ้อน ห่างไกล ทุรกันดาร ไม่มีไฟฟ้า ไม่มีน้ำประปา และราษฎรยากจน ถือครองพื้นที่ทำกินสืบทอดจากบรรพบุรุษ และดำรงชีพด้วยการปลูกฝิ่นและบุกรุกป่าเพื่อปลูกข้าวโพด


นอกจากนี้ในปี 2565 กรมทางหลวงชนบท ได้ก่อสร้างทางเข้าศูนย์พัฒนาโครงการหลวงเลอตอ อ.แม่ระมาด จ.ตาก, อ.อมก๋อย จ.เชียงใหม่ กว่า 74 กม.เสร็จสมบูรณ์ อันเป็นส่วนหนึ่งในการได้รับใช้ใต้เบื้องพระยุคลบาทและส่งเสริมการดำเนินงานของศูนย์พัฒนาโครงการหลวงเลอตอ บรรเทาความเดือดร้อน พัฒนาคุณภาพชีวิตของประชาชนในพื้นที่ อำนวยความสะดวกปลอดภัยในการขนส่งพืชผลทางการเกษตรออกสู่ท้องตลาดได้ทุกฤดูกาล และหน่วยงานต่างๆ ที่ร่วมสนับสนุนงานโครงการหลวง


ในปี 2566 บริษัทโลตัส ยังได้ร่วมสนับสนุนโครงการหลวงฯ ด้วยน้ำพระราชหฤทัย รัชกาลที่ ๙ สู่การสืบสาน รักษา ต่อยอด ในรัชกาลที่ ๑๐ โดยเริ่มรับซื้อผลิตผลทางการเกษตรจากศูนย์พัฒนาโครงการหลวงเลอตอ เพื่อจำหน่ายในสาขาทั่วประเทศและช่องทางออนไลน์

สามารถส่งข้อมูลข่าวสารด้านการท่องเที่ยว-อาหารมาได้ที่ อีเมล์ travel_astvmgr@hotmail.com หรือ ชมคลิปต่าง ๆ ได้ที่ Youtube :Travel MGR และ Instagram : @travelfoodonline และ TikTok : @travelfoodonline