ชวนเที่ยว “ประเพณีแห่ต้นดอกไม้” ประเพณีโบราณในช่วงสงกรานต์ของชาว “นาแห้ว” จังหวัดเลย

งานประเพณีหนึ่งเดียวในไทยและในโลกที่น่าสนใจซึ่งจัดขึ้นในช่วงเทศกาลสงกรานต์ ต้องลองแวะไปชม “ประเพณีแห่ต้นดอกไม้” อำเภอนาแห้ว จังหวัดเลย ซึ่งชาวท้องถิ่นทำถวายเป็นพุทธบูชาในวันสงกรานต์ เชื่อเป็นมงคลแก่ชีวิตและสร้างความสามัคคีคนในชุมชน



งานประเพณีสงกรานต์และงานแห่ต้นดอกไม้บ้านแสงภา อ.นาแห้ว จ.เลย ถือเป็น“หนึ่งเดียวในประเทศไทยและในโลก” ซึ่งจัดขึ้นที่วัดศรีโพธิ์ชัยแสงภา ที่มีการแห่ต้นดอกไม้ตั้งแต่ก่อสร้างวัดแล้วเสร็จจนถึงปัจจุบันกว่า 470 ปี แล้ว

จากการบอกเล่าของคนเฒ่าคนแก่ของอำเภอนาแห้ว ทำให้ทราบว่าเป็นพระเพณีกระทำตามหลักความเชื่อทางพระพุทธศาสนาที่พุทธศาสนิกชนส่วนใหญ่นิยมบูชาพระรัตนตรัยด้วยดอกไม้ จากเดิมเป็นดอก มาสู่ช่อ และพัฒนามาเป็นพานพุ่มหรือพานบายศรีขนาดต่างๆ จนกลายมาเป็นต้นดอกไม้อย่างในปัจจุบัน


โดยชาวบ้านมีความเชื่อว่าการนำดอกไม้มาบูชาพระ ชาวไทยถือว่าวันสงกรานต์เป็นวันขึ้นปีใหม่ การบูชาพระรัตนตรัยด้วยดอกไม้ถือว่าเป็นสิ่งอันมงคล ด้วยการเก็บดอกไม้ที่สด ดอกสวยงามที่สุด มาทำโครงด้วยไม้เรียกว่า “ต้นดอกไม้” ขนาดเล็กถือคนเดียว ขนาดกลางใช้คนหาม 4 คน และขนาดใหญ่ใช้คนหาม 6-10 คน

โดยชาวบ้านมีความเชื่อและถือเป็นสิริมงคล ที่ได้นำดอกไม้มาบูชาพระรัตนตรัย ขอให้อยู่ดีมีสุข ให้ฝนตกต้องตามฤดูกาล ให้ข้าวกล้าในนาอุดมสมบูรณ์ บ้านเมืองร่มเย็น ปราศจากโรคภัย ไข้เจ็บ วัว ควาย สัตว์เลี้ยงขยายคอกออกผลสมบูรณ์


ประเพณีการแห่ต้นดอกไม้ มีการแห่ทุกปี เริ่มจากวันสรงน้ำพระพุทธรูป เริ่มวันที่ 13 เมษายน โดยหลักปฏิบัติจะเริ่มแห่ตั้งแต่วันที่ 13-16 เม.ย. ติดต่อกัน และจะมีการแห่ต้นดอกไม้ทุกคืนวันพระตลอดเดือนเมษายนของทุกปี (สำหรับปี พ.ศ. 2566 นี้ ได้แก่วันที่ 14,19 และ 27 เม.ย.) 

การแห่ต้องแห่ตอนกลางคืนราว 1 ทุ่ม ถึง 3 ทุ่ม และต้องมาแห่ที่วัดรอบพรอุโบสถเท่านั้น และต้องแห่ให้ครบ 3 รอบ รอบที่ 1 บูชาพระพุทธ รอบที่ 2 บูชาพระธรรม รอบที่ 3 บูชาพระสงฆ์


เมื่อแห่ครบทั้ง 3 รอบแล้ว ต้องวางต้นดอกไม้ทุกต้นไว้รอบพระอุโบสถ เพื่อบูชาพระรัตนตรัยตลอดทั้งคืน รุ่งเช้านำต้นดอกไม้ออกจากวัด การแห่ ผู้หามต้นดอกไม้ต้องโยกประกอบจังหวะให้ต้นดอกไม้หมุนซ้าย ขวา ตามจังหวะเสียงกลอง ฆ้อง ฉิ่ง ฉาบ ที่บรรเลงประกอบจนครบ 3 รอบ ต้องติดเทียนและจุดเพื่อให้เกิดแสงสว่างด้วยทุกต้น สำหรับโครงสร้างต้นดอกไม้ ประกอบโครงสร้างด้วยไม้ไผ่ทั้งหมด ไม่มีลวด ตะปู ผูกหรือตอก

การสร้างต้นดอกไม้ต้องนำอุปกรณ์และดอกไม้สดมาประกอบสร้างให้เสร็จภายในวันเดียว จากนั้นจะนำต้นดอกไม้ไปรวมกันที่วัดเพื่อรอเวลาแห่ในตอนค่ำ ก่อนถึงเวลาแห่ทุกคนจะไปรวมตัวกันที่วัด เมื่อถึงเวลาแห่ต้องโยกต้นไม้หมุนตามจังหวะกลองอย่างสวยงาม ต้นใหญ่สุดมีความกว้าง 3 เมตร สูง 15 เมตร

สามารถส่งข้อมูลข่าวสารด้านการท่องเที่ยว-อาหารมาได้ที่ อีเมล์ travel_astvmgr@hotmail.com หรือ ชมคลิปต่าง ๆ ได้ที่ Youtube :Travel MGR และ Instagram : @travelfoodonline และ TikTok : @travelfoodonline