“พิพิธภัณฑ์ผ้าในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ฯ” สัมผัสเสน่ห์ความงามวิจิตร ผ่านผืนผ้าอันน่าทึ่ง

หนึ่งในพระมหากรุณาธิคุณใต้พระบารมีใน “สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง” ที่มีต่อพสกนิกรชาวไทยก็งานด้านการส่งเสริมศิลปาชีพ โดยเฉพาะ “ผ้าไทย” ที่พระองค์ท่านทรงพระวิริยะอุตสาหะปฏิบัติพระราชกรณียกิจมายาวนานกว่า 60 ปี ในการอนุรักษ์ ส่งเสริม และพัฒนาภูมิปัญญาผ้าไทย ที่ถูกทอดทิ้งจนเกือบสูญหายในหลายพื้นที่ ให้ฟื้นกลับมาเป็นอาภรณ์อันงดงามเลอค่า สร้างงาน สร้างอาชีพ สร้างรายได้ ให้กับคนไทยจำนวนมาก จนกลายเป็นมรดกทางวัฒนธรรมไทยล้ำค่าอันเป็นที่ประจักษ์แก่สายตาชาวโลก


สำหรับ “พิพิธภัณฑ์ผ้าในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ” หรือที่เรียกสั้น ๆ ว่า “พิพิธภัณฑ์ผ้าฯ” ถือเป็นหนึ่งในสถานที่จัดแสดง บอกเล่าเรื่องราวผ้าไทยใต้พระบารมีที่โดดเด่นแห่งหนึ่งของบ้านเรา ซึ่งหากใครชื่นชอบเรื่องผ้า งานศิลปะ งานฝีมือ หรืออยากหาไอเดียสร้างสรรค์ แรงบันดาลใจใหม่ ๆ ที่นี่ถือเป็นแหล่งท่องเที่ยวเรียนรู้ชั้นดี ที่มากไปด้วยสีสัน สิ่งน่าสนใจ และผ่านบันทึกประวัติศาสตร์อันทรงคุณค่า

พิพิธภัณฑ์ผ้าฯ เปิดดำเนินการอย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม 2555 ซึ่งปีนี้ (2565) ครบรอบ 10 ปีพอดี พิพิธภัณฑ์แห่งนี้จัดตั้งขึ้นตามพระราชประสงค์ของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ที่ทรงมุ่งหวังให้เป็นแหล่งความรู้ที่ยั่งยืนเกี่ยวกับผ้าตลอดจนประวัติศาสตร์เครื่องแต่งกายของไทย ทั้งยังเป็นศูนย์กลางในการจัดเก็บรักษาผ้าไทยและเอกสารที่เกี่ยวข้อง รวมถึงจัดแสดงงานหัตถศิลป์อันทรงคุณค่าทั้งของราชสำนักและผ้าพื้นเมืองจากท้องถิ่นต่างๆ เพื่อเป็นการสืบสานสมบัติทางวัฒนธรรม


“ปิยวรา ทีขะระ เนตรน้อย” ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑ์ผ้าฯ เปิดเผยว่า ในเดือนสิงหาคม 2565 นี้ พิพิธภัณฑ์ผ้าฯ ได้จัดกิจกรรมเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระบรมราชนนีพันปีหลวง เนื่องในโอกาสทรงเจริญพระชนมายุครบ 90 พรรษา รวมทั้งกิจกรรมส่งท้ายนิทรรศการ ด้วยพลังแห่งรัก และการเปิดห้องกิจกรรมปรับปรุงใหม่อย่างไม่เป็นทางการ ก่อนจัดพิธีเปิดอย่างเป็นทางการพร้อมกับนิทรรศการใหม่ในช่วงปลายปีนี้


“นิทรรศการ ด้วยพลังแห่งรัก” (The Power of Love) เป็นนิทรรศการที่จัดขึ้นเพื่อเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง เนื่องในโอกาสทรงเจริญพระชนมพรรษา 87 พรรษา เพื่อเผยแพร่พระราชกรณียกิจในด้านต่าง ๆ นับตั้งแต่ทรงได้รับการสถาปนาเป็นสมเด็จพระบรมราชินี จัดแสดงฉลองพระองค์ พระกระเป๋าทรงถือ พระมาลา และพระพัชนี นิทรรศการนี้จะจัดแสดงไปจนถึงสิ้นเดือนสิงหาคม ที่ห้องจัดแสดง 1-2 ของพิพิธภัณฑ์ผ้าฯ


ในขณะที่ห้องจัดแสดง 3-4 จัดสดงนิทรรศการ “ผ้าบาติกในพระปิยมหาราช : สายสัมพันธ์สยามและชวา” (A Royal Treasure: The Javanese Batik Collection of King Chulalongkorn of Siam) เพื่อระลึกถึงพระราชกรณียกิจของพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 5 ในการเสด็จเยือนชวาทั้ง 3 ครั้ง และจัดแสดงผ้าบาติกสะสม ที่มีความโดดเด่นทั้งในแง่ความงดงามของศิลปะและองค์ความรู้ทางประวัติศาสตร์การแต่งกายของชวา ทั้งยังมีวีดิทัศน์และภาพอธิบายขั้นตอนการทำผ้าบาติก นิทรรศการนี้มีการเปลี่ยนวัตถุจัดแสดงแล้วถึง 3 ครั้ง และยังเปิดให้เข้าชมจนถึงปีพ.ศ. 2566


“นิทรรศการผ้าบาติกในสมเด็จพระปิยมหาราชที่เราจัดอยู่ในปัจจุบันเป็นที่พูดถึงเยอะ ได้รับการตอบรับเป็นอย่างดี ผ้าบาติกสะสมในรัชกาลที่ 5 เป็นผ้าหายาก แม้กระทั่งที่อินโดนีเซียเองก็ตามหาไม่ได้ เป็นคอลเลคชั่นที่พิเศษมาก หายากมาก สวยมาก ทั้งหมดที่พระองค์ท่านสะสมมีประมาณ 300 กว่าผืน เรานำมาจัดแสดงประมาณ 100 กว่าผืน นอกจากนี้เรายังมีหนังสือประกอบนิทรรศการซึ่งเป็นภาพถ่ายทั้งคอลเลคชั่นอีกด้วย”

“ทุกนิทรรศการในพิพิธภัณฑ์ผ้าฯ เป็นนิทรรศการหมุนเวียน จะไม่มีนิทรรศการถาวร เพราะว่าผ้าต่าง ๆ มีระยะเวลาจำกัดในการนำมาจัดแสดง เพราะฉะนั้นเราเลยจะมีการเปลี่ยนเนื้อหาของนิทรรศการไปเรื่อย ๆ เพื่อเชิญชวนให้คนกลับมาชมพิพิธภัณฑ์อีก เราเปลี่ยนนิทรรศการเกือบทุกปี บางปีอาจจะเว้นไปบ้าง แต่จะมีการหมุนเวียนวัตถุจัดแสดงภายใจนิทรรศการแทน”


ปิยวรา ให้ข้อมูลเพิ่มเติมว่า คอลเลคชั่นที่เรานำมาจัดแสดงเป็นคอลเลคชั่นที่หาดูได้ยากและไม่เคยจัดแสดงที่ไหนมาก่อน เพราะฉะนั้นที่นี่ถือว่าเป็นจุดเช็กอินหนึ่งที่ควรจะมาชม เพื่อจะได้เรียนรู้ถึงความสำคัญของผ้า รวมถึงกระบวนการผลิตผ้า พิพิธภัณฑ์ผ้าฯมีห้องกิจกรรมแนะนำเรื่องของกระบวนการผลิตผ้า มีฉลองพระองค์ของสมเด็จพระบรมราชชนนีพันปีหลวงที่คุ้นตากันในภาพถ่ายหรือภาพข่าวพระราชสำนักที่จะได้เห็นกันอย่างใกล้ชิดและมีความสวยงาม วัตถุบางอย่างเป็นงานหัตถกรรมที่ใช้ฝีมือชั้นสูงในการทำ เช่น งานปัก งานทอที่มีความวิจิตรสามารถมาชมได้ที่พิพิธภัณฑ์ผ้าฯ แห่งนี้


“บุคคลทุกเพศทุกวัยเข้ามาชมได้ เราฝันอยากให้พิพิธภัณฑ์ผ้าฯ เป็นที่ ๆ พ่อแม่พาลูกมาหรือลูกพาพ่อแม่มา เราพยายามตอบโจทย์คนทุกเพศทุกวัย ทั้งห้องนิทรรศการที่เหมาะสมกับคนทุกช่วงวัยแล้ว เรายังมีห้องกิจกรรมไว้สำหรับนักเรียนนักศึกษาที่จะมาเรียนรู้กระบวนการทอผ้า อยากให้ทุกคนได้เข้ามามีส่วนร่วมกับพิพิธภัณฑ์ในทุกช่วงอายุ นอกเหนือจากนี้ ที่ผ่านมาเราพยายามพัฒนาคอนเทนต์ออนไลน์ให้เข้าถึงได้มากขึ้น

“ตอนนี้ในแผน 5 ปีของเรา จะมีการเปลี่ยนนิทรรศการทุกปี ฉะนั้นทุกคนสามารถมาชมนิทรรศการใหม่ที่พิพิธภัณฑ์ผ้าฯ ได้ทุกปี รวมถึงห้องกิจกรรมใหม่ ก่อนหน้านี้ใครเคยเข้ามาชมพิพิธภัณฑ์แล้ว ถ้ากลับมาใหม่หลังเดือนสิงหาคมนี้ จะได้ชมโฉมใหม่ของพิพิธภัณฑ์ผ้าฯ และหวังว่าโฉมใหม่นี้จะถูกใจทุกท่านที่มาชม” ปิยวรา กล่าว


ตลอด 10 ปีที่ได้เปิดดำเนินการมา พิพิธภัณฑ์ผ้าในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ เป็นสถานที่ทำให้ผู้มาเยือนกลับไปพร้อมกับความทรงจำ ความรู้ และความเข้าใจที่ดีขึ้นในหลากหลายแง่มุม โดยทั้งหมดมี “ผ้า” เป็นสิ่งเชื่อมโยง และจะยังคงเป็นเช่นนี้ต่อไปในอนาคต

########################


พิพิธภัณฑ์ผ้าในสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถตั้งอยู่ ณ หอรัษฎากรพิพัฒน์ ในพระบรมมหาราชวัง ระหว่างประตูวิมานเทเวศร์กับประตูวิเศษไชยศรี โทร. 0 2225 9420 และ 0 2225 9530 หรือดูที่ www.facebook.com/qsmtthailand

พิพิธภัณฑ์ผ้าฯ เปิดทุกวัน เวลา 09.00-16.30 น. ปิดจำหน่ายบัตรเข้าชมเวลา 15.30 น. อัตราค่าเข้าชมผู้ใหญ่: 150 บาท *ผู้สูงอายุ (อายุ 65 ปีขึ้นไป): 80 บาท *นักเรียน/นักศึกษา: 50 บาท *เด็กอายุ 12-18 ปี: 50 บาท *เด็กอายุต่ำกว่า 12 ปี เข้าชมฟรี (*โปรดแสดงบัตรประจำตัว)