ไขความลับ ทำไม “ไม้กลายเป็นหินที่ยาวที่สุดในโลก” จ.ตาก หดสั้นลง ก่อนบันทึกสถิติโลกใหม่

ทธ. เผยสภาพอากาศเป็นปัจจัยเร่งให้ “ไม้กลายเป็นหินที่ยาวที่สุดในโลก” จ.ตาก มีความยาวลดลง จากเดิม 72.22 เมตร เป็น 69.70 เมตร ขณะที่จังหวัดตากกำหนดจัดงานบันทึกสถิติโลก กินเนสส์ เวิลด์ เรคคอร์ด อย่างเป็นทางการ 8 ก.ค. นี้

จังหวัดตากจับมือกรมทรัพยากรธรณี กำหนดจัดงาน “บันทึกสถิติโลก ไม้กลายเป็นหินที่ยาวที่สุดในโลก” จากกินเนสส์ เวิลด์ เรคคอร์ด (Guinness World Records) อย่างเป็นทางการในวันที่ 8 กรกฎาคม 2565 ที่ อุทยานแห่งชาติดอยสอยมาลัย-ไม้กลายเป็นหิน (เตรียมการ) อำเภอบ้านตาก หวังเปิดมิติใหม่ของการท่องเที่ยวเชิงธรณีวิทยาจังหวัดตาก รับนักท่องเที่ยวหลังโควิดคลี่คลาย

บันทึกสถิติโลก

นายสุรพล วงศ์สุขพิศาล รองผู้ว่าราชการจังหวัดตาก เปิดเผยว่า ผมมีความรู้สึกยินดีเป็นอย่างมาก ที่ประเทศไทยจะได้เป็นเจ้าของสถิติโลกครั้งใหม่“ ไม้กลายเป็นหินที่ยาวที่สุดในโลก” ในครั้งนี้ และภาคภูมิใจแทนประชาชนในจังหวัดตาก ที่ไม้กลายเป็นหินมีการบันทึกสถิติโลกนี้อยู่ที่จังหวัดของเรา เพราะไม้กลายเป็นหิน ที่มีความยาวมากถึง 69.70 เมตร ต้นไม้จริงน่าจะยาวร่วม 100 เมตร แสดงถึง ความอุดมสมบูรณ์ของทรัพยากรธรรมชาติตั้งแต่อดีตของพื้นที่จังหวัดตาก การบันทึกสถิติกับ Guinness World Records ในครั้งนี้ นอกจากจะเป็นการรับรองสถิติระดับโลกอย่างเป็นทางการแล้ว ยังทำให้จังหวัดตากเป็นที่รู้จักของคนทั่วโลก และการช่วยโปรโมทแหล่งท่องเที่ยวผ่านช่องทาง Guinness World Records ซึ่งจะส่งผลโดยตรงต่อการท่องเที่ยว โดยชุมชนจะได้รับประโยชน์โดยตรงจากการเชื่อมโยงแหล่งธรณีวิทยา เข้ากับวิถีชีวิต เศรษฐกิจชุมชน ซึ่งจะทำให้เศรษฐกิจท้องถิ่นขยายตัว จากการจ้างงานที่เพิ่มขึ้น เนื่องจากการท่องเที่ยวทั้งจากภายในและภายนอกประเทศ


ด้านนายประกิต วงศ์ศรีวัฒนกุล รองอธิบดีกรมทรัพยากรธรณี เปิดเผยถึงการบันทึกสถิติโลกในครั้งนี้ ว่าเกิดขึ้นจากร่วมมือกันของทุกภาคส่วน ทั้งหน่วยงานภาครัฐและเอกชน ที่ร่วมกันสนับสนุนการขอรับรองสถิติไม้กลายเป็นหินที่ยาวที่สุดในโลกอย่างเป็นทางการกับ Guinness World Records (GWR) มาตั้งแต่เดือนมิถุนายน 2564 โดยทางกรมทรัพยากรธรณีและสมาคมธรณีวิทยาแห่งประเทศไทย ได้รวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้อง จัดส่งให้ GWR เพื่อขอรับรองสถิติโลกอย่างเป็นทางการ โดยเฉพาะการตรวจสอบว่าเป็นไม้กลายเป็นหินจริง จากองค์ประกอบของแร่ธาตุต่าง ๆ อายุของไม้กลายเป็นหิน และที่สำคัญ คือความยาว 69.70 เมตร ที่จะขอบันทึกเป็นสถิติที่ยาวที่สุดในโลก ซึ่งในวันที่ 8 กรกฎาคมนี้ โดยจะมีการวัดความยาวอีกครั้งหนึ่ง เพื่อยืนยันต่อหน้าสักขีพยานและสื่อมวลชนร่วมกัน

ไม้กลายเป็นหินที่ยาวที่สุดในโลก จ.ตาก

ไม้กลายเป็นหิน จัดเป็นซากดึกดำบรรพ์ หรือ “ฟอสซิล” ชนิดหนึ่ง ที่เกิดขึ้นเองตามธรรมชาติ โดยเกิดจากซากต้นไม้ที่ถูกแทนที่ด้วยน้ำบาดาลซึ่งมีสารละลายของซิลิกา และเกิดการตกตะกอนกลายสภาพเป็นหินอย่างช้า ๆ


ส่วนความหมายตามพจนานุกรมศัพท์ธรณีวิทยา ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2544 กล่าวว่า ไม้กลายเป็นหิน (Petrified wood) คือ “เนื้อไม้ที่กลายสภาพเป็นหินเนื่องจากสารละลายซิลิกาเข้าไปแทนที่เนื้อไม้อย่างช้าๆ คือแทนที่โมเลกุลต่อโมเลกุล จนกระทั่งแทนที่ทั้งหมดโดยไม่มีการเปลี่ยนแปลงรูปร่างและโครงสร้าง ปรกติซิลิกาในเนื้อไม้นี้อยู่ในรูปของโอพอลหรือคาลซิโดนี”

สำหรับไม้กลายเป็นหินที่ยาวที่สุดในโลก จ.ตาก สันนิษฐานว่า มีอายุไม่ต่ำกว่า 120,000 ปี ล่วงมาแล้ว เดิมพื้นที่แห่งนี้มีความสมบูรณ์ต่อการเจริญเติบโตของพืชพรรณสมัยนั้น ต่อมาเกิดเหตุการณ์ธรรมชาติเกิดปรากฏการณ์ดินถล่ม น้ำป่าไหลหลากตะกอนที่มากับกระแสน้ำ ปิดทับต้นไม้ที่ล้มลงโดยฉับพลัน ต่อมาต้นไม้จะมีน้ำแร่เข้ามาแทรกซึมเข้าไปแทนที่ช่องว่างของต้นไม้ นานวันเข้าเนื้อไม้ก็ถูกแทนที่ด้วยน้ำแร่จนเกิดการแข็งตัวกลายเป็นไม้กลายเป็นหิน (ข้อมูลจากกรมทรัพยากรธรณี)


ไม้กลายเป็นหินที่ยาวที่สุดในโลก จ.ตาก ถูกค้นพบในปี พ.ศ. 2546 จากการตรวจสอบพบว่าเป็น “ต้นทองบึ้ง” ซึ่งไม่พบในพื้นที่ภาคเหนือของประเทศไทย ในปัจจุบันแล้ว แต่พบมากในพื้นที่ป่าดิบชื้นทางภาคใต้และบริเวณคาบสมุทรมลายู

ไม้กลายเป็นหินที่ยาวที่สุดในโลกต้นนี้ มีขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 1.8 เมตร แต่เดิมในการพบครั้งแรก ๆ วัดความยาวได้ 72.22 เมตร ต่อมาภายหลังเมื่อได้มีการวัดความยาวด้วยวิธีวัดแบบมาตรฐานสากล โดยวัดทั้งหมด 3 ครั้ง ได้ความยาว 69.70 เมตร เท่ากันทั้ง 3 ครั้ง

การวัดครั้งนี้จึงเป็นข้อสรุปและได้มีการบันทึกเทปเพื่อยืนยันการวัดความยาวบันทึกสถิติโลกใหม่ จากกินเนสส์ เวิลด์ เรคคอร์ด (Guinness World Records) ซึ่งถือเป็นสถิติใหม่ของไม้กลายเป็นหินที่ยาวที่สุดในโลก ณ ปัจจุบัน โดยโค่นแชมป์เก่าของไม้กลายเป็นหินในเมือง Qitai มณฑลซินเจียง สาธารณรัฐประชาชนจีน ซึ่งมีความยาว 38 เมตร


ไขความลับ ทำไมไม้กลายเป็นหินกร่อนสั้นลง

สำหรับสาเหตุที่ไม้กลายเป็นหินที่ยาวที่สุดในโลกต้นนี้มีความยาวลดลงนั้น ทางกรมทรัพยากรธรณี เปิดเผยว่า เนื่องจากสภาพอากาศเป็นปัจจัยเร่งให้ไม้กลายเป็นหินกร่อนพังลง เนื่องจากพื้นที่จังหวัดตากมีความร้อนในช่วงกลางวันสูง แต่จะเย็นในเวลากลางคืน ส่งผลให้เร่งต่อการผุพัง

นอกจากนี้ระดับน้ำใต้ดินที่ไหลเข้ามาท่วมไม้กลายเป็นหินก็ส่งผลให้เกิดการผุพังสูง อีกทั้งจากการศึกษาวิจัยได้พบว่า เนื้อไม้กลายเป็นหินต้นนี้ยังมีช่องว่าง กล่าวคือยังพบว่าเนื้อไม้บางส่วนไม่มีน้ำแร่เข้าไปแทนที่ ทำให้ปัจจุบันไม้กลายเป็นหินที่ยาวที่สุดในโลกต้นนี้ มีความยาวหดสั้นลง จากเดิม 72.22 เมตร ลดลงเป็น 69.70 เมตร

อย่างไรก็ดีทางกรมทรัพยากรธรณีได้มีขั้นตอนการดูแลไม้กลายเป็นหิน ดังนี้ มีการก่อสร้างอาคารหลุมคลุมเพื่อป้องกันการผุพัง มีการจัดทำระบบระบายน้ำป้องกันน้ำท่วมขัง ขณะที่ส่วนด้านบนมีการทาสารเคลือบผิวไม้เพื่อป้องกันการผุพัง


นอกจากไม้กลายเป็นหินต้นที่ยาวที่สุดในโลกแล้ว ในบริเวณนี้ในพื้นที่ อุทยานแห่งชาติดอยสอยมาลัย-ไม้กลายเป็นหิน (เตรียมการ) ยังมีการค้นพบไม้กลายเป็นหินที่มีความยาวต่อเนื่องรวมทั้งหมด 7 ต้น โดยอีก 6 ต้นที่เหลือ มีความยาวตั้งแต่ 22.22-44.20 เมตร

สำหรับการบันทึกสถิติโลกไม้กลายเป็นหินที่ยาวที่สุดในโลกครั้งนี้ ที่ อ.บ้านตาก จ.ตาก นั้นมีประโยชน์หลากหลายต่อชุมชนในพื้นที่ โดย นายณัฐวุฒิ ทวีเกื้อกูลกิจ นายกองค์การบริหารส่วนจังหวัดตาก ในฐานะผู้อำนวยการอุทยานธรณีตาก เปิดเผยว่า ไม้กลายเป็นหินเป็นทรัพยากรธรรมชาติที่หายากและมีคุณค่า ทั้งในด้านวิชาการ เศรษฐกิจ การท่องเที่ยว และการเป็นมรดกของแผ่นดินไทย การบันทึกสถิติโลกของ กินเนสส์ เวิลด์ เรคคอร์ด ในครั้งนี้ จะส่งผลให้ชุมชนและประชาชนรับรู้ถึงความยิ่งใหญ่ของแหล่งทรัพยากรธรณี อันจะนำไปสู่ความภาคภูมิใจและความตระหนักถึงความสำคัญของไม้กลายเป็นหินตาก เพื่อให้เกิดการอนุรักษ์ พัฒนาเป็นแหล่งเรียนรู้และแหล่งท่องเที่ยวระดับสากล รวมทั้งจะเป็นจุดเริ่มต้นสำคัญที่ทำให้เกิดการบูรณาการด้านการท่องเที่ยวเชิงธรณีวิทยา ร่วมกับองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในพื้นที่ซึ่งประกอบด้วย เทศบาล องค์การบริหารส่วนตำบล เพื่อพัฒนาขีดความสามารถด้านการแข่งขันด้านการท่องเที่ยวในอุทยานธรณี ไม้กลายเป็นหินอย่างสร้างสรรค์ และมีความเหมาะสมกับศักยภาพของพื้นที่จังหวัดตาก