“อุดรธานี” ถือเป็นอีกหนึ่งจังหวัดที่ “หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต” ท่านได้จาริกมาปฏิบัติธรรม และฝากมรดกธรรมและคำสอนไว้กับชาวบ้านและชุมชนในพื้นที่ อย่างเช่น “วัดป่าสาระวารี” ชมกุฏิไม้แบบเรียบง่ายขณะท่านจำพรรษา พร้อมสักการะ “หลวงพ่อหิน” พระพุทธรูปหินทรายที่แกะสลักจากฝีมือของท่านเอง
“วัดป่าสาระวารี” ตั้งอยู่ที่ ต.บ้านค้อ อ.บ้านผือ จ.อุดรธานี เดิมชื่อว่า “วัดป่าดงมะไฟ” เพราะในเขตบริเวณที่ตั้งวัดนั้น เป็นป่าดงทึบมีต้นมะไฟมาก รวมทั้งยังมีพวกสัตว์ต่างๆ อาศัยอยู่มากมาย อาทิ หมูป่า เสือ อีเก้ง(ฟาน) อีเห็น และยังมีสัตว์เลื้อยคลาน จำพวก งูเหลือม งูจงอาง เต่า ตะกวด(แลน) เป็นต้น จึงได้ขนานนามว่าวัดป่าดงมะไฟบ้านค้อ โดยในเขตติดต่อของวัด ทางทิศตะวันออกมีแม่น้ำ เรียกกันว่า แม่น้ำชีด มีความกว้างประมาณ 10 เมตร ลึกประมาณ 5 เมตร มีน้ำตลอดฤดูกาล ซึ่งไหลมาจากแม่น้ำงาวดงจับปิง ต่อมาได้รับการขนานนามตั้งชื่อวัดใหม่ว่า “วัดป่าสาระวารี”
ต่อมาเมื่อปีพ.ศ. 2518 ได้ดัดแปลงรูปของวัดใหม่ แต่ก่อนแม่น้ำชีดที่ไหลเป็นรุ้งเข้ามาในครึ่งกลางของวัด เขตวัดอ้อมแม่น้ำชีดเหมือนดังรูปเคียวเกี่ยวข้าว ชาวบ้านค้อเห็นว่ารูปของวัดไม่งามน่าดู จึงได้นำรถแทรกเตอร์มาไถตัดคอคอดให้แม่น้ำชีดไหลตัดตรงกัน ส่วนคอคอดไถดินตัน ไม่ให้น้ำชีดไหลเข้ามา จึงทำเป็นสระ มีเกาะไว้ตรงกลาง สระกว้าง 10 วา ยาว 11 วา เนื้อที่บริเวณสระ 6 ไร่ ส่วนลึกของสระ(ขอบสระ) ถึงพื้นพระลึก 4 เมตร
ในอดีตวัดแห่งนี้เคยเป็นที่จำพรรษาของหลวงปู่มั่น ภูริทัตโต แต่ก่อนที่หลวงปู่มั่นมาจำพรรษาที่วัดแห่งนี้ ชาวบ้านที่นี่มีความเชื่อและยึดถือประเพณีตามบรรพบุรุษ เช่น ถือฤกษ์ดี ยามดี ถือวันจมฟู ถือผีพ่อผีแม่ ผีเทวดา พระภูมิเจ้าที่ ผีไร่ผีนา ผีตาฉอแฮก มีการเซ่นสรวงบูชาด้วยหัวหมู ตับไต เหล้าไห ข้าวดำข้าวแดง เวลาเจ็บป่วยก็อาศัยไหว้วอนเลี้ยงหัวหมู ไก่ตัว เหล้ายา เพื่อให้หายจากความเจ็บป่วย ต่อมาเมื่อหลวงปู่มั่นได้มาจำพรรษาอยู่บ้านดงมะไฟ ซึ่งตั้งอยู่ห่างจากบ้านค้อประมาณ 1 กิโลเมตร มีลักษณะเป็นป่าทึบติดกับแม่น้ำชีด ได้ตั้งเป็นสำนักสงฆ์ ในระยะที่ท่านจำพรรษาอยู่ ได้เทศนาอบรมแก่ชาวบ้านให้ละประเพณีเดิม แล้วหันมาพึ่งในพระไตรสรณคม นับถือพระพุทธ พระธรรม พระสงฆ์ เป็นที่พึ่งที่ระลึกกราบไหว้บูชา
ขณะนั้นในปี พ.ศ.2462-2463 หลวงปู่มั่น ภูริทัตโต ธุดงค์มาจำพรรษาอยู่ที่วัดป่าสาระวารี ได้จำพรรษาเป็นระยะเวลา 2 พรรษา โดยท่านได้สร้างกุฏิขึ้นมาหลังหนึ่งเพื่อเป็นที่พักในการปฏิบัติธรรม โดยขณะนั้นได้มีชาวบ้านมาช่วยสร้างเพียงไม่กี่คน กุฏิแห่งนี้มีลักษณะเป็นกุฏิไม้แบบเรียบง่าย ส่วนใหญ่ใช้ไม้เนื้อแข็งในการสร้างกุฏิ อย่างเช่น เสาใช้ไม้เต็ง ฝากุฏิใช้ไม้ตะเคียน ไม้เต็งและไม้ขาวบางส่วน สำหรับหลังคาใช้กระเบื้องดินเผาที่มีตะขอในการมุงหลังคา ส่วนการต่อไม้หรือเข้าไม้ใช้สลัก ปัจจุบันกุฏิหลวงปู่มั่นได้มีการอนุรักษ์เป็นอย่างดี โดยสร้างอาคารไม้ครอบกุฏิเอาไว้ เพื่อเป็นอนุสรณ์แก่สาธุชนสืบมาจนถึงทุกวันนี้
นอกจากนี้ยังมีอุโบสถของวัดป่าสาระวารี ลักษณะเป็นอุโบสถกลางน้ำ บริเวณหน้าบันอุโบสถมีพระแกะสลักเป็นองค์หลวงปู่มั่น รวมถึงบานประตูและหน้าต่างจะเป็นรูปหลวงปู่มั่นและพระสงฆ์ต่างๆ ที่เคยมาจำพรรษาอยู่ที่วัดแห่งนี้
สำหรับภายในอุโบสถประดิษฐานพระพุทธรูปที่สำคัญ ชาวบ้านได้ถวายพระนามว่า “พระพุทธจริยนุสรณ์” หรือที่ชาวบ้านเรียกกันว่า “หลวงพ่อหิน” เพื่อเป็นพระประธานภายในอุโบสถ เป็นพระพุทธรูปที่หลวงปู่มั่นท่านได้แกะสลักขึ้นด้วยมือของท่านเอง เป็นพระพุทธรูปจากหินทรายแดง ที่นำมาจากภูพระบาท โดยท่านใช้วัสดุพื้นบ้านที่หาได้ในท้องถิ่นมาแกะสลักเอง และพระพุทธรูปมีศิลปะท้องถิ่นแบบชาวบ้านภาคอีสาน ซึ่งคาดว่าท่านได้สร้างขึ้นในปีพ.ศ. 2462 เพื่อเป็นอนุสรณ์ของการที่ท่าน ถอนความปรารถนาในพุทธภูมิ หรือการถอนความปรารถนาจากการเป็นพระพุทธเจ้า สู่การปรารถนาเป็นพระสาวกเพื่อการพ้นทุกข์ในปัจจุบัน
สามารถส่งข้อมูลข่าวสารด้านการท่องเที่ยว-อาหารมาได้ที่ อีเมล์ travel_astvmgr@hotmail.com หรือ ชมคลิปต่าง ๆ ได้ที่ Youtube :Travel MGR และ Instagram : @travelfoodonline และ TikTok : @travelfoodonline
