เมื่อ "มาชูปิกชู" ไม่ใช่ชื่อที่แท้จริง และเรียกกันผิดๆ มาเป็นร้อยปี

เมื่อ "มาชูปิกชู" แห่งอาณาจักรอินคา ไม่ใช่ชื่อที่แท้จริงของหนึ่งในเจ็ดสิ่งมหัศจรรย์ของโลกยุคใหม่ และชาวโลกก็เรียกชื่อผิดๆ นี้มากว่าร้อยปี แล้วชื่อที่แท้จริงคือชื่อไหนกันแน่

เชื่อว่าหลายๆ คนน่าจะเคยได้ยินชื่อ "มาชูปิกชู" ซากอารยธรรมโบราณของชาวอินคา ที่ตั้งอยู่บนเทือกเขาสูงในประเทศเปรู และยังได้รับเลือกให้เป็นหนึ่งในเจ็ดสิ่งมหัศจรรย์ของโลกยุคใหม่ นอกจากจะมีความสำคัญทางด้านประวัติศาสตร์แล้ว ยังเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่นักท่องเที่ยวทั่วโลกอยากจะไปชมสักครั้ง

แต่รู้หรือไม่ว่า "มาชูปิกชู" (Machu Picchu) ไม่ใช่ชื่อที่ถูกต้องของโบราณสถานแห่งนี้

จากผลการศึกษาที่ตีพิมพ์ในวารสาร Ñawpa Pacha ของสถาบันอาณาบริเวณศึกษาแถบเทือกเขาแอนดีส (IAS) โดยทีมผู้วิจัยระบุว่าได้สืบค้นข้อมูลจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง เช่นแผนที่ซึ่งระบุชื่อสถานที่ต่าง ๆ ในช่วงศตวรรษที่ 19 เอกสารจากนักล่าอาณานิคมชาวสเปนในศตวรรษที่ 17 รวมทั้งบันทึกข้อมูลภาคสนามต้นฉบับของไฮรัม บิงแฮม (Hiram Bingham) นักสำรวจชาวอเมริกันผู้ค้นพบมาชูปิกชูเมื่อปี 1911 ด้วย

การสืบค้นปรากฏว่า มีการระบุชื่อซากเมืองโบราณของชาวอินคาชื่อว่า "อวยนาปิกชู" ในหนังสือรวมแผนที่หรือแอตลาส (Atlas) เล่มหนึ่ง ซึ่งตีพิมพ์ในปี 1904 ก่อนบิงแฮมจะเดินทางไปยังเปรูถึง 7 ปี นอกจากนี้ยังปรากฏชื่อเมืองอวยนาปิกชูในบันทึกของนักล่าอาณานิคมชาวสเปน ขณะที่เพิ่งยึดเมืองคุซโค (Cusco) นครหลวงของจักรวรรดิอินคาได้ในช่วงปลายศตวรรษที่ 16 โดยบันทึกนั้นระบุว่าชาวอินคาคิดจะหวนกลับมาชิงเมืองอวยนาปิกชูกลับคืนไปจากสเปน

ในบันทึกการสำรวจภาคสนามของบิงแฮมเอง ระบุว่ามีชาวเมืองคุซโคเล่าให้เขาฟังถึงโบราณสถานแห่งหนึ่งที่ชื่อว่าอวยนาปิกชู ก่อนที่เขาจะเดินทางไปยังสถานที่ตั้งของมาชูปิกชูในปี 1911 ด้วยซ้ำ ในปีต่อมาลูกชายเจ้าของที่ดินในบริเวณใกล้หุบเขาที่ตั้งมาชูปิกชูบอกกับเขาว่า โบราณสถานที่เขาได้ค้นพบนั้น แท้จริงแล้วมีชื่อว่าอวยนาปิกชู

อย่างไรก็ตาม สาเหตุที่บิงแฮมเลือกจะบอกกับชาวโลกว่าโบราณสถานแห่งนี้คือมาชูปิกชู น่าจะมาจากความสับสนในบันทึกของไฮรัม บิงแฮมเอง และในเวลาต่อมา ชื่อนี้กลับเป็นที่รู้จักไปทั่วโลก แต่ไม่เคยพบปรากฏอยู่ในหลักฐานทางประวัติศาสตร์ชิ้นใดเลย นอกจากเป็นชื่อเรียกยอดเขาขนาดเล็ก ซึ่งอยู่ทางด้านใต้ของยอดเขาขนาดใหญ่ที่ทุกวันนี้เรียกกันว่าอวยนาปิกชูเท่านั้น


ชื่อที่แท้จริงของ "มาชูปิกชู" ก็คือ "อวยนาปิกชู" (Huayna Picchu) หรืออาจจะเรียกว่า "ปิกชู" เฉยๆ ก็ได้ โดยในภาษาเกชัวพื้นเมืองคำว่า "อวยนา" นั้นสามารถแปลได้ว่า "ใหม่" หรือ "ยังเด็ก" และ "ปิกชู" แปลว่า "ยอดเขา" ซึ่งนั่นหมายความว่าโบราณสถานนี้จริงๆ แล้วอาจแค่ถูกเรียกตามที่ตั้งอย่าง "เขาใหม่" หรือแม้แต่ "เขา" เฉยๆ เท่านั้น

แม้ว่าชื่อของสถานที่แห่งนี้จะถูกเรียกผิดๆ กันมากว่าร้อยปี แต่ผู้เชี่ยวชาญหลายคนก็ให้ความเห็นว่า ไม่ควรเปลี่ยนชื่อโบราณสถานแห่งนี้ โดยสนับสนุนให้ใช้ชื่อ "มาชูปิกชู" เหมือนเดิม เนื่องจากได้กลายเป็นที่รู้จักไปทั่วโลกแล้ว โฆษณาการท่องเที่ยวต่างๆ ก็ใช้ชื่อนี้ และชาวบ้านแถบนั้นก็คุ้นเคยกับชื่อนี้เป็นอย่างดี

สำหรับ "มาชูปิกชู" หรือนิยมเรียกอีกชื่อว่า เมืองสาบสูญแห่งอินคา เป็นซากอารยธรรมโบราณของชาวอินคา ที่เคยรุ่งเรืองในภูมิภาคอเมริกากลางระหว่างศตวรรษที่ 13-16 ตั้งอยู่บนเทือกเขาสูงในประเทศเปรู ที่ความสูงประมาณ 2,430 เมตร นักโบราณคดีบางกลุ่มเชื่อว่ามาชูปิกชูถูกสร้างขึ้นเป็นที่มั่นแห่งท้าย ๆ เพื่อหลบหนีการรุกรานของนักล่าอาณานิคม บ้างก็เชื่อว่าอาจจะเป็นอารามของนักบวชหญิง พระราชวังฤดูร้อนสำหรับจักรพรรดิเสด็จแปรพระราชฐาน วิหารที่สร้างขึ้นเพื่อบูชาหุบเขาศักดิ์สิทธิ์ รวมทั้งอาจเป็นสถานที่จำลองตำนานกำเนิดโลกและจักรวาลตามคติความเชื่อของชาวอินคาได้อีกด้วย อารยธรรมแห่งนี้ได้ถูกคนภายนอกลืมจนกระทั่งมีการค้นพบอีกครั้งโดยนักโบราณคดีที่ชื่อไฮแรม บิงแฮม

มาชูปิกชูเป็นหลักฐานที่สำคัญของจักรวรรดิอินคา ใน ค.ศ. 1983 ยูเนสโกได้ขึ้นทะเบียนมาชูปิกชูให้เป็นแหล่งมรดกโลก และในวันที่ 7 กรกฎาคม ค.ศ. 2007 มาชูปิกชูได้รับเลือกให้เป็นหนึ่งในเจ็ดสิ่งมหัศจรรย์ของโลกยุคใหม่ จากการลงคะแนนทั่วโลก