สหรัฐอเมริกา เตรียมส่งคืน “ทับหลังปราสาทเขาโล้น-หนองหงส์” ที่จัดแสดงในพิพิธภัณฑ์นครซานฟรานซิสโกคืนประเทศไทยผ่านกระทรวงยุติธรรมสหรัฐในช่วงเดือน เม.ย.นี้
สำนักข่าว San Francisco Chronicle รายงานว่า พิพิธภัณฑ์ศิลปะเอเชียในเมืองซานฟรานซิสโกของสหรัฐยินยอมคืนทับหลังโบราณ 2 ชิ้นที่ถูกนำออกมาจากประเทศไทยอย่างผิดกฎหมายซึ่งจัดแสดงอยู่ในพิพิธภัณฑ์ให้แก่ทางการสหรัฐเพื่อส่งกลับคืนสู่ประเทศไทย หลังจากเข้าสู่กระบวนการไกล่เกลี่ยกับรัฐบาลกลางของสหรัฐ
เดวิด แอล. แอนเดอร์สัน อัยการเขตแคลิฟอร์เนียเหนือซึ่งทำหน้าที่เป็นผู้ฟ้องร้องคดีเผยว่า “สหรัฐมุ่งมั่นที่จะคืนโบราณวัตถุที่ถูกขโมยมากลับคืนสู่ประเทศต่างๆ ที่ต้องการรักษามรดกของตนเอง เราจะใช้อำนาจทั้งหมดของเรา รวมถึงอำนาจในการริบคืนสิ่งของที่ได้โดยไม่ชอบด้วยกฎหมาย เพื่อให้แน่ใจว่าสิ่งของทางวัฒนธรรมที่ถูกยักยอกมาจะถูกส่งคืนสู่เจ้าของที่แท้จริง”
ด้าน เจย์ ซวี ผู้อำนวยการพิพิธภัณฑ์สิลปะเอเชียเผยว่า “ข้อตกลงนี้ทำให้เราได้ทำในสิ่งที่เราต้องการทำมานานแล้ว นั่นก็คือคืนทับหลังให้ประเทศไทย”
ทั้งนี้ ทับหลังทั้งสองชิ้นนี้คือทับหลังจากปราสาทเขาโล้น จ.สระแก้ว และทับหลังจากปราสาทหนองหงส์ จ.บุรีรัมย์ เป็นประติมากรรมแกะสลักด้วยมือน้ำหนักราว 680 กิโลกรัม
คำแถลงการณ์ของสำนักงานอัยการเขตแคลิฟอร์เนียเหนือระบุว่า นักโบราณคดีของไทยเชื่อว่าทับหลังทั้งสองชิ้นถูกขโมยออกมา และถูกพ่อค้าชาวยุโรปซื้อไปในช่วงปลายทศวรรษ 1960 จากนั้น เอเวอรี บรันเดจ อดีตประธานคณะกรรมการโอลิมปิกและนักสะสมงานศิลปะได้มอบทับหลังจากปราสาทหนองหงส์ให้พิพิธภัณฑ์ศิลปะเอเชียซานฟรานซิสโกเมื่อปี 1966 ส่วนทับหลังจากปราสาทเขาโล้นทางพิพิธภัณฑ์ซื้อเข้ามาเมื่อปี 1968
เจ้าหน้าที่รัฐบาลกลางสหรัฐทราบครั้งแรกเมื่อปี 2017 ว่าทับหลังทั้งสองชิ้นถูกลักลอบส่งออกมาจากประเทศไทยและได้ติดต่อพิพิธภัณฑ์ศิลปะเอเชียในเมืองซานฟรานซิสโกให้ส่งคืนไทย และในปีเดียวกันทางพิพิธภัณฑ์ตัดสินใจนำทับหลังทั้งสองชิ้นออกจากการจัดแสดง
ต่อมาเดือน ต.ค.ปีที่แล้ว กระทรวงยุติธรรมสหรัฐยื่นฟ้องพิพิธภัณฑ์เพื่อริบคืนทับหลังทั้งสองชิ้นจนนำมาสู่การทำข้อตกลงดังกล่าว
ตามข้อตกลงทับหลังทั้งสองชิ้นจะถูกส่งกลับประเทศไทยผ่านกระทรวงยุติธรรมสหรัฐในช่วงต้นเดือน เม.ย.นี้