จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ถือว่าเป็นจังหวัดที่สำคัญที่เต็มไปด้วยเรื่องราวประวัติศาสตร์ต่างๆ และเป็นที่ที่มีเรื่องราวของพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชอยู่ทั่วทุกหนทุกแห่ง การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย สำนักงานประจวบคีรีขันธ์ จึงได้จัดทำเส้นทาง “ตามรอยพระบาท มหัศจรรย์เมืองสามอ่าว จ.ประจวบคีรีขันธ์” เพื่อน้อมรำลึกพระมหากรุณาธิคุณที่พระองค์ท่านได้ทำไว้
เริ่มต้นกันที่ “ศูนย์เรียนรู้ระบบนิเวศป่าชายเลนสิรินาถราชินี” ในตำบลปากน้ำปราณ อำเภอปราณบุรี จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ ที่มีพื้นที่กว้างใหญ่ถึง 700 ไร่ เขียวขจีไปด้วยพรรณไม้ป่าชายเลนที่ขึ้นกันอยู่ชุกชุม ก่อนที่ป่าจะอุดมสมบูรณ์เช่นวันนี้ แต่เดิมป่าชายเลนของปากน้ำปราณเคยตกอยู่ในสภาพเสื่อมโทรมอย่างหนัก สาเหตุมาจากการทำนากุ้งจนทำให้ดินเสีย ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของการเสื่อมโทรมของป่าชายเลนแห่งอื่นๆ เช่นกัน จนเมื่อปี 2539 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ เสด็จพระราชดำเนินมาที่วนอุทยานปราณบุรี และทรงมีความห่วงใยต่อสถานการณ์ป่าชายเลนบริเวณปากน้ำปราณบุรี ทำให้กรมป่าไม้ยกเลิกการต่อใบอนุญาตการใช้พื้นที่ป่าชายเลนในบริเวณดังกล่าว
ที่ศูนย์ฯ สิรินาถราชินีนั้นเปรียบความสำคัญของป่าชายเลนเสมือนเป็น “มดลูกของทะเล” เพราะเป็นทั้งแหล่งกำเนิด แหล่งอาศัย แหล่งอนุบาล และเป็นแหล่งอาหารตามธรรมชาติของสรรพชีวิตในห่วงโซ่อาหาร เหมือนมดลูกของมารดาที่โอบอุ้มบุตรในครรภ์ให้อบอุ่นปลอดภัย ก่อนที่จะออกไปเผชิญกับโลกภายนอก เมื่อเปรียบเทียบเช่นนี้จึงทำให้เห็นภาพความสำคัญป่าชายเลนได้อย่างชัดเจนทีเดียว
ในส่วนของเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติป่าชายเลนนั้นมีหลายจุดด้วยกันที่น่าสนใจ โดยสามารถเดินตามเส้นทางตามรอยรับเสด็จฯ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เมื่อครั้งเสด็จพระราชดำเนินในพิธีน้อมเกล้าฯ ถวายผืนป่า 1,000,000 ไร่ เมื่อวันที่ 16 พ.ย. 2545 และได้ทรงปลูกต้นโกงกางใบเล็กไว้ที่ตอนเติบใหญ่สวยงาม หรือจะเดินลัดเลาะไปตามเส้นทางเดินศึกษาธรรมชาติระยะทาง 1 ก.ม. ที่ร่มรื่นเขียวครึ้มไปด้วยพรรณไม้ป่าชายเลน สัมผัสระบบนิเวศอย่างใกล้ชิด โดยจะมีป้ายข้อมูลให้ความรู้อยู่เป็นระยะ
จากนั้นไปชมความสวยงามของ “พระมหาธาตุเจดีย์ภักดีประกาศ” หรือ “พระมหาเจดีย์เก้ายอด” ตั้งอยู่ที่วัดทางสาย ตำบลธงชัย อำเภอบางสะพาน จังหวัดประจวบคีรีขันธ์ สร้างขึ้นในปี พ.ศ. 2539 โดยคณะสงฆ์วัดทางสาย คณะกรรมการเทิดพระเกียรติประชาชนชาวไทยทั้งในและต่างประเทศ ร่วมกันสร้างน้อมเกล้าน้อมกระหม่อมถวายเป็นพระราชกุศล เฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช เนื่องในโอกาสที่พระองค์ทรงครองราชย์ครบ 50 ซึ่งได้รับการออกแบบจาก ม.ร.ว.มิตรารุณ เกษมศรี สถาปนิกประจำราชสำนัก และศิลปินแห่งชาติ โดยพระมหาธาตุเจดีย์เป็นแบบสถาปัตยกรรมไทยกรุงรัตนโกสินทร์ ในรัชกาลที่ 9 มีความโดดเด่นสวยงามสะดุดตา ซึ่งพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช ได้ทรงมีพระมหากรุณาธิคุณโปรดเกล้าฯ พระราชทานนามว่า "พระมหาธาตุเจดีย์ภักดีประกาศ" มีความหมายว่า เป็นเจดีย์ที่สร้างขึ้นเพื่อประกาศความจงรักภักดี
พระมหาธาตุเจดีย์ภักดีประกาศ มีลักษณะเป็นอาคารหลังเดียวขนาดใหญ่ อยู่บนเนื้อที่กว่า 3 ไร่ ฐานอาคารเป็นรูปสี่เหลี่ยมจัตุรัส สำหรับสัดส่วนของอาคารนั้นมีความเกี่ยวเนื่องกับการครองราชย์ครบ 50 ปีทั้งสิ้น ไม่ว่าจะเป็นขนาดอาคารที่มีความกว้าง 50 เมตร และสูง 50 เมตร ประกอบด้วยหมู่พระเจดีย์ 9 องค์ ภายในประกอบด้วยชั้นต่างๆ จำนวน 5 ชั้น อันหมายถึง ขันธ์ 5
นอกจากนี้บริเวณด้านหน้าทางขึ้นพระมหาธาตุเจดีย์ภักดีประกาศ ยังมี “พระพุทธกิติสิริชัย” ตั้งเด่นเป็นสง่าอยู่ เป็นพระพุทธรูปปูนปั้นปางสมาธิปิดทอง แบบศิลปะคันธารราษฎร์ (ปางตรัสรู้) ขนาดใหญ่ ลักษณะนั่งขัดสมาธิบนดอกบัว หน้าตักกว้าง 5 วา เปรียบได้กับขันธ์ทั้ง 5 มีความสูง 9 วา เปรียบได้กับนวโลกุตตรธรรม 9 มีฐานกว้างโดยรอบ 16 วา เปรียบได้กับโสฬสญาณ มีศาลาพัก 3 หลังหมายถึง ศีล สมาธิ ปัญญา ทางเดินขึ้น 2 ข้าง เปรียบได้กับสมถะและวิปัสสนา
ด้านในบรรจุพระบรมสารีริกธาตุ ประดิษฐานอยู่ด้านทิศตะวันออกหันหน้าไปทางทิศใต้ สามารถมองเห็นชายฝั่งครึ่งหนึ่ง และทะเลอีกครึ่งหนึ่ง สร้างขึ้นเพื่อถวายแด่สมเด็จพระนางเจ้าฯ เนื่องในโอกาสทรงพระชนมายุ 60 พรรษา โดยสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก ประธานถวายนามว่า “พระพุทธกิติสิริชัย” นอกจากจะเป็นจุดที่กราบสักการะของประชาชนทั่วไปแล้ว ยังเป็นจุดชมวิวของหาดบ้านกรูด ที่สามารถมองเห็นวิวอันสวยงามได้โดยรอบ
ไหว้พระดูความสวยงามของเจดีย์แล้ว เดินทางไปดูพระอาทิตย์ตกกันต่อที่ “เขาช่องกระจก” เป็นภูเขาขนาดย่อมๆ ที่เป็นดังสัญลักษณ์ของเมืองประจวบฯ ตั้งอยู่ในอำเภอเมืองประจวบคีรีขันธ์ บริเวณอ่าวประจวบฯ เขาช่องกระจกเป็นส่วนหนึ่งของวัดธรรมิการาม บนยอดเขาประดิษฐานรอยพระพุทธบาทจำลอง
อีกทั้งยังมีองค์เจดีย์ซึ่งบรรจุพระบรมสารีริกธาตุที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 และสมเด็พระบรมราชินีนาถ เสด็จมาทรงประกอบพิธีบรรจุพร้อมทั้งทรงปลูกต้นพระศรีมหาโพธิ์ไว้ตั้งแต่ปี 2501 นักท่องเที่ยวสามารถเดินขึ้นบันไดจำนวน 396 ขั้น ไปกราบรอยพระพุทธบาทพร้อมทั้งสักการะพระบรมสารีริกธาตุได้อย่างสะดวกเพราะทางวัดทำบันไดคอนกรีตขึ้นไปสู่ยอดเขาอย่างดี แต่ต้องระวังฝูงลิงแสมหลายร้อยตัวที่อาศัยอยู่บนภูเขาและมักจะมานั่งอยู่ตามขั้นบันไดคอยมองว่ามีนักท่องเที่ยวคนไหนถือของกินขึ้นมาบ้าง แต่โดยส่วนใหญ่แล้วลิงเขาช่องกระจกจะไม่ก้าวร้าวมากนัก
และนอกจากจะได้สักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์บนยอดเขาช่องกระจกแล้ว ยังจะได้ชมวิวทะเลและเมืองประจวบฯ ในมุมที่งดงามมากอีกด้วย มองไปเห็นสะพานปลาทอดยาวไปในทะเล และเกาะเล็กเกาะน้อยในอ่าวประจวบฯ มองเห็นวัดธรรมิการามที่อยู่เบื้องล่างตีนเขา และตึกรามบ้านช่องผู้คนเมืองประจวบได้บรรยกาศความมหัศจรรย์ของเมืองสามอ่าวแห่งนี้
เดินทางไปที่ “อ่าวน้อย” กันบ้าง แม้จะเป็นอ่าวเล็กๆ ของชุมชนหมู่บ้านชาวประมง แต่อ่าวน้อยมีแหล่งท่องเที่ยวที่น่าสนใจคือ “วัดอ่าวน้อย” หรือ “วัดถ้ำพระนอน” ที่มีความงามไม่เป็นรองใครด้วยอุโบสถไม้สักทองทั้งหลัง เพิ่มความอลังการด้วยพญานาค 9 เศียร 2 ตน ที่เลื้อยล้อมตัวโบสถ์ไว้ ข้างในมีพระพุทธรูปหินอ่อนด้านในอุโบสถ ก่อนจะเดินชมภาพเรื่องราวพุทธประวัติที่แกะสลักไม้ลอยตัวด้วยฝีมือประณีต
นอกจากนั้น ที่วัดอ่าวน้อยยังมีอีกหนึ่งไฮไลท์สำคัญคือ “ถ้ำพระนอน” ที่ตั้งอยู่บนเขา ทางวัดได้ทำทางเดินบันไดให้ขึ้นไปชมอย่างสะดวก ภายในถ้ำมีพระนอนขนาดใหญ่ 2 องค์ ความยาว 14 เมตร และ 20 เมตร โดยข้อมูลของทางวัดกล่าวว่าเป็นพระนอนที่เก่าแก่และใหญ่ที่สุดในจังหวัดประจวบคีรีขันธ์ เป็นศิลปะร่วมสมัยอู่ทอง-รัตนโกสินทร์ อายุราว 300-500 ปี เป็นสิ่งที่ไม่ควรพลาดแก่การมาสักการะ
ถือเป็นสถานที่ที่นอกจาก เดินตามรอยพระบาทของในหลวงร.9 แล้ว จ.ประจวบฯ ยังเป็นจังหวัดที่มีสถานที่ท่องเที่ยวสวยงามและเงียบสงบ ถือว่าเป็นมหัศจรรย์แห่งเมืองสามอ่าวที่ไม่ควรพลาดในการมาเยือน
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
สามารถติดต่อสอบถามรายละเอียดได้ที่ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย สำนักงานประจวบคีรีขันธ์ โทร. 03-251-3885
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
สามารถส่งข้อมูลข่าวสารด้านการท่องเที่ยว-อาหารมาได้ที่ กอง บก.ข่าวท่องเที่ยว แฟกซ์ 0-2629-4467 อีเมล์ travel_astvmgr@hotmail.com