หากว่าใครมีโอกาสเดินทางมาเที่ยวที่ “เสาดินนาน้อย” อุทยานแห่งชาติศรีน่าน จ. น่าน เพื่อมาชมกับความงดงามที่ธรรมชาติสร้างสรรค์ขึ้นมาแล้ว ก็ไม่อยากจะให้พลาดชมอีกหนึ่งความมหัศจรรย์ของธรรมชาติที่เกิดขึ้นเอง นั่นคือก็ “ต้นดิกเดียม” ที่ตั้งอยู่ด้านหน้าก่อนถึงทางเดินไปดูเสาดินนาน้อย
“ต้นดิกเดียม” มีชื่อวิทยาศาสตร์ คือ GARDENIE TURGIDA ROXB อยู่ในวงศ์ RUBIACEAE และมีชื่อเรียกแตกต่างกัน เช่น ภาษาไทยลื้อเรียกว่าต้นจิเดียมหรือต้นดิ๊กเดียม ภาษาไทยภาคกลางเรียกว่ากระเบียน ภาคเหนือเรียกว่าจี๊เดียม จ.ตากเรียกว่ากระดานพน จ.เลยเรียกว่ามุ่ยแดง จ.กาญจนบุรีเรียกว่ามะกอกพราน
ลักษณะของต้นดิกเดียมเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กถึงกลาง ถ้าถึงฤดูออกดอกจะออกดอกเป็นสีขาวอมเหลือง ซึ่งดูปกติก็อาจจะเหมือนกับต้นไม้ธรรมดาทั่วไป แต่ว่าความมหัศจรรย์ของต้นดิกเดียมนี้อยู่ตรงที่ หากว่าเอามือไปสะกิดเบาๆ หรือลูบที่ลำต้นเบาๆ ก็จะเห็นได้ว่ากิ่งและใบของต้นดิกเดียมเกิดการกระดิก แกว่งสั่นไหว ราวกับว่าต้นไม้นั้นจั๊กจี้ดิ้นได้ ทั้งๆ ที่ไม่มีลมพัดแต่อย่างใด ถือว่าเป็นความมหัศจรรย์อันน่าฉงน
ต้นดิกเดียมนอกจากจะเป็นต้นไม้มหัศจรรย์ดิ้นได้แล้ว ก็ยังมีคุณประโยชน์ด้วยอีกต่างหาก ซึ่งดอกสามารถช่วยฆ่าพยาธิ ใบเอามาขยี้ทาแก้กลากเกลื้อน น้ำมันในเมล็ดนำมาทาแก้แผลมะเร็ง โรคเรื้อน รากช่วยแก้เสมหะเป็นพิษ แก้อาการอาหารไม่ย่อยในเด็ก เปลือกช่วยแก้ริดสีดวง และใบก็นำมาตำพอกรักษาแผลสด และไม้จากต้นดิกเดียมนำมาใช้ทำเครื่องเรือน เครื่องกลึง แกะสลัก หวี กระสวยได้
ความน่ามหัศจรรย์ของต้นดิกเดียมดิ้นได้นี้ ไม่ได้มีให้เห็นเฉพาะที่เสาดินนาน้อยแห่งนี้เท่านั้น เพราะยังมีต้นดิกเดียมให้ชมอีกหลายที่ อย่างเช่นที่วัดปรางค์ อ.ปัว จ.น่าน ด้านหน้าวิหารก็มีต้นดิกเดียมที่เป็นอันซีนให้ได้ชมกัน หรือที่วนอุทยานแพะเมืองผี อ. เมือง จ.แพร่ เป็นต้น
