วันวิสาขบูชา หนึ่งในวันสำคัญทางพุทธศาสนา และถือเป็นวันที่มหัศจรรย์ของชาวพุทธ เพราะได้เกิดเหตุการณ์สำคัญที่เกี่ยวเนื่องกับพระพุทธเจ้า ขึ้นถึง 3 เหตุการณ์
โดยความมหัศจรรย์เนื่องในวันวิสาขบูชาทั้งสามคือ เป็นวันคล้ายวัน "ประสูติ" ของเจ้าชายสิทธัตถะ และต่อมาได้ "ตรัสรู้" เป็นพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ผู้ทรงกอปรไปด้วย “พระบริสุทธิคุณ” , “พระปัญญาคุณ” ผู้ซึ่งได้ทรงสั่งสอนประกาศพระสัจธรรม คือความจริงของโลกแก่พหูชนทั้งปวง จวบจน "เสด็จดับขันธปรินิพพาน" ในวาระสุดท้าย ซึ่งทั้งสามเหตุการณ์ล้วนเกิดขึ้นในวันเพ็ญเดือน 6 ทั้งสิ้น
ชาวพุทธจึงเรียกการบูชาในวันนี้ว่า “วิสาขบูชา” ซึ่งย่อมาจากคำว่า วิสาขปูรณมีบูชา การบูชาในวันเพ็ญเดือนวิสาขะ วิสาขบูชา มีการนับถือปฏิบัติกันในหลายประเทศที่นับถือพระพุทธศาสนาทั้งมหายานและเถรวาททุกนิกายมาช้านานแล้ว เป็นวันสำคัญของพุทธศาสนาโลก และด้วยเหตุนี้ที่ประชุมใหญ่สมัชชาสหประชาชาติจึงยกย่องให้วันวิสาขบูชาเป็น “วันสำคัญสากลนานาชาติ (International Day)” หรือ “วันสำคัญของโลก” ตามคำประกาศของที่ประชุมใหญ่สมัชชาสหประชาชาติ ครั้งที่ 54 ลงวันที่ 13 ธันวาคม พ.ศ. 2542
สำหรับวันวิสาขบูชาในปีนี้ที่ตรงกับวันที่ 4 มิ.ย. 55 ถือเป็นปีที่มีความสำคัญมาก เนื่องจากเป็นปีแห่งการครบ 2,600 ปี ที่องค์สมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสรู้ เมื่อครั้งพระชนมายุ 35 พรรษา โดยทรงเผยแผ่พระธรรมคำสอนแก่มหาชนเป็นเวลารวมทั้งสิ้น 45 ปี กระทั่งทรงเสด็จดับขันธปรินิพพาน แล้วจึงเริ่มนับพุทธศักราชที่ 1 นับแต่นั้น จึงถือได้ว่า วันวิสาขบูชา ในปี 2555 นี้ เป็นปี “พุทธชยันตี” แห่งการตรัสรู้ขององค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า
พุทธชยันตี หมายถึง “การครบรอบชัยชนะของพระพุทธเจ้าที่มีต่อกิเลสทั้งปวงอย่างสิ้นเชิง” เพราะพระองค์ทรงตรัสรู้ในวันวิสาขบูชา เมื่อ 2,600 ปีก่อน ทำให้พระนามว่า สัมมาสัมพุทธ ปรากฏขึ้นในโลก เป็นจุดเริ่มต้นแห่งหลักธรรม “อริยสัจ” (ความจริงอันประเสริฐ) ประกอบด้วย 4 ประการ คือ ทุกข์ สมุทัย นิโรจ มรรค คือ อันเป็นคำสอนของพระพุทธศาสนา ทำให้พุทธศาสนิกชนได้มีพระธรรมเป็นหลักแห่งการดำเนินชีวิต
เนื่องในเทศกาลวันวิสาขบูชาที่ตรงกับการครบรอบพุทธชยันตี 2,600 ปี ในปี 2555 นี้ ประเทศไทยได้มีการจัดกิจกรรมวิสาขบูชานานาชาติ ครั้งที่ 9 เนื่องในโอกาสเฉลิมฉลอง “พุทธชยันตี : 2,600 ปี แห่งการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า” ขึ้น ระหว่างวันที่ 31 พ.ค. - 2 มิ.ย. 55 ณ สถานที่สำคัญๆ 3 แห่ง คือ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย ต.ลำไทร อ.วังน้อย จ.พระนครศรีอยุธยา, ศูนย์ประชุมสหประชาชาติ ถนนราชดำเนิน และที่พุทธมณฑล จ.นครปฐม
ทั้งนี้ ภายในงานดังกล่าวมีกิจกรรมน่าสนใจ อาทิ การประชุมเรื่อง “พุทธปรัชญากับการประยุกต์ใช้” ในวันที่ 31 พ.ค. ณ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย อยุธยา, 1 มิ.ย. การสัมมนาเรื่อง “พุทธปรัชญาและกรรมฐาน”, “ประมวลทัศนะทางพุทธปรัชญา”,“การสอนพุทธธรรมในทางประเทศ”,“พุทธจิตบำบัด” ณ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย อยุธยา
2 มิ.ย. ย้ายมาจัดกิจกรรมที่ศูนย์ประชุมสหประชาชาติ ถนนราชดำเนิน โดยมีกิจกรรมเด่นๆ ได้แก่ ช่วงเช้ามีการกล่าวสุนทรพจน์จากเลขาธิการองค์การสหประชาชาติ เลขาธิการองค์การยูเนสโก และอ่านสารแสดงความยินดีจากพุทธศาสนิกชนและผู้นำทางการเมืองทั่วโลก ช่วงบ่ายจะมีการนำเสนอผลสรุปโครงการพระไตรปิฎกสากล การประกาศปฏิญญากรุงเทพมหานคร 2012 และกล่าวปิดการประชุมวิสาขบูชานานาชาติ ประจำปี 2555
ครั้นพอช่วงเย็นผู้นำจากประเทศต่างๆ ทั่วโลกและคณะรัฐบาลไทยจะประกอบพิธีธรรมยาตรา และเวียนเทียน ณ ลานหน้าองค์พระศรีศากยะทศพลญาณ ประธานพุทธมณฑลสุทรรศน์ พุทธมณฑล จ.นครปฐม พร้อมร่วมเจริญพระพุทธมนต์และเจริญจิตภาวนาถวายพระพรชัยมงคลและถวายราชกุศล เฉลิมพระเกียรติ 80 พรรษา สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ และ 60 พรรษา สมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ สยามมกุฎราชกุมาร ซึ่งในงานจะมีการแสดงทางวัฒนธรรมนานาชาติ จาก ประเทศจีน ญี่ปุ่น เวียดนาม ศรีลังกา อินโดนีเซีย และไทย เป็นต้น
นอกจากกิจกรรมข้างต้นแล้ว ในแต่ละจังหวัดต่างก็จัดกิจกรรมเฉลิมฉลองครบรอบพุทธชยันตี 2,600 ปี เนื่องในเทศกาลวันวิสาขบูชากันอย่างยิ่งใหญ่ โดยสถานที่จัดกิจกรรมฉลองพุทธชยันตี 2,600 ปีที่เด่นๆ ได้แก่
จังหวัดนครปฐม จัดงาน “มหัศจรรย์วันวิสาขบูชาโลก” และร่วมฉลองพุทธชยันตี 2,600 ปีแห่งการตรัสรู้ ณ องค์พระปฐม เจดีย์ วัดพระปฐมเจดีย์ราชวรมหาวิหาร ในวันที่ 1-4 มิ.ย. 55 โดยรูปแบบงานจัดขึ้นภายใต้ธีม “ดอกบัว” ภายในงานมีกิจกรรมน่าสนใจ อาทิ ขบวนพิธีเปิดงาน ร่วมหล่อพระพุทธรูปด้วยใบโพธิ์ การแสดงแสง สี เสียง และร่วมกันเจริญพระพุทธมนต์, เจริญจิตภาวนา เพื่อถวายพระพรแด่ในหลวง และเพื่อเป็นการเฉลิมฉลอง 2,600 ปีแห่งพุทธชยันตี และเวียนเทียนรอบองค์พระปฐมเจดีย์ร่วมกัน
จังหวัดสกลนคร จัดกิจกรรม “เทศกาลวิสาขบูชา วันสำคัญสากลของโลก ฉลองพุทธชยันตี 2,600 ปี แห่งการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า” ระหว่างวันที่ 29 พ.ค.-4 มิ.ย. 55 ภายในงานชมนิทรรศการวิสาขบูชา การแสดงพระธรรมเทศนา พิธีบวชเนกขัมมะ ร่วมพิธีเวียนเทียน การประกวดสวดมนต์หมู่ทำนองสรภัญญะพื้นบ้าน
กรุงเทพมหานคร จัดกิจกรรม ณ มณฑลพิธีท้องสนามหลวง ภายในงานมีการจัดนิทรรศการในหัวข้อมหัศจรรย์พุทธวัจนะแห่งองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ในรูปแบบ Installation Art ในระบบมัลติมีเดีย ในวันที่ 29 พ.ค.-4 มิ.ย. 55 และมีการสัมมนาทางวิชาการในหัวข้อ “พระปัญญาตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า เพื่อประโยชน์สุขของมวลมนุษยชาติ”
จังหวัดปราจีนบุรี จัดกิจกรรมวันวิสาขบูชาในวันที่ 29 พ.ค.-4 มิ.ย. 55 ที่วัดต้นโพธิ์ศรีมหาโพธิ อำเภอศรีมโหสถ ภายใต้ร่มโพธิ์ที่เก่าแก่ที่สุดในประเทศไทย ที่เชื่อว่าเป็นต้นโพธิ์ที่เป็นหน่อจากต้นพระศรีมหาโพธิ์ สถานที่ตรัสรู้พุทธคยา ประเทศอินเดีย ที่ที่องค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ตรัสรู้ จากประเทศเนปาล ภายในงานได้มีการตั้งโรงทานมหาทาน 4 ทิศ การอุปสมบทหมู่เฉลิมพระเกียรติ การถวายผ้าป่ามหากุศล การจัดนิทรรศการทางพระพุทธศาสนา
จังหวัดสมุทรปราการร่วมฉลองพุทธชยันตี วิสาขบูชา ร่วมกับการครบรอบ 50 ปี เมืองโบราณระหว่างวันที่ 1-10 มิ.ย. 55 ที่พิพิธภัณฑ์ช้างเอราวัณและเมืองโบราณ และโอกาสที่เมืองโบราณจะครบรอบ 50 ปี จึงได้เปิดให้ประชาชนได้เข้ามาสักการะพระบรมสารีริกธาตุเมล็ดข้าวสารสีเขียวและแดงเต็มองค์ครั้งแรก ภายในงานยังมีการจัดแสดงมหรสพ การจัดนิทรรศการ เพื่อให้ประชาชนได้เที่ยวชมและศึกษาประวัติความเป็นมาของพระบรมสารีริกธาตุและพระธาตุต่างๆ
จะเห็นได้ว่าวันวิขาบูชาในปีนี้มีความสำคัญมาก เนื่องในอภิลักขิตกาลที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้ครบ 2,600 ปี จึงเรียกว่า สัมพุทธชยันตี ดังนั้น ในปีนี้จึงเป็นการส่งเสริมให้ชาวพุทธทั่วโลกได้ตระหนักที่จะนำหลักธรรมที่พระพุทธเจ้าตรัสรู้และตรัสสั่งสอนมาประพฤติปฏิบัติให้เกิดประโยชน์ในการดำรงชีวิต กิจกรรมต่างๆ จัดขึ้นเพื่อให้ชาวพุทธทุกเพศทุกวัยได้รู้จักเข้าใจ เข้าถึงหลักธรรมคำสั่งสอนทางพระพุทธศาสนามากยิ่งขึ้น
