เชียงราย เหนือสุดแดนสยาม งดงามประเพณีและวัฒนธรรม

เชียงรายจังหวัดที่อยู่เหนือสุดของประเทศไทย และเป็นเมืองท่องเที่ยวที่มีผู้คนจากทั่วประเทศให้ความสนใจ เดินทางมาสัมผัสกับบรรยากาศของธรรมชาติ ป่าเขา ดอยสูง กับอากาศหนาว จนบางครั้งอุณภูมิลดต่ำลงจนเกิดเป็นน้ำค้างแข็ง หรือที่รู้จักกันว่าแม่ขนิ้ง ก็สร้างความตื่นเต้นให้กับหลายคนๆ แต่เราอาจยังไม่ทราบคำขวัญของจังหวัดเชียงรายที่ว่า "เหนือสุดในสยาม ชายแดนสามแผ่นดิน ถิ่นวัฒนธรรมล้านนา ล้ำค่าพระธาตุดอยตุง" ซึ่งรายละเอียดที่อยู่ในคำขวัญนี้เป็นของดีที่เป็นเอกลักษณ์ของจังหวัด เราจะลองมาเที่ยวตามรอยคำขวัญ ว่ามีความน่าสนใจอย่างไร

"เหนือสุดแดนสยาม" เป็นที่ทราบกันดีว่าเชียงรายเป็นจังหวัดด้านบนสุดของประเทศไทย แต่สิ่งที่น่าสนใจว่านั้นคือภูมิประเทศและภูมิอากาศของจังหวัดเชียงรายเอง เป็นจุดดึงดูดให้นักท่องเที่ยวในภาคอื่นๆ ให้เดินทางไกลมาท่องเที่ยว ทั้งด้วยมีภูเขาสูง อุณหภูมิต่ำในช่วงหน้าหนาว ทำให้ดอยต่างๆ เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญ อาทิ ภูชี้ฟ้า ดอยผาตั้ง ดอยแม่สลอง ดอยตุง แต่ที่ได้รับความนิยมจากนักท่องเที่ยวก็ต้องมาดูทะเลหมอกที่ ภูชี้ฟ้า ซึ่งเป็นภูเขาที่อยู่ระหว่างรอยตะเข็บชายแดนไทยและลาว หน้าผาสูงที่ยื่นออกไปในอากาศ ปรากฏเป็นรูปร่างลักษณะคล้ายกับท่าทางที่กำลังชี้ขึ้นไปบนฟ้า กลายมาเป็นเอกลักษณ์ของที่นี่ ภายถ่ายท่องเที่ยวตามเวปไซต์ต่างๆ ที่นักท่องเที่ยวแต่ละคนได้โพสต์ความสวยงามของที่นี่เอาไว้ ทำให้กระแสะการท่องเที่ยวของภูชี้ฟ้าไม่เคยจางหายไปไหน

ยิ่งในช่วงวันหยุดยาวๆ ที่อากาศลดต่ำลงสูงสุด ด้านบนภูชี้ฟ้าก็จะคลาคล่ำไปด้วยนักท่องเที่ยวจากทั่วทุกสารทิศ ไม่ว่าจะมาพักกันแบบรีสอร์ท ห้องพักพักต่างๆ และที่ได้รับความนิยมที่สุดก็คือกางเต็นท์ โดยมากันเป็นกลุ่มแบบครอบครัว เพื่อนฝูง หรือแบบคู่รัก ซึ่งบนยอดภูชี้ฟ้าเองก็เคยเป็นที่สารภาพรักของหนุ่มสาวหลายคู่มาแล้ว

วันที่ฟ้าเปิดช่วงเวลาประมาณ 04.30 ถ้าใครได้มีโอกาสได้ขึ้นไปจับจองที่ด้านบนเพื่อดูทะเลหมอกแล้วละก็ จะสามารถพบกับความสวยงามของกลุ่มดาวนับร้อย นับพันดวง วันที่ไหนโชคดียิ่งกว่า ก็จะมีโอกาสได้เห็นกับทางช้างเผือกที่ทอดตัวยาว ส่องแสงระยิบระยับเป็นประกาย อากาศหนาวๆ และได้นั่งดูดาวแบบนี้ก็โรแมนติกดี ไปอีกแบบ และพลาดไม่ได้คือช่วงที่พระอาทิตย์ค่อยๆ โผล่พ้นทะเลหมอกยามเช้า ซึ่งแสงสีของธรรมชาตินั้นสวยงามเกินกว่าคำบรรยายใดๆ

"ชายแดนสามแผ่นดิน" เนื่องจากเชียงรายเองนั้นมีอาณาเขตติดต่อกับประเทศเพื่อนบ้านอย่าง ประเทศลาวและประเทศพม่า ทำให้ทั้ง 3 ประเทศกลายมาเป็นบ้านพี่เมืองน้องที่ไปมาหาสู่กันอยู่ประจำ ผลจากการท่องเที่ยวของไทยจึงเชื่อมต่อไปยัง 2 ประเทศนี้ ทำให้มีคนในบ้านเราเดินทางท่องเที่ยวไปยังพม่าและลาว (ไม่นับรวมผู้ซึ่งชื่นชอบในการพนันที่บ่อนตามชายแดนต่างๆ)

และอำเภอแม่สายก็เป็นแหล่งช็อบปิ้งขนาดใหญ่ที่หลายคนรู้จัก และเป็นด่านผ่านแดนเข้าไปยังท่าขี้เหล็กของพม่า ขึ้นชื่อในเรื่องสินค้าราคาถูก และมีหลายสิ่งให้เลือกซื้อ และของส่วนใหญ่ก็จะนำเข้ามาจากประเทศจีนอีกต่อหนึ่ง จนที่นี่กลายเป็นที่ถูกอกถูกใจของขาช็อปบ้านเราไปแล้ว

ลงจากแม่สายมาดูกันที่สามเหลี่ยมทองคำ อำเภอเชียงแสนกันบ้าง โดยเป็นพื้นที่รอยต่อระหว่างจังหวัดเชียงรายของประเทศไทย แขวงบ่อแก้วประเทศลาว และจังหวัดท่าขี้เหล็กประเทศพม่า มีลักษณะเป็นพื้นที่สามเหลี่ยมบรรจบกัน โดยมีแม่น้ำโขงเป็นตัวกั้นกลาง ถ้าเราย้อนไปในอดีตนั้นในระแวกนี้มีการค้าขายฝิ่นเป็นจำนวนมาก เรียกว่ามีมูลค่ามากขนาดที่ใช้ทองคำเป็นตัวกลางซื้อขายกันเลยทีเดียว ปัจจุบันสิ่งเลวร้ายในอดีตนั้นได้หมดไปแล้ว และสามเหลี่ยมทองคำเองก็กลายมาเป็นแหล่งท่องเที่ยวและศูนย์กลางการขนส่งสินค้าไปสู่ประเทศเพื่อนบ้านที่สำคัญ ซึ่งทิวทัศน์ที่งดงามโดยเฉพาะยามเช้าบริเวณองค์พระเจ้าล้านตื้อ พระพุทธรูปองค์ใหญ่สัญลักษณ์ของสามเหลี่ยมทองคำ นอกจากนั้นยังสามารถเที่ยวพร้อมเรียนรู้ประวัติศาสตร์ของสามเหลี่ยมทองคำได้ที่หอฝิ่น อุทยานสามเหลี่ยมทองคำ หรือจะนั่งเรือข้ามฟากไปตลาดชาวบ้านฝั่งลาวก็ได้

"ถิ่นวัฒนธรรมล้านนา" นอกจากเมืองเชียงใหม่ ที่ถูกถ่ายทอดวิถีชีวิตชาวล้านนาออกมาให้เราเห็นตามสื่อต่างๆ แล้ว หลายจังหวัดทางภาคเหนือเองก็มีความสวยงามของศิลปวัฒนธรรม และวิถีชีวิตแบบล้านนาที่สวยงามไม่แพ้กันและจังหวัดเชียงรายเองก็มีประเพณีที่น่าสนใจ แต่ไม่ค่อยมีใครทราบ อย่างเช่นงานจุลกฐิน ที่วัดพระธาตุผาเงาซึ่งเป็นงานบุญซึ่งจะจัดขึ้นในทุกปีก่อนช่วงออกพรรษา ซึ่งจะต่างจากการถวายผ้ากฐินทั่วไป เพราะจุลกฐินคือประเพณีที่รวมเอาความสมัครสมานสามัคคีของชาวบ้านเข้าไว้ด้วยกัน โดยต่างคนต่างช่วยกันทอผ้า เริ่มกระบวนการตั้งแต่เก็บฝ้ายและนำมาปั่นเป็นเส้นด้าย แล้วนำเส้นด้ายมาย้อม ถัดทอให้เป็นผืนผ้าและตัดเย็บให้แล้วเสร็จภายในวันเดียว แล้วนำผ้ากฐินนั้นไปทอดถวายพระภิกษุในรุ่งขึ้น

ประเพณีตักบาตรเที่ยงคืน หรือประเพณีเพ็งพุทธ (เรียกว่า เป็งปุ๊ด ในภาษาเหนือ) อีกประเพณีเก่าแก่ของชาวล้านนาที่คาดว่าน่าจะได้รับอิทธิพลมาจากทางประเทศพม่า โดยพระภิกษุสามเณรจะออกบิณฑบาตรในช่วงเวลาเที่ยงคืน ในทุกปีที่มีวันขึ้น 15 ค่ำที่ตรงกับวันพุธ โดยไม่จำเพาะเจาะจงต้องอยู่ในเดือนใดบางปีอาจมีแค่ครั้งเดียว สองครั้ง หรือบางปีก็อาจไม่มีเลยก็เป็นได้ โดยจังหวัดเชียงรายเองได้มีการสืบสานประเพณีเอาไว้ ปัจจุบันจึงมีทั้งชาวบ้านและนักท่องเที่ยวนิยมมาตักบาตรกันตอนเที่ยงคืนอย่างสม่ำเสมอ

"ล้ำค่าพระธาตุดอยตุง" อีกแหล่งท่องเที่ยวที่เมื่อมาเชียงรายแล้วไม่ควรพลาดที่จะขึ้นมาเยี่ยมชม พร้อมสักการะพระธาตุที่วัดพระมหาชินธาตุเจ้า โดยชาวบ้านมักเรียกกันติดปากว่าพระธาตุดอยตุง ซึ่งองค์พระธาตุเองนั้นมีสีทองอร่าม สูงประมาณ 5 เมตร อายุหลายร้อยปี และเป็นพระธาตุประจำปีนักษัตรกุนอีกด้วย

บริเวณวัดพระมหาชินธาตุเจ้าเองนั้นยังเป็นจุดชมวิวทิวทัศน์ที่นักท่องเที่ยวนิยมนั่งทอดสายตาชมความงามของธรรมชาติและขุนเขา หลังจากที่สักการะพระธาตุเสร็จแล้วก็ยังสามารถขึ้นมาชมความงามของพระตำหนักดอยตุง ที่ประทับแปรพระราชฐานเพื่อทรงงานของสมเด็จย่า รูปแบบการสร้างเป็นการผสมผสานสถาปัตยกรรมล้านนากับบ้านพื้นเมืองสวิตเซอร์แลนด์ที่ลงตัว นอกจากนั้น สวนไม้ดอกนานาพันธุ์ภายในระแวกพระตำหนักนั้นก็มีความสวยงาม ยิ่งในช่วงฤดูหนาวแล้วละก็ ทั้งหมอกทั้งสีสันของดอกไม้ ช่วยทำให้บรรยากาศบอนดอยตุงนี้เหมาะสำหรับการมาท่องเที่ยวพักผ่อนเป็นที่สุด

ความจริงแล้วไม่จำเป็นต้องมาเที่ยวเชียงรายเฉพาะในช่วงฤดูหนาวก็ได้ เพราะว่าความสวยงามของแต่ละสถานที่ก็จะแตกต่างกันออกไป อย่างในช่วงฤดูฝนเอง เป็นช่วงที่คนส่วนใหญ่ไม่ค่อยออกเดินทางท่องเที่ยว แต่ที่ภูชี้ฟ้านั้นอากาศก็จะเย็นสบาย บางครั้งอาจหนาวไม่ต่างจะฤดูหนาวเลยก็ได้ ส่วนทะเลหมอกหน้าฝนก็สวยงามไปอีกแบบ ซึ่งความน่าสนใจของจังหวัดนี้ไม่ได้มี้พียงแค่ในคำขวัญ แต่หากได้มีโอกาสมาเที่ยวดูสักครั้ง รับรองว่าไม่ผิดหวัง อย่างแน่นอน