ลิ้มรสสุดยอดปลาทู ใน“เทศกาลกินปลาทูและของดีเมืองแม่กลอง”

“ปลาทูแม่กลอง” ที่มีเอกลักษณ์ตรง “หน้างอ คอหัก”ได้ชื่อว่าเป็นยอดปลาทู เพราะมีรสชาติอร่อยอันดับต้นของเมืองไทย เป็นที่ถูกปากของผู้ที่ได้ลิ้มรสกันมาอย่างยาวนาน ถือเป็นของดีขึ้นหน้าขึ้นตาของจังหวัดสมุทรสงคราม ซึ่งในทุกๆ ปี ทางจังหวัดสมุทรสงครามจะจัดให้มี “เทศกาลกินปลาทูและของดีเมืองแม่กลอง” ขึ้นเพื่อให้นักท่องเที่ยวและประชาชนทั่วไปได้สัมผัสกับปลาทูแม่กลองและของดีของแม่กลองอีกมากมาย

โดยในปีนี้ทางหอการค้าจังหวัด ร่วมกับหน่วยงานราชการ สถาบันการศึกษา องค์กรมหาชน องค์กรปกครองท้องถิ่น บริษัทห้างร้าน และชาวแม่กลอง พร้อมใจกันจัดงาน “เทศกาลกินปลาทูและของดีเมืองแม่กลอง ครั้งที่ 10” ซึ่งจะจัดขึ้นระหว่าง 7-16 ธ.ค.นี้ ที่หน้าศาลากลางจังหวัดสมุทรสงคราม โดยกำหนดชื่อตอนของงานเอาไว้ว่า “กินปลาทูแล้วฉลาด รู้จักพอ” เพราะ เนื่องจากชาวแม่กลองมีลักษณะนิสัยรักสงบไม่ฟุ่มเฟือยรู้จักพอ จึงทำให้ชีวิตความเป็นอยู่ของชาวแม่กลองเป็นแบบการพึ่งพาตนเอง ทำตนให้เป็นที่พึ่ง รู้ถิ่นฐานของตนเองรู้ว่าความเป็นต้นเองเป็นอย่างไร นอกจากนี้คนแม่กลองยังชอบกินปลาทูและภูมิใจในปลาทูแม่กลอง จึงเป็นความฉลาดอยู่ง่ายเลี้ยงง่าย ไม่ทะเยอทะทะยาน รักอิสระ รักสันโดษ เหมือนที่พระพุทธเจ้าทรงสั่งสอน เหมือนที่ในหลวงทรงชี้แนะ

สำหรับการจัดงานเทศกาลกินปลาทู ครั้งที่ 10และของดีเมืองแม่กลองในครั้งนี้ ทางหอการค้าจังหวัดสมุทรสงครามได้เริ่มเตรียมการตั้งแต่ปลายเดือน พ.ค. 2550 โดยมีการติดตามสถานการณ์ของปลาทูอย่างใกล้ชิด เพราะหอการค้าจำเป็นต้องใช้ปลาทูแม่กลองในงานแต่ละปีกว่า 100,000 ตัว และสร้างความมั่นใจให้กับผู้บริโภคว่าเป็น “ปลาทูแม่กลอง” ของแท้ไม่แปลกปลอม

ทั้งนี้คุณยายทองอยู่ หะรินสวัสดิ์ ชาวบ้านที่ทำปลาทูนึ่งขายส่งตามตลาดต่างๆ ในแม่กลอง ได้กล่าวถึงลักษณะเอกลักษณ์อันโดดเด่นของ “ปลาทูแม่กลอง หน้างอ คอหัก” เอาไว้ว่า ปลาทูแม่กลองต้องหน้างอคอหักเพราะปลาทูแม่กลองเป็นปลาทูสั้น ท้องไม่แตก เวลาทำจึงต้องนำปลาทูมาควักไซออกเอาไปล้าง ส่วนไตกับตับปลาทูนำไปทำอาหารได้จากนั้นจึงงอหัวลงนิดหน่อย ผิวจะเป็นสีเขียวสวยจัดใส่แข่งเล็กจะได้สัดส่วนดูน่าทานแล้วนำไปนึ่งอีกทีแล้วจึงจัดเรียงใส่แข่งอย่างสวยงาม”

โดยการจัดงานในปีนี้ ภายในงานจะได้พบของดีของเมืองแม่กลองที่มีอย่างมากมาย ไม่ว่าจะเป็น การกินปลาทูสด หรือหลากหลายเมนูปลาทู ที่มีมาให้เลือกสรร อาทิ ปลาทูย่างน้ำปลาหวาน ปลาทูผัดฉ่า ห่อหมกปลาทู ปลาทูต้มส้มปลาทูทอดราดพริกแกง ปลาทูฉู่ฉี่ ปลาทูต้มมะดัน ปลาทูผัดขิง ปลาทูตาเตี๊ยะ ปลาทูทอดกระเทียม

อีกทั้งยังมีลานกิจกรรมมากมายให้ได้ไปสัมผัสถึงวิถีชีวิตของชาวแม่กลอง อาทิ ลานนวดเพื่อสุขภาพ ลานอาหารพื้นบ้าน ลานดนตรีไทย ลานรามเกียรติ์ มีการประกวดร้องเพลง รวมไปถึงมีการออกร้านขายของดีของชาวแม่กลอง ฯลฯ

และพิเศษในปีนี้ นักท่องเที่ยวที่มาร่วมงานก็จะได้สัมผัสกับ “ปลาทูแม่กลอง หน้างอ คอหัก” ที่มาในรูปแบบของปลาทูนึ่งในแข่งเล็ก หน้างอคอหัก เนื้อขุ่น นุ่มมัน หอม และมีรสชาติความอร่อยอันโดดเด่น เป็นที่ยอมรับว่าเป็นสุดยอดปลาทูไทยหนึ่งเดียว และจะได้สัมผัสกับปลาทูแม่กลองที่สดชนิดที่ดีที่สุด คือ “ปลาทูโป๊ะ” เป็นปลาทูตัวสั้นที่หากินในที่ตื้นได้รับสารอาหารชนิดดีในบริเวณอ่าวชั้นในใกล้ปากแม่น้ำ แวดล้อมด้วยระบบนิเวศปากแม่น้ำ หรือระบบนิเวศสามน้ำ อันประกอบด้วยตะกอนสารอาหารต่างๆ ที่ถูกส่งลงมาจากต้นน้ำลำธารสู่ทะเลด้วยกระแสน้ำหลากทำให้ตัวปลาทูสั้นอวบ ตาดำสนิท ผิวพรรณสีสดใสแวววาว หนังบางแบบปลาผู้ดีเนื้อขุ่น นุ่ม มัน หอม หวาน ในตัว อีกทั้งปลาทูโป๊ะ ที่มีรสชาติอร่อยที่สุดนั้น เป็นเพราะว่า มีวิธีการจับที่ปราศจากความรุ่นแรง ด้วยเครื่องมือประมงประจำที่ ไม่ผ่านการดองน้ำแข็ง ปลาท้องไม่แตก ไม่กี่นาทีจากปากอ่าววิ่งเรื่อเข้ามาจากชายฝั่ง

ซึ่งคนแม่กลองนิยมกินปลาทูสั้น หรือปลาสั้น เพราะเป็นปลาที่เข้ามาหากินในเขตน้ำตื้นอาหารบริบูรณ์ เนื้อจะนุ่ม มัน หวาน หอม ปลาทูสั้นแม่กลองนี้จะมีความยาวขนาดลำตัวประมาณ 3 นิ้วมือเรียงกัน แต่ปัจจุบันส่วนใหญ่จะขนาดลดลงเหลือเพียง 2 นิ้วมือเรียงกัน แต่ก็ไม่ใช่ตัวชี้วัดคุณภาพความอร่อย เพราะปลาทูแม่กลองเป็นปลาทูสาว

โดยในช่วงที่ปลาทูเป็นสาว หรือโตเต็มสาวนี้ ปลาทูแม่กลองจะมีขนาดความกว้างลำตัวประมาณใกล้เคียง 3 นิ้วผู้ใหญ่เรียงกันหรือมีขนาด 9-11 ตัวต่อกิโลกรัม ลักษณะลำตัวสั้น สีผิวหนังด้านจะเขียวสดใส หางเป็นสีเหลือง หากนำไปนึ่ง หรือเอาไปต้มในน้ำเกลือให้สุก ที่เรียกกันว่า “ปลาทูนึ่ง” ในแข่งเล็ก หน้างอ คอหัก คือ งอหัวลงนิดหน่อย ผิวจะเป็นสีขาวสวยหางปลายังไม่อ้วนสมบูรณ์เต็มที่ เพราะยังเข้ามาอยู่ในอ่าวชั้นในใกล้บริเวณปากแม่น้ำไม่นาน สีผิวตอนที่เป็นปลาสดจะมีสีเหลืองแกมอยู่

และสำหรับนักท่องเที่ยวที่จะมาชิมลิ้มรสความอร่อยของปลาทูแม่กลอง ชาวแม่กลองก็ได้บอกวิธีการกินปลาทูแม่กลองให้อร่อยมีเคล็ดลับอยู่ว่า ต้องกินทั้งหัวทั้งตัว ขอย่ำว่ากินทั้งตัวกินทั้งตัว ทั้งหัว ไม่ใช่เฉพาะแต่ปลาทูทอด แม้ว่าเป็นปลาทูต้มก็ต้องรู้จักกินหัวด้วย โดยเคี้ยวหัวให้แหลกแล้วดูดซับความมันให้หมดจึงค่อยคาย นี่ก็คือต้องรู้ให้ครบถ้วน รู้จังหวะลีลาของธรรมชาติ รู้จักช่วงเวลาที่เหมาะสม รู้จักวิธีจับที่สอดคล้อง รู้จักวิธีปรุงโดยไม่ใส่เครื่องเครามากเกินไปจนบดบังรสชาติที่แท้จริงของเนื้อปลา

 
อ่านเรื่องที่เกี่ยวข้อง
"หน้างอ คอหัก" ยอดปลาทูเมืองแม่กลอง