"ตาก"เป็นอีกจังหวัดหนึ่งที่มีสถานที่ท่องเที่ยวน่ายล ไม่ว่าจะเป็นธรรมชาติของป่าเขาลำเนาไพร มีน้ำตกงามที่นักท่องเที่ยวผู้รักการผจญภัยต้องไปเยือนอย่างน้ำตกทีลอซู มีประเพณีลอยกระทงสายอันเลื่องลือ
อีกทั้งยังมีความหลากหลายทางชาติพันธุ์มีชาวเขาเผ่าต่างๆอาศัยอยู่ร่วมกันอย่างผาสุก อย่างเช่นที่ดอยมูเซอ ที่ถือเป็นหนึ่งในสถานที่ท่องเที่ยวอันน่าสนใจของจังหวัดตาก อาทิ ดอยนมสาว จุดชมวิว น้ำตกดอยมูเซอ
นอกจากนี้ที่บริเวณริมทางหลวงหมายเลข 105 ตาก-แม่สอด ระหว่าง กม.ที่ 25-26 ทางขึ้นดอยมูเซอ ยังเป็นสถานที่ตั้งของพิพิธภัณฑ์ชาวเขาเผ่า"มูเซอดำ"เป็นอีกสถานที่หนึ่งซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงการดำเนินชีวิตอันเรียบง่ายของชาวเขาที่อาศัยอยู่ในจังหวัดตากได้เป็นอย่างดี จัดสร้างโดยศูนย์พัฒนาและสงเคราะห์ชาวเขาจังหวัดตาก เพื่อเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์บนพื้นที่สูง ตามนโยบายส่งเสริมการท่องเที่ยวของรัฐบาล
"พิพิธภัณฑ์มูเซอดำ"แห่งนี้ถูกสร้างขึ้นบริเวณตลาดการค้าชาวไทยภูเขา(ตลาดดอยมูเซอใหม่) ปากทางเข้าบ้านมูเซอส้มป่อย หมู่ที่ 5 ตำบลด่านแม่ละเมา อำเภอแม่สอด จังหวัดตาก ประกอบด้วยอาคาร 3 หลัง คือส่วนที่แรกเป็นอาคารพิพิธภัณฑ์ ภายในประกอบไปด้วย
สถานที่จัดแสดงนิทรรศการเกี่ยวกับสมุนไพรชนิดต่าง ๆ ที่ใช้ในชีวิตประจำวันของชาวมูเซอดำ อาทิพืชสมุนไพรที่มีสรรพคุณเป็นยารักษาโรค อย่าง"ยะคินี" เป็นยาแก้ไขมาลาเลีย นิยมนำมาต้มน้ำดื่ม"คีข่าเนี่ยเว"หรือ ที่ทางเหนือเรียก จะค่านแดง นำมาดองเหล้า ต้มน้ำดื่ม ทำให้เลือดลมหมุนเวียนดีขึ้น และ"หมี่ซึนะ" หรือ ขมิ้นดำ ใช้ผสมกับอาหาร เป็นยาแก้ท้องอืดในสมัยโบราณใช้กับคนที่จะเลิกเสพฝิ่น เป็นต้น
นอกจากนี้ ยังมีนิทรรศการในส่วนของเครื่องดนตรี เครื่องประดับของชาวมูเซอดำ เช่น แหละก่อต่า(กำไลข้อมือของเด็กผู้ชาย) ตลอดจนถึงอุปกรณ์เครื่องใช้ในครัวเรือน เครื่องมือการเกษตร นิทรรศการที่บอกเล่าความเป็นมาของวิถีชีวิตและวัฒนธรรมประเพณีของชาวมูเซอดำ ไม่ว่าจะเป็นงานแต่งงานหรือภาพถ่ายที่สะท้อนความเป็นอยู่ตามวิถีชนเผ่า
ส่วนของอาคารที่สองเป็นการจัดแสดงเกี่ยวกับเส้นสายลายปัก เป็นงานฝีมือการปักผ้าของชาวเขาทั้ง 6 เผ่า คือ ลีซอ แม้ว อาข่า เย้า กะเหรี่ยง มูเซอ แต่ละลวดลายนอกจากจะมีความงามที่เป็นเอกลักษณ์โดดเด่นประจำเผ่าแล้วยังมีความหมายแอบแฝงอยู่อีกด้วย
เช่น ลายเสือ หมายถึงความกล้าหาญ สำหรับนักท่องเที่ยวที่สนใจก็สามารถสั่งปักผ้าเหล่านี้ได้ตามลายที่ต้องการ มีบริการจัดส่ง ส่วนสุดท้าย เป็นอาคารศูนย์บริการนักท่องเที่ยวเป็นส่วนให้ข้อมูลด้านการท่องเที่ยวแก่ผู้สนใจนอกจากนี้บริเวณใกล้เคียงยังมีบ้านชาวเขาเผ่าม้งดั้งเดิมตั้งแสดงอยู่และมีภูมิปัญญาชนเผ่าบ้านไร้ตะปูของเผ่ามูเซอดำให้ชมอีกด้วย
นอกเหนือจากพิพิธภัณฑ์มูเซอดำแล้วยังมีตลาดดอยมูเซอซึ่งตั้งอยู่ติดกันให้นักท่องเที่ยวได้เลือกซื้อเลือกหาอีกด้วย ในบริเวณเดียวกันนั้น เป็นที่ขายสินค้าทางการเกษตรของชาวไทยภูเขา มีสินค้าพื้นเมืองวางขายให้เลือกซื้อเลือกหาเป็นของฝาก บริเวณหน้าลาดจอกรถมีร้านกาแฟเล็กๆให้นั่งอิ่มเอมไปกับบรรยากาศสายลมหนาว
ด้านข้างของพิพิธภัณฑ์ฯ จะมีทางเข้าสู่น้ำตกดอยมูเซอ ซึ่งเป็นถนนคอนกรีตเล็กๆ รถกระบะ และรถเก๋ง สามารถขับเข้าไปได้ ระยะทางจากตลาดประมาณ 4 กม.จะมีจุดจอดรถแล้วเดินศึกษาธรรมชาติไปตามทางอีกเล็กน้อยก็จะถึงน้ำตก หนาวนี้หากมีโอกาสแวะเวียนไปจังหวัดตาก ก็อย่าลืมแวะเวียนเที่ยวชม"พิพิธภัณฑ์มูเซอดำ"แหล่งศึกษาวิถีชาวมูเซอดำและชาวไทยภูเขาที่น่าสนใจอีกแห่งหนึ่งของเมืองไทย
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ศูนย์พัฒนาและสงเคราะห์ชาวเขาจังหวัดตาก โทร. 0-5551-3614