ในยามค่ำคืนที่ใครหลายๆคนใช้เป็นเวลาพักผ่อน จากการทำงานอันเหน็ดเหนื่อยมาตลอดทั้งวัน ก็ยังมีใครอีกหลายๆคน ที่เลือกจะพักผ่อนด้วยการออกจากบ้านมาเดินเล่น ชมกรุงเทพฯยามราตรีดังที่เคยมีคำกล่าวว่า กรุงเทพฯเป็นมหานครที่ไม่เคยหลับใหล
หลังจากที่เคยได้ฟังกิตติศัพท์ของตลาด"คลองถม" ยามค่ำคืนมาหลายสัปดาห์ เมื่อคืนวันเสาร์ที่ผ่านมา ฉันก็เลือกที่จะไปตะลุยคลองถมตอนมืดกับเขาบ้าง โดยที่พอจะรู้ประวัติมาบ้างว่าเดิมคลองถมนั้นเรียกกันว่า"คลองสำเพ็ง"เป็นย่านการค้าที่ตั้งอยู่ระหว่างถนนวรจักรและถนนเจริญกรุงกับเยาวราชมาแต่โบราณ
ที่เรียกกันว่าคลองสำเพ็งก็มาจาก การที่ปลายคลองด้านหนึ่งติดกับแม่น้ำเจ้าพระยา ส่วนปลายคลองอีกด้านออกสู่คลองมหานาค เมื่อยุคสมัยเปลี่ยนไปมีการตัดถนนเพิ่มขึ้น และทางการได้ลดจำนวนคลองลง
ก่อนการเปลี่ยนแปลงการปกครองในพ.ศ.2475ไม่นาน จากนั้นก็ได้มีการสร้างถนนขึ้นบริเวณคลองนี้ ตอนแรกก็ถมกันด้วยขยะทั่วไป ต่อมาก็แปรสภาพมาเป็นถนน ชาวบ้านที่อาศัยอยู่ละแวกนั้นมาแต่เดิม ไม่ต้องการให้คนรุ่นหลัง ลืมการถมคลองคราวนั้นเลยเรียกกันว่า "คลองถม"เรียกกันติดปากเรื่อยมาจนถึงทุกวันนี้
คลองถมในปัจจุบันได้กลายสภาพเป็นแหล่งขายของมือสองและของเก่า รวมทั้งอุปกรณ์รถยนต์ประดับยนต์ นับรวมไปถึงของกระจุกกระจิกจิปาถะอีกมากมาย แม้คลองถมจะเปิดขายของกันทุกวันอยู่แล้ว แต่ในช่วงคืนวันเสาร์โฉมหน้าของที่นี่จะเปลี่ยนไป เพราะจะเปิดขายกันอย่างต่อเนื่องตั้งแต่ช่วงหัวค่ำ ไปจนถึงช่วงค่ำของวันอาทิตย์กันเลยทีเดียว
การมาคลองถมของฉันเริ่มขึ้น เมื่อฉันย่างเท้าลงจากรถตุ๊กตุ๊ก ที่จอดให้ฉันลงบริเวณหน้าวัดพระพิเรนทร์ ทีแรกฉันก็นึกอยู่เหมือนกันว่า "คลองถมไปทางไหน" เหลียวซ้ายแลขวาก็หันไปเจอะกันป้ายตัวเขื่องที่เขียนไว้ว่า "คลองถม เซ็นเตอร์"ฉันก็รู้ทันทีว่าไม่ต้องหาอีกต่อไป เพราะตลาดคลองถมก็คือถิ่นที่ฉันยืนอยู่นี่เอง
ฉันเลือกมาเดินตั้งแต่ยามโพล้เพล้ใกล้ค่ำ เพราะคนเพิ่งเริ่มทยอยกันมายังไม่ถึงขั้นแน่นขนัด เนื่องจากแหล่งคลองถมอย่างค่ำคืนกินบริเวณกว้าง ตั้งแต่หน้าโรงพยาบาลกลาง วกไปจนถึงสี่แยกวรจักร หน้ากองปราบเก่า ฉันจึงเริ่มต้นจากการเดินเลียบถนนบริเวณรอบนอกก่อน เพราะดูจะเดินได้สะดวกสบายที่สุด
ของขายที่วางกันเรื่อรายอยู่ตลอดสองทางเดินนั้น มันทำให้ฉันอมยิ้มไปตลอดทาง เพราะอะไรนะหรือ ก็ของใช้บางอย่าง ฉันไม่เหมือนคนสมัยนี้เขาใช้กันแล้วนะสิ อย่างเช่น เพจเจอร์ โทรศัพท์บ้านรุ่นลายคราม ม้วนวิดีโอเทป หรือแม้กระทั่งกระโถน เขาก็นำมาวางขายกัน
จริงอยู่ของใช้บ้างอย่างแม้ไม่เก่ามาก บางอย่างเป็นของที่หนุ่มลูกทุ่งอย่างฉัน เคยเห็นก่อนเข้ากรุง แต่มันก็มีค่าพอที่จะทำให้ฉันหวนคิดถึงช่วงเวลาเก่าๆ ที่ของเหล่านี้ ยังใหม่เอี่ยมเป็นความภูมิใจของคนผู้เป็นเจ้าของ แต่ก็นั้นแหละยุคสมัยเปลี่ยนไป โลกหมุนเร็วขึ้นของที่ออกมาใหม่ ใช้เวลาไม่นานก็กลายเป็นของเก่าไปแล้ว
ถนนเส้นที่ฉันเดินนี้ไม่รู้จะให้คำจำกัดความมันว่าอย่างไรดี เพราะมีของหลากรูปแบบผสมปนเปกันเต็มไปหมด จะบอกว่าเป็นเส้นที่ขายของมือสอง ก็ยังเห็นของใหม่ถอดด้ามมีอยู่ไม่น้อย ฉันเดินดูของไปเรื่อยๆมองดูอยากแวะตรงไหนก็แวะ
เหล่มองนาฬิกามือสองที่กองพะเนินเป็นภูเขา ทำเอาฉันอึ้งและทึ่งไปกับความสามารถของคนขาย ที่ไปเสาะหามาได้มากขนาดนี้ ยิ่งเห็นราคาตาก็ลุกวาวก็ขายแค่เรือนละ30บาทเท่านั้น
แต่ก็ต้องใช้เวลาและสายตาอันแหลมคมบวกกับความเป็นคนช่างสังเกตอยู่สักหน่อย จึงจะได้ของดีราคาเยามาครอบครอง เครื่องคิดเลขราคาถูกแต่เป็นของใหม่ย่านนี้ก็มีให้เลือกสรรกันหลายเจ้า
ถัดมาไม่ไกล ฉันก็พบว่าตัวเองได้เดินมาอยู่กลางซอยแล้ว เป็นทางสี่แยกซะด้วยเลยไม่รู้จะตัดสินใจเดินต่อไปทางไหนดี แม้เพิ่งเริ่มเดินได้ไม่นาน ความหิวโหยก็มาเยือน ฉันเลยควักกระเป๋าซื้อแห้วต้ม หรือที่คนเดี๋ยวนี้นิยมเรียกมันว่า สมหวังต้มมากินควบคู่ไปกับการเดินดูของ
อ้อ!เกือบลืมบอกไปว่า ท้ายที่สุดฉันก็ตัดสินใจเดินเลี้ยวขวา เพราะได้คุยกับแม่ค้าขายแห้วต้มว่า ทางขวามือจะมีของจำพวกแผ่นเกมส์ ม้วนวิดีโอเทป และเทปคาสเซ็ทเพลงเก่าๆวางขายอยู่ ในซอยเล็กๆนี้
ฉันก็เจอของอย่างที่แม่ค้าบอกไว้เยอะจริงๆ โดยเฉพาะเทปคาสเซ็ท ฉันจำได้ว่าเมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมานี้ ขายกันที่ตลับละ70-80บาท แต่ที่เห็น ณ วันนี้เหลือแค่ตลับละ10บาท หรืออย่างม้วนวิดีโอเทปที่ขายกันแบบอยากขายจริงๆราคาแค่ 5 บาท
มีอยู่ร้านหนึ่งที่ฉันได้มีโอกาสสอบถามราคา และพุดคุยกับเจ้าของร้านเขาบอกว่า แผ่นเสียงที่เขานำมาวางขายอยู่นี่ จริงๆแล้วมันเป็นของสะสมส่วนตัวของเขา แต่ด้วยความจำเป็นบ้างอย่าง เขาจึงต้องนำมันออกมาขาย ซึ่งจะขายเฉพาะคืนวันเสาร์เท่านั้น เพราะมีคนเยอะกว่าวันธรรมดา ราคาก็มีหลายระดับตั้งแต่200-600บาทก็มี
ด้วยความหวังที่ว่าคนที่มาซื้อไป จะเป็นคนที่มีใจรักในเสียงดนตรีเหล่านี้อย่างแท้จริง เสียดายที่ในร้านมีแต่แผ่นเพลงภาษาอังกฤษ คนที่ไม่ค่อยสันทัดภาษาปะกิดอย่างฉัน เลยต้องร้องเพลง "ถอยดีกว่า"
ออกจากร้านแผ่นเสียงมาเงยหน้ามองฟ้าก็พบว่ามืดแล้ว รอบข้างฉันเริ่มมีฝูงชนแน่นขนัดกว่าตอนหัวค่ำ ฉันไม่รอช้าเพราะอยากเดินดูให้ทั่วเดินไปเดินมาไหง มาโผล่ที่ร้านขายแห้วต้มได้ยังไงก็ไม่รู้
พลันได้ยินเสียงคนประมูลของแว่วๆเข้าหูมาเลยต้องเดินไปดูสักหน่อยพบว่า กำลังประมูลลูกโยโย่ กันอยู่คนมุงกันเต็มไปหมด แม้อยากเห็นแต่คนเยอะจนไม่สามารถทนเบียดเสียดได้ ฉันจึงเลี่ยงไปเดินดูของอย่างอื่นแทน
ฉันเดินไปเรื่อยเปื่อยดูโน้นนิดนี่หน่อย ของบางอย่างก็ก่อให้เกิดความสงสัยว่าจะขายได้เหรอเนี่ย อย่าง โซ่เส้นมหึมาที่สนิทเขรอะที่ไม่มีใครกล้าจับ เครื่องทำน้ำอุ่น ยุคบุกเบิกที่ไม่แน่ว่าจะใช้การได้ดีดังเดิมหรือไม่ ซึ่งก็อยู่กันที่ความพอใจของผู้ซื้อ
เดินมาเรื่อยถึงในส่วนที่เป็นคลองถมเซ็นเตอร์ ที่มีทั้งอุปกรณ์เครื่องมือช่าง เครื่องดนตรี อุปกรณ์รถยนต์เป็นส่วนใหญ่ จะซื้อของที่นี่บางครั้งก็ต้องดูดีๆหน่อย เพราะประเภทของร้อนเสี่ยงคุกเสี่ยงตารางก็ยังคงมีให้เห็น
ผ่านส่วนเซ็นเตอร์มา ก็มีซอยให้ฉันเดินอีกแล้วคราวนี้ทำให้ฉันนึกขึ้นมาได้ว่า ฉายาอีกอย่างหนึ่งของที่นี่ก็คือ"ตลาดมืดหรือตลาดไฟฉาย"เพราะแถบที่ฉันยืนอยู่ขณะนี้เกือบทั้งแถบไม่มีไฟฟ้าส่องให้ความสว่างอยู่เลย
เวลาที่ลูกค้าต้องการจะเลือกสินค้า พ่อค้าแม่ค้าก็จะส่องไฟฉายคนละกระบอง สองกระบองให้ลูกค้า นับว่าเป็นเสน่ห์อีกอย่างหนึ่งของคืนวันเสาร์ที่คลองถมแห่งนี้ ส่วนของที่เอามาขายกันนะเหรอ
ก็เป็นของจำพวกตุ๊กตาโมเดลซะเป็นส่วนใหญ่ พ่อค้าที่นี่ยืนยันว่าราคาขายถูกกว่าในห้างหลายช่วงตัว ส่วนจะราคาเท่าไหร่นั้นก็ลองแวะมาต่อรองกันเอาเอง
เหลือบมองดูนาฬิกาอีกทีปรากฏว่า เวลาล้วงเลยจวนเจียนจะเที่ยงคืนแล้ว แม้ใจฉันจะสู้อยากจะเดินดูให้ทั่วดังที่ตั้งใจไว้แต่แรก แต่ร่างกายเริ่มแสดงอาการว่าปวดเมื่อยเต็มทนแล้ว ฉันจึงขออำลาคลองถมยามค่ำคืนวันเสาร์ด้วยการซื้อตุ๊กตาโมเดลที่อยากได้มาซะให้สมใจ ก่อนกลับบ้านไปด้วยความสนุกและสุดง่วง
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
"คลองถม" ตั้งอยู่เขตป้อมปรามศัตรูพ่าย แถวหน้าร.พ.กลางและแยกวรจักร สามารถจอดรถได้ในบริเวณวัดพระพิเรนทร์ ตรงข้ามกองปราบเก่า ค่าจอด20-30บาท หรือจะไปจอดที่ข้างตึกรพ.กลางคิดค่าจอดชม.ละ30บาท ส่วนบริการของขสมก.มีรถเมล์สาย 8,10,37,73ผ่าน สำหรับคลองถมในวันเสาร์นั้น จะมีความพิเศษกว่าวันอื่นที่เปิดขายกันแต่หัวค่ำไปจนถึงค่ำวันอาทิตย์
