วัดพระราม 9 กาญจนาภิเษก เกิดขึ้นจากพระราชดำริเริ่มแรกของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่ทรงให้แก้ปัญหาน้ำเน่าเสียด้วยวิธีการเติมอากาศที่บึงพระราม 9 ซึ่งเป็นที่ดินของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ โดยมีวัตถุประสงค์คือ ทำการทดสอบการบำบัดน้ำเน่าเสียที่ไหลมาตามคลองลาดพร้าวส่วนหนึ่งให้มีคุณภาพดีขึ้น โดยวิธีการเติมอากาศลงไปในน้ำ แล้วปล่อยให้น้ำตกตะกอน และปรับสภาพน้ำก่อนระบายลงสู่คลองตามเดิม
ต่อมาพระองค์ท่านได้มีพระราชดำริเพิ่มเติมเกี่ยวกับการขยายโครงการในพื้นที่ของสำนักงานทรัพย์สินส่วนพระมหากษัตริย์ และบริเวณข้างเคียง โดยให้ทำการปรับปรุงพื้นที่และพัฒนาชุมชนบริเวณบึงพระราม 9 ดำเนินการจัดตั้งวัดเพื่อเป็นพุทธสถานในการประกอบกิจของสงฆ์ และเป็นศูนย์รวมจิตใจของราษฎรในการประกอบกิจกรรมต่างๆ
กระทั่ง พ.ศ.2533 พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระราชกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้นางสาว"จวงจันทร์ สิงหเสนี" เข้าเฝ้าฯ น้อมเกล้าฯ ถวายที่ดินจำนวน 8-2-54 ไร่ เพื่อดำเนินการสร้างวัดในนามมูลนิธิชัยพัฒนา โดยมีสมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราชสกลมหาสังฆปริณายก ทรงเป็นองค์อุปถัมภ์ฝ่ายสงฆ์ และสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เป็นองค์อุปถัมภ์ฝ่ายฆราวาส
"วัดพระราม 9 กาญจนาภิเษก" เป็นชื่อที่ได้รับพระราชทานพระมหากรุณาธิคุณจากพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว โดยวัดพระราม 9 กาญจนาภิเษกเป็นวัดนิกายธรรมยุต ชั้นตรี ชนิดสามัญ มีลักษณะเฉพาะที่แตกต่างจากวัดอื่นหลายประการ โดยโครงสร้างของวัดได้รับการออกแบบให้เป็นวัดขนาดเล็กในชุมชนเมืองที่ใช้งบประมาณที่ประหยัด มีการออกแบบโดยคำนึงถึงความเรียบง่ายและประโยชน์ใช้สอยสูงสุด ประกอบด้วยพระอุโบสถ ศาลาอเนกประสงค์ สระน้ำ กุฏิเจ้าอาวาส กุฏิพระจำนวน 5 หลัง โรงครัว และอาคารประกอบที่จำเป็น อาคารทุกหลังจะใช้สีขาว ซึ่งแสดงถึงความบริสุทธิ์ สะอาด สวยงาม
ส่วนพระอุโบสถสีขาว เป็นลักษณะสถาปัตยกรรมสมัยโบราณผสมผสานกับสถาปัตยกรรมสมัยใหม่ โดยได้ต้นเค้าของการออกแบบพระอุโบสถจากพระอุโบสถ 3 แห่ง ในสมัยรัตนโกสินทร์ ได้แก่ พระอุโบสถวัดราชาธิวาส กรุงเทพฯ พระอุโบสถวัดพระปฐมเจดีย์ นครปฐม และพระอุโบสถวัดเฉลิมพระเกียรติ นนทบุรี เน้นประโยชน์การใช้สอยเป็นสำคัญ และวัสดุก่อสร้างทั้งหมดเป็นของที่ผลิตในประเทศ โครงสร้างคอนกรีตเสริมเหล็ก หน้าต่างเป็นอลูมิเนียมประดับ หน้าฐานเป็นลายปูนปั้น ตราพระราชลัญจกรประจำพระองค์ รัชกาลที่ 9 ช่อฟ้าใบระกาเป็นลวดลายปูนปั้น ไม่มีการปิดทองประดับกระจก องค์ประกอบเครื่องบนหลังคาเป็นปูนปั้นลายใบไม้ ผนังและเสาก่ออิฐฉาบปูนเรียบทาสีขาว หลังคามุงด้วยแผ่นเหล็กอาบสีขาว บานประตูหน้าต่างใช้กรอบอลูมิเนียม ลูกฟักเป็นกระจก
ภายในพระอุโบสถประดิษฐานพระประธาน ซึ่งได้รับพระราชทานนามว่า "พระพุทธกาญจนธรรมสถิต" ซึ่งพระประธานองค์นี้ได้รับการออกแบบจาก นาวาอากาศเอกอาวุธ เงินชูกลิ่น ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะสถาปัตยกรรม ได้ทำการออกแบบทั้งสิ้น 7 แบบ ซึ่งมีลักษณะที่แตกต่างกัน จากนั้นมูลนิธิชัยพัฒนานำขึ้นทูลเกล้าฯ ถวาย พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เพื่อทอดพระเนตร และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานพระบรมราชวินิจฉัยเลือกแบบ พระพุทธรูปปางมารวิชัย(ปางชนะมาร) โดยได้ทรงแก้ไขแบบอีกเล็กน้อยด้วยพระองค์เอง และคณะอนุกรรมการการก่อสร้างฯ ได้มอบให้อาจารย์นนทิวรรธน์ จันทนะผะลิน คณบดีคณะจิตรกรรม มหาวิทยาลัยศิลปากรเป็นผู้ปั้นพระพุทธรูปปางมารวิชัยเพื่อประดิษฐานเป็นพระประธานประจำพระอุโบสถ
การสร้างวัดพระราม 9 กาญจนาภิเษก เป็นไปตามแนวพระราชดำริในพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวที่ทรงมีพระราชประสงค์ให้สร้างวัดเล็กๆ เพื่อเป็นแบบอย่างความพอดีและพอเพียง เป็นศูนย์รวมจิตใจของชุมชนที่ตั้งอยู่บริเวณใกล้เคียง และเพื่อใช้เป็นสถานที่ประกอบกิจกรรมทางพระพุทธศาสนา ตลอดจนกิจกรรมต่างๆในการเผยแพร่ศีลธรรมและจริยธรรมเพื่อการพัฒนาชุมชน อีกทั้งยังเป็นตัวอย่างในการประสานความร่วมมือระหว่าง ชุมชน-วัด-โรงเรียน หรือเรียกว่า "สามประสาน" ตามหลักการ "บวร"
บทบาทหน้าที่ที่สำคัญของสามประสานนี้ คือ เพื่อเป็นแบบอย่างของการสร้างพุทธาวาสขนาดเล็กที่ยึดถือความสงบ สมถะ เรียบง่ายในชุมชนเมือง เพื่อเป็นการพัฒนาชุมชนบริเวณบึงพระราม 9 เพื่อเป็นที่ยึดเหนี่ยวทางจิตใจของชุมชนเมืองให้มีความผูกพันกับพุทธศาสนา เพื่อเป็นศูนย์รวมแห่งจิตใจของราษฎรได้เข้ามาประกอบกิจกรรมต่างๆ ร่วมกัน เพื่อเป็นการสั่งสอนเผยแผ่พระพุทธศาสนา เพื่อเป็นสถานที่ประกอบกิจกรรมทางพระพุทธศาสนา และการเผยแพร่ศีลธรรมและจริยธรรม และเพื่อเป็นตัวอย่างการประสานความร่วมมือระหว่างวัด โรงเรียน ชุมชน และหน่วยราชการต่างๆ ในการพัฒนาชุมชนให้มีความเจริญยิ่งขึ้น
นอกจากนั้น เมื่อ พ.ศ.2536 ได้มีการจัดตั้งโรงเรียนขึ้น โดยนางสาวจวงจันทร์ สิงหเสนี ได้น้อมเกล้าฯถวายที่ดินอีกจำนวน 5 ไร่ ซึ่งอยู่ติดกับวัดแด่มูลนิธิชัยพัฒนา เพื่อดำเนินการจัดตั้งโรงเรียน โดยมีกรุงเทพมหานครเป็นผู้ดำเนินการก่อสร้าง เพื่อเปิดทำการสอนในระดับ อนุบาล – ประถมศึกษา และขยายโอกาสไปจนถึงระดับมัธยมศึกษาตอนต้น ในการนี้ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ พระราชทานชื่อว่า "โรงเรียนพระราม 9 กาญจนาภิเษก" และได้เปิดดำเนินการสอนมาแล้วตั้งแต่ปีการศึกษา 2539 เป็นต้นมา
*****************************************
วัดพระราม 9 กาญจนาภิเษก ตั้งอยู่ที่ 999 ซ.พระราม 9 กาญจนาภิเษก 19 ถ.พระราม 9 เขตห้วยขวาง กรุงเทพฯ โทร.0-2318-5925-7
