ประเพณีแห่หงส์ ธงตะขาบ

หงส์เป็นสัญลักษณ์แห่งความเชื่อของชาวมอญ อันเป็นที่มาแห่งประเพณีการแห่หงส์
ชาวมอญเกือบทุกท้องถิ่น ซึ่งจะมีหงส์เป็นสัญลักษณ์ โดยทำรูปหงส์ไว้บนเสากลมสูงประมาณ 20 เมตร (คล้ายเสาธงชาติ) ตัวเสาจะมีการสลักลวดลายอันสวยงาม ส่วนตัวหงส์ที่ประดิษฐานอยู่บนยอดเสาจะจัดทำอย่างสวยงาม ลำตัวประดับกระจกเป็นสีสันสวยงาม จะงอยปากจะห้อยกระดิ่ง เวลามีลมทำให้เกิดเสียงดังไพเราะ

ส่วนธงตะขาบชาวมอญนิยมทำในโอกาสมงคลต่างๆ เช่น ฉลองพระพุทธรูป เบิกเนตรพระพุทธรูป การบูชาบรรพบุรุษ โดยเฉพาะในเทศกาลสงกรานต์ หรือปีใหม่ชาวมอญ รูปลักษณ์ของธงตะขาบนั้นนิยมใช้ผ้าแดง

สำหรับพิธีการจะเริ่มตั้งแต่เจ้าภาพ (ผู้ที่สร้างเสาหงส์ไว้1) จัดเตรียมผ้าสีตามความเชื่อที่เทวดามาเข้าฝันบอกกล่าวสีของผ้าที่จะทำหางหงส์ แล้วนำผ้ามาตัดเย็บตกแต่งลายให้สวยงามด้านปลายหางหงส์จะนำเอาเส้นผมของตนเย็บติดไว้เพื่อความเป็นสิริมงคลแก่ตนเอง

เมื่อถึงวันแห่หางหงส์ เจ้าภาพจะพับผ้าหางหงส์วางบนพานที่เตรียมไว้ แล้วนำไปยังวัด เข้าไปในโบสถ์กราบพระประธานของวัดแล้วทำการแห่รอบอุโบสถ 3 รอบ โดยในพิธีแห่จะมีกลองยาวตีนำหน้าอย่างสนุกสนาน เมื่อครบ 3 รอบแล้วก็นำผ้าหางหงส์ไปยังเสาหงส์ ผูกรอกแล้วชักขึ้นไปยังยอดเสาจนถึงตัวหงส์

จุดประสงค์ของพิธีนี้ก็เพื่อความเป็นสิริมงคลและป้องกันการเจ็บป่วย เพราะผู้ใดถ้ามีสิ่งศักดิ์สิทธิ์มาเข้าฝันแล้วไม่ดำเนินการตาม ก็จะทำให้เกิดการเจ็บป่วย โดยหาสาเหตุไม่ได้