“พัทลุง” เป็นหนึ่งในจังหวัดภาคใต้ แต่มักจะไม่ค่อยมีใครกล่าวถึงกันมากนัก โดยจังหวัดพัทลุงมีคำขวัญว่า“เมืองหนังโนราห์ อู่นาข้าว พราวน้ำตก แหล่งนกน้ำ ทะเลสาบงาม เขาอกทะลุ น้ำพุร้อน” แล้วจะรู้ว่าพัทลุงก็เป็นเมืองที่มีสิ่งดีๆเป็นที่ตื่นเต้นและอัศจรรย์สำหรับทุกคนที่ได้ไปเยือน
ความหมายของชื่อเมืองพัทลุงหมายถึงเมืองช้างหรือเมืองเกี่ยวเนื่องด้วยช้าง ตั้งอยู่บริเวณฝั่งตะวันตกของทะเลสาบสงขลา เป็นเมืองแห่งขุนเขาที่เก่าแก่โบราณเมืองหนึ่งของภาคใต้ เป็นเมืองต้นกำเนิดหนังตะลุงและโนราห์ ซึ่งเป็นการแสดงพื้นเมืองประจำภาคใต้ที่สืบทอดกันมานาน โดยศิลปะโนราห์เกิดขึ้นอย่างเป็นทางการประมาณ พ.ศ. 1820 ตรงกับสมัยสุโขทัยตอนต้น เชื่อกันว่าเกิดขึ้นครั้งแรกที่หัวเมืองจังหวัดพัทลุง แล้วเป็นที่นิยมแพร่ขยายไปยังหัวเมืองอื่นๆ ของภาคใต้
สิ่งหนึ่งที่เป็นความภูมิใจของคนพัทลุงคือมีปูชนียวัตถุคู่บ้านคู่เมือง “พระพุทธนิรโรคันตรายชัยวัฒน์จตุรทิศ” หรือที่เรียกกันว่า พระสี่มุมเมือง เป็นพระพุทธรูปหล่อสัมฤทธิ์ปางสมาธิ ที่ในหลวงโปรดเกล้าฯให้สร้างขึ้น ซึ่ง ประดิษฐานอยู่ภายในศาลาระหว่างศาลากลางจังหวัดกับศาลจังหวัดพัทลุง อยู่ในเขตเทศบาลเมืองพัทลุง โดยมีศาลาจตุรมุขเป็นที่ประดิษฐานอย่างสวยงาม
แต่หากถามถึงสิ่งที่เป็นสัญลักษณ์ของเมืองพัทลุง ก็ต้องยกให้ “เขาอกทะลุ” ซึ่งตั้งตระหง่านสูงเด่นมองเห็นแต่ไกลอยู่ทางด้านตะวันออกของสถานีรถไฟในตัวเมือง เขาอกทะลุนี้มีความสูงประมาณ 250 เมตร มีบันไดสำหรับขึ้นยอดเขาเพื่อชมทิวทัศน์ของเมืองพัทลุงได้ ลักษณะพิเศษของภูเขาลูกนี้คือ มีโพรงทะลุมองเห็นอีกด้านหนึ่ง อยู่บริเวณเกือบตอนปลายของยอดเขา ซึ่งเป็นที่มาของชื่อภูเขานี้
ส่วนใครที่ชอบชมงานสถาปัตยกรรมเก่าที่พัทลุงก็มี “วังเจ้าเมืองพัทลุง” (วังเก่า-วังใหม่) ตั้งอยู่ใกล้กับวัดวัง เดิมเป็นที่ว่าราชการและเป็นที่พักอาศัยของเจ้าเมืองพัทลุง โดยวังเก่า สร้างในสมัยพระยาพัทลุง (น้อย จันทโรจวงศ์) เป็นผู้ว่าราชการ ส่วนวังใหม่ สร้างเมื่อ พ.ศ. 2432 โดยพระยาอภัยบริรักษ์จักราวิชิตพิพิธภักดี (เนตร จันทโรจวงศ์) บุตรชายของพระยาพัทลุงซึ่งเป็นเจ้าเมืองพัทลุง ปัจจุบันกรมศิลปากรขึ้นทะเบียนทั้ง 2 วัง เป็นโบราณสถาน และเปิดให้เข้าชมทุกวัน เว้นวันจันทร์ – วันอังคาร และวันหยุดนักขัตฤกษ์ เวลา 09.00-12.00 น. และ 13.00–16.00 น. เสียค่าเข้าชมคนไทย 5 บาท ชาวต่างประเทศ 30 บาท
จากวังเจ้าเมืองพัทลุงก็ไปต่อยัง สถานที่ท่องเที่ยวและมีชื่อเสียงมากที่สุดของของพัทลุง คือ “อุทยานนกน้ำทะเลน้อย” ณ เขตห้ามล่าสัตว์ป่าทะเลน้อย อ.ควนขนุน ซึ่งถือว่าเป็นอุทยานนกน้ำใหญ่ที่สุดในประเทศไทย ที่นักดูนกทุกคนใฝ่ฝันจะมาเที่ยวชมเพราะมีนกมากกว่า 187 ชนิด นกที่มีมากได้แก่ นกอีโก้ง นกพริก นกเป็ดแดง นกเป็ดคับแค นกเป็ดผี นกกาบบัว ฯลฯนอกจากนี้ยังมีทัศนียภาพอันงดงามของทะเลบัว พืชพรรณ และสัตว์ป่า ที่ผ่านมาก็เพิ่งมีการจัดงาน “ล่องเรือ แลนก ทะเลน้อย” ซึ่งก็ได้รับความสนใจจากนักท่องเที่ยวเป็นจำนวนมาก
ปัจจุบันทะเลน้อยได้รับเลือกให้เป็นแรมซ่าร์ไซด์ หรือพื้นที่ชุ่มน้ำของโลก เป็นแห่งแรกของประเทศไทย เพื่อที่จะรักษาระบบนิเวศโดยรอบให้มีความยั่งยืนและได้รับการพัฒนาพื้นที่ให้เป็นศูนย์ศึกษาธรรมชาติที่สำคัญแห่งหนึ่งของประเทศ มีการควบคุมดูแลการจัดกิจกรรมท่องเที่ยวเชิงนิเวศในพื้นที่ทะเลน้อยไม่ให้มีผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม โดยทะเลบัวและนกน้ำสามารถเที่ยวชมได้ทั้งปี แต่ว่าบัวจะบานมากช่วงเดือนก.พ.-เม.ย. โดยช่วงเวลา 7.00 น.-9.00 น. จะสวยงามที่สุด ส่วนช่วงเดือน ธ.ค.-เม.ย. จะมีนกน้ำและนกประจำถิ่นมากที่สุด
สถานที่ท่องเที่ยวที่เป็นส่วนหนึ่งของทะเลสาบสงขลา นอกเหนือจากอุทยานนกน้ำทะเลน้อยแล้ว ก็ยังมี “หาดแสนสุขลำปำ” อยู่ห่างจากตัวเมืองพัทลุงไปทางทิศตะวันออก ประมาณ 7กม. เป็นหาดทรายที่มีทิวสนร่มรื่น อากาศเย็นสบายมองไปด้านหน้าเห็นทิวทัศน์ของทะเลสาบสงขลา ซึ่งเป็นทะเลสาบน้ำจืดที่ใหญ่ที่สุดในเอเชีย มีเกาะใหญ่ – เกาะน้อย รายเรียงสวยงามมาก กลางวงเวียนมีรูปปั้นฝูงปลาลำปำ ซึ่งเป็นปลาท้องถิ่นที่อยู่อาศัยบริเวณลำปำ มีศาลากลางน้ำชื่อว่า ศาลาลำปำที่รัก สำหรับชมทิวทัศน์บริเวณทะเลสาบ และจากบริเวณ ชายหาด มีสะพานเชื่อมไปยังเกาะลอย ซึ่งเป็นเกาะที่เกิดจากการทับถมของตะกอนป่าน้ำลำปำ
แหล่งท่องเที่ยวที่เกี่ยวกับน้ำๆ ของพัทลุงยังไม่หมดแค่นั้น ยังมีน้ำตกที่สวยงามอีกหลายแห่ง กระจายอยู่ในหลายพื้นที่ เช่น “น้ำตกไพรวัลย์” ตั้งอยู่ในหน่วยพิทักษ์ป่าบ้านพูด เขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าเขาบรรทัด อ. กงหรา เป็นน้ำตกที่มีขนาดใหญ่ที่สุดของจังหวัด มีน้ำตลอดทั้งปี น้ำไหลแรงสามารถเล่นน้ำได้ในชั้นล่าง บริเวณโดยรอบเงียบสงบร่มเย็นด้วยพรรณไม้นานาชนิด บริเวณน้ำตกมีลานจอดรถและร้านอาหารไว้บริการด้วย ส่วนน้ำตกอีกแห่งที่อยู่ใกล้ๆ กันคือ “น้ำตกมโนราห์” เป็นน้ำตกขนาดกลาง น้ำใสมีสีเขียวไหลแรงลงสู่ลำธาร ซึ่งเป็นโขดหินและเกาะแก่ง ทั้งยังมีสะพานแขวนให้นักท่องเที่ยวได้เดินชมกันอีกด้วย เหมาะในการพักผ่อนและเล่นน้ำ
นอกจากนี้ยังมี “น้ำตกลานหม่อมจุ้ย” หรือ น้ำตกตะโหมด ตั้งอยู่ที่บริเวณหน่วยพิทักษ์สัตว์ป่าบ้านตะโหมด อ. ตะโหมด เป็นที่ท่องเที่ยวและพักผ่อนหย่อนใจสำหรับนักท่องเที่ยวได้เป็นอย่างดี ซึ่งที่บ้านตะโหมด ก็ยังมีการท่องเที่ยวเชิงนิเวศ เหมาะสำหรับผู้ที่ต้องการศึกษาเส้นทางธรรมชาติในป่าชุมชน
จากน้ำตกเปลี่ยนอารมณ์ไปเที่ยวถ้ำกันที่ ไปเข้า“ถ้ำสุมโน” ที่เป็นสถานที่ปฏิบัติธรรมที่ร่มรื่นเงียบสงบ ตั้งอยู่ที่ ต.บ้านนา อ.เมือง ใช้เส้นทางสายพัทลุง-ตรัง ระยะทาง 21 กม. เป็นถ้ำที่มีหินงอกหินย้อย และมีห้องโถงกว้างขวางใหญ่โต มีลมพัดเย็นตลอดเวลา ถ้ำมีสองชั้น คือชั้นแรกเสมอกับพื้นราบและชั้นใต้ดิน ภายในมีการจัดแต่งถ้ำเป็นพื้นที่ใช้สอยของวัด มีพระพุทธรูปปางต่างๆ ประดิษฐานอยู่หลายองค์ และยังเป็นที่วิปัสสนาของผู้แสวงหาธรรม เหมาะสำหรับคนที่ชอบความสงบและรักธรรมชาติ
พัทลุงยังมีโบราณสถานและวัดเก่าแก่ที่น่าสนใจ เช่น วัดคูหาสวรรค์ และวัดเขียนบางแก้ว ให้พุทธศาสนิกชนเข้าไปสักการะบูชา
ก่อนจะกลับ อย่าลืมแวะชมและแวะซื้อของฝากขึ้นชื่อจากพัทลุงนั่นก็คือ ผลิตภัณฑ์จากกระจูด ต.ทะเลน้อย อำเภอควนขนุน (กลุ่มแม่บ้านเกษตรกรปลายตรอกร่วมใจ) ผลิตภัณฑ์หนังตะลุง อ.บางแก้ว ผลิตภัณฑ์จากกะลามะพร้าว บ้านคอกวัว ตำบลชัยบุรี ซึ่งออกแบบเป็นภาชนะสำหรับใช้ในครัวเรือน เครื่องประดับ เช่น ช้อน ถ้วยกาแฟ ถ้วยน้ำ กระบวยตักน้ำ ทัพพี โคมไฟและเครื่องประดับส่งจำหน่ายทั้งในประเทศและต่างประเทศ หรือจะซื้อของกินก็มี กาละแม จาก ต.นางลาด กล้วยฉาบ อ.เมือง ลูกหยีกวน อ.เมือง และกุ้งแก้ว อ.ปากพะยูน
หากใครมีเวลาลองหาโอกาสไปเยี่ยมเยือนพัทลุงดูสักครั้ง แล้วจะรู้ว่าที่อยู่ในจังหวัดนี้ ยังมีที่น่าสนใจชวนให้ประทับใจอยู่อีกมาก
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
สอบถามข้อมูลเพิ่มเติมเกี่ยวกับการท่องเที่ยวที่ สำนักงาน ททท. ภาคใต้ เขต 2 โทร. 0-7534-6515-6
อ่านเรื่องที่เกี่ยวข้อง
จังหวัดพัทลุง
เที่ยว "ทะเลน้อย" ลอยเรือ ชมนก ชมบัว
