หากเอ่ยถึง “พระพุทธชินราช” เชื่อว่า พุทธศาสนิกชนคนไทยคงรู้จักกันดี ถึงความงดงามและความศักดิ์สิทธิ์ โดยพระพุทธชินราชนั้นประดิษฐานอยู่ที่ วัดพระศรีรัตนมหาธาตุวรมหาวิหาร หรือวัดใหญ่ แห่งเมืองสองแคว จ.พิษณุโลก
นอกจากพระพุทธชินราชแล้ว ที่วัดใหญ่ยังมีสิ่งที่น่าสนใจหลายอย่าง อาทิ
ปรางค์พระศรีมหาธาตุ ที่ตั้งตระหง่านโดดเด่น มีพระบรมสารีริกธาตุบรรจุอยู่ภายใน
พระอัฏฐารส ที่เป็นพระปางประทับยืนยกพระหัตถ์ขวา สูง 9 เมตร ที่ยืนประทับกลางแจ้งแบบสงบนิ่ง
พระเหลือ ที่เป็นทองสัมฤทธิ์ที่เหลือจากการหล่อพระพุทธชินราช พระพุทธชินสีห์ และพระศรีศาสดา ซึ่งเป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัยขนาดย่อม
และนอกจากพระพุทธชินราชและสิ่งที่น่าสนใจที่กล่าวมา ที่วัดใหญ่ยังมีพระพุทธรูปที่น่าสนใจอีกหนึ่งองค์ ที่คนทั่วไปมักจะไม่ค่อยรู้ นั่นก็คือ “พระพุทธรูปปางพระพุทธเจ้าเข้านิพพาน” หรือ “พระพุทธเจ้าเข้านิพพาน” ซึ่งนับเป็นสิ่งที่น่าสนใจในระดับ อันซีนฯ เมืองพิษณุโลก
พระพุทธเจ้าเข้านิพพาน ประดิษฐานอยู่ใน วิหารพระพุทธเจ้าเข้านิพพาน หรือ วิหารหลวงสามพี่น้อง หรือ วิหารแกลบ ซึ่งความเป็นมาของพระพุทธเจ้าเข้านิพพานนั้นในตำนานได้กล่าวไว้ว่า
...เมื่อครั้งสมัยพุทธกาล ในคืนวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 6 (วันวิสาขบูชา) ก่อนที่องค์สัมมาสัมพุทธเจ้าเสด็จดับขันธ์ปรินิพพาน ได้แสดงปัจฉิมโอวาทแก่พระอานนท์และพระภิกษุทั้งมวล และได้ทรงตั้งอธิษฐานก่อนปรินิพพานว่า เพลิงที่จะเผาพระพุทธสรีระจะติดก็ต่อเมื่อพระอริยกัสสปะ(พระสาวกอาวุโส)ได้เสด็จมาเคารพพระบรมศพเสียก่อน
ขณะนั้นพระอริยกัสสปะพร้อมบริวารได้บำเพ็ญศีลอยู่ ณ นครปาวาย ได้พบอาชีวกผู้หนึ่งถือดอกมณฑารป ซึ่งเป็นดอกไม้ที่เทพยาดาโปรยปรายจากสวรรค์เพื่อเป็นเครื่องสักการบูชาพระบรมศพของพระพุทธองค์ ก็ทราบทันทีว่าพระพุทธเจ้าได้เสด็จดับขันธ์ปรินิพพานแล้ว
เหล่าพระอริยกัสสปะจึงรีบตรงไปยังสถานที่ปรินิพพาน พอไปถึงก็ถวายความเคารพพระบรมศพ ซึ่งหลังถวายความเคารพพระยุคลบาทก็ทะลุหีบแก้วออกมารองรับความเคารพอย่างน่าอัศจรรย์ และจากนั้นเพลิงที่เผาพระพุทธสรีระก็ติดขึ้นเอง...
สำหรับ“พระพุทธรูปปางพระพุทธเจ้าเข้านิพพาน” ที่วิหารพระพุทธเจ้าเข้านิพพานถือเป็นการจำลองสังเวชนียสถานของพระพุทธเจ้า และนับเป็นโบราณวัตถุสำคัญชิ้นหนึ่ง ซึ่งคาดว่าในเมืองไทยมีที่วัดใหญ่ที่เดียว
โดยพระพุทธเจ้าเข้านิพพานมีลักษณะเป็นหีบบรรจุพระศพสีทองเหลืองอร่าม ตั้งอยู่บนฐานที่ลงรักปิดทองและประดับประดาลวดลายกระจกอย่างสวยงาม โดยที่ปลายด้านหนึ่งมีพระบาท 2 ข้างยื่นออกมา ส่วนที่ด้านหน้าและด้านท้ายหีบ ศพมีพะมหากัสปะเถระ นั่งนมัสการพระบรมศพอยู่ และพระพุทธรูปขนาดใหญ่ประทับอยู่ด้านหลัง นับว่าเป็นพระพุทธรูปปางที่น่าอัศจรรย์ไม่น้อย
เชื่อกันว่าหากพุทธศาสนิกชนคนใด ต้องการผลสำเร็จในสิ่งที่ตนปรารถนา ก็ให้กราบไปที่หีบศพและอธิษฐานก็จะได้สิ่งที่ตนปรารถนา
ใครที่เดินทางไปสักการะพระพุทธชินราชหากเวลาเหลือก็น่าที่จะลองเดินไปสักการะ รวมถึงชมความน่าอัศจรรย์ และความสวยงามของพระพุทธเจ้าเข้านิพพานที่วิหารแกลบดู