ด้วยความที่เป็นเมืองเล็กๆ มีแค่ 3 อำเภอ จังหวัด “สมุทรสงคราม” เมืองที่มีคำขวัญว่า “เมืองหอยหลอด ยอดลิ้นจี่ มีอุทยาน ร.2 แม่กลองไหลผ่าน นมัสการหลวงพ่อบ้านแหลม” จึงมักถูกมองผ่านจากหลายๆคนในเรื่องของการท่องเที่ยว แต่ว่าจริงๆแล้ว จังหวัดเล็ก ๆนี้มีเสน่ห์ที่น่าสนใจในมิติของการท่องเที่ยวมากมาย
เมื่อพูดถึงประวัติความเป็นมาของจังหวัดนี้ แม้จะไม่มีหลักฐานว่าตั้งขึ้นเมื่อใดไม่ปรากฏหลักฐาน แต่สมุทรสงครามก็เป็นเมืองเก่าแก่ โดยเดิมเข้าใจว่าเป็นแขวงหนึ่งของราชบุรี เรียกว่า “สวนนอก” ต่อมาในสมัยเชื่อมต่อกรุงศรีอยุธยากับกรุงธนบุรี ได้แยกออกจากราชบุรี เรียกว่า “เมืองแม่กลอง ” ส่วนชื่อ"เมืองสมุทรสงคราม" นั้นสันนิษฐานว่าน่าจะเปลี่ยนตามราชทินนามของเจ้าเมือง ซึ่งปรากฎชื่อนี้ก่อนชื่อเมือง ตามบรรดาศักดิ์และราชทินนามที่ว่า “พระสมุทรสงคราม”
สำหรับสถานที่ท่องเที่ยว แม้ว่าจะมีแค่ 3 อำเภอ แต่ว่าแต่ละอำเภอต่างก็มีของดีของเด็ดและที่เที่ยวที่เด่นๆไม่น้อยหน้ากัน
เริ่มกันที่ อำเภอเมือง กันก่อน เพราะจะได้ไปแวะนมัสการ หลวงพ่อบ้านแหลม ที่ วัดบ้านแหลม หรือ วัดเพชรสมุทรวรวิหาร เป็นวัดที่สำคัญที่สุดในจังหวัด ตั้งอยู่ในตัวเมือง เป็นที่รู้จักทั่วไปเพราะเป็นวัดที่มีพระพุทธรูปสำคัญคือ “หลวงพ่อบ้านแหลม” เป็นพระพุทธรูปยืนอุ้มบาตร ที่ชาวบ้านให้ความเคารพเลื่อมใส เนื่องจากว่ามีชื่อเสียงเรื่องความศักดิ์สิทธิ์และอภินิหาร
ส่วนภายในวัดก็ยังมี พิพิธภัณฑ์สงฆ์ ซึ่งมีพระพุทธรูปบูชาและพระเครื่องในสมัยต่างๆ โบราณวัตถุ เครื่องลายครามและธรรมมาศน์บุษบกสมัยกรุงศรีอยุธยาไว้ให้ชมด้วย
ไหว้พระขอพรเสร็จแล้วก็คงท่องเที่ยวได้อย่างสบายใจ ว่าแล้วก็ไปเที่ยวยังสถานที่ท่องเที่ยวที่ขึ้นชื่อและเป็นที่รู้จักมากที่สุดของเมืองแม่กลอง นั่นก็คือ “ดอนหอยหลอด” ซึ่งเป็นสถานที่ที่นักท่องเที่ยวไปเที่ยวชมทัศนียภาพ รวมถึงนั่งหม่ำหอยหลอดกันจนพังกาง แน่นอนว่าเมนูเด็ดที่ขึ้นชื่อของเกือบทุกร้านในดอนหอยหลอดก็คือ “หอยหลอดผัดฉ่า” ใครอยากรู้ว่าร้านไหนอร่อย ก็ต้องไปพิสูจน์ทราบในรสชาติเอาเอง สำหรับช่วงเวลาที่เหมาะจะไปเที่ยวชมดอนหอยหลอดคือช่วงที่มีน้ำน้อย คือเดือนมีนาคม-พฤษภาคม
และถ้าไม่ลืมเรื่องราวของแฝดอิน-จันที่โด่งดังเป็นที่รู้จักไปทั่วโลก ก็ต้องไม่ลืมว่าทั้งสองคนเป็นเลือดเนื้อเชื้อไขชาวสมุทรสงครามนี้เอง จึงมี อนุสรณ์สถานแฝดสยามอิน-จัน จัดแสดงชีวประวัติของแฝดคู่นี้ ให้โลกรู้ว่าฝาแฝดที่มีร่างกายท่อนบนติดกันและสามารถใช้ชีวิตอยู่ได้อย่างปกติยาวนานจนถึงอายุ 63 ปี ทำให้ประเทศไทยเป็นที่รู้จักไปทั่วโลกในชื่อ “Siamese Twin”
สำหรับของที่ขึ้นชื่ออีกอย่างหนึ่งของเมืองแม่กลองที่มีมากใน อ.บางคนที และ อ.อัมพวา ก็คือ “ลิ้นจี่” โดยเฉพาะลิ้นจี่ พันธุ์ค่อม ที่ ณ วันนี้ หากินยากมาก เนื่องจากไม่ได้ออกเป็นประจำทุกปี โดย 2-3 ปี ในช่วงมี.ค.-เม.ย. ลิ้นจี่จะออกครั้ง แต่ว่ารสชาตินั้นใครกินก็ต้องติดใจ
นักวิชาการด้านการเกษตรสันนิษฐานกันว่าที่ลิ้นจี่เมืองแม่กลองรสอร่อยน่าจะมาจากการที่ดินในจังหวัดนี้เป็นดินดอนปากแม่น้ำและทะเลที่อุดมสมบูรณ์
ไหนๆก็ไปสวนลิ้นจี่อัมพวาแล้วก็เที่ยวชม อำเภออัมพวา กันเลย ซึ่งมี อุทยานพระบรมราชานุสรณ์ พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย หรืออุทยาน ร.2 สร้างขึ้นเพื่อเป็นการสนองพระมหากรุณาธิคุณที่ได้พระราชทานศิลปวัฒนธรรมอันงดงามไว้เป็นมรดกแก่ชาติ และที่แห่งนี้ยังเป็นที่พระราชสมภพของรัชกาลที่ 2
ภายในอุทยานฯ มีทั้ง พิพิธภัณฑ์พระพุทธเลิศหล้าโรงละครกลางแจ้ง สวนพฤกษชาติ ซึ่งเป็นสวนพันธุ์ไม้ในวรรณคดี จึงเป็นที่พักผ่อนให้ได้หย่อนใจกันแบบสบายๆ
ส่วนที่ อำเภอบางคนที ก็มี วัดเจริญสุขารามวรวิหาร ซึ่งมี “หลวงพ่อโต” เป็นพุทธปฏิมากรศิลาแลงที่ใหญ่ที่สุดองค์หนึ่งในลุ่มแม่น้ำแม่กลอง เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย สมัยสุโขทัย ตามประวัติพระพุทธรูปองค์นี้ได้อัญเชิญมาจากวัดร้างแห่งหนึ่งในจังหวัดราชบุรี ปัจจุบันประดิษฐานอยู่ในพระอุโบสถหลังใหม่ นับเป็นพระพุทธรูปที่คนไทยและคนจีนนับถือกันมากที่สุดองค์หนึ่ง
นอกจากนี้ที่วัดบางกุ้ง ก็ยังปรากฏพระอารามร้าง ที่ยังยืนหยัดอยู่ได้ด้วยการค้ำยันของรากไม้สี่ชนิด คือ โพธิ์ ไทร ไกร และกร่าง ที่ยึดปรกไว้อย่างหนาแน่น โดยในสมัยพระเจ้าเอกทัศน์ได้ยกกองทัพเรือมาตั้งค่ายโอบล้อมวัดบางกุ้งไว้ หลังพระเจ้าตากกู้กรุงศรีอยุธยา และก่อตั้งกรุงธนบุรีได้ จึงใช้ที่นี่เป็นค่ายรับศึกทัพพม่าจนข้าศึกพ่ายแพ้ไป ซึ่งปัจจุบันวัดบางกุ้งแห่งนี้ก็เป็นสถานที่ท่องเที่ยวอันซีน 2 ในมุมมองใหม่สิ่งศักดิ์สิทธิ์
มาถึงตรงนี้อาจจะคิดว่า การเที่ยวครั้งนี้ขาด ๆ หายๆ อะไรหรือเปล่า “สมุทรสงครามมีที่เที่ยวแค่นี้เองหรือ” คำตอบคือ “ไม่ใช่” ไหนๆ ท่องเที่ยวทางรถและทางเท้ามาก็หลายที่ ลอง “ล่องเรือเที่ยวชมสองฝั่งแม่กลอง” ก็จะได้เห็นและสัมผัสกับชีวิตความเป็นอยู่ที่เรียบง่ายของผู้คน เป็นมุมมองและบรรยากาศที่น่าสนใจ โดยสามารถเช่าเรือล่องชมทิวทัศน์ริมฝั่งแม่น้ำแม่กลอง เริ่มต้นที่ตัวเมืองสมุทรสงคราม นั่งเรือชมริมฝั่งแม่น้ำแม่กลองไปเรื่อยๆ จากอำเภออัมพวาผ่านไปถึงอำเภอบางคนที
ตลอดสองฝั่งแม่น้ำจะเห็นบ้านเรือนผู้คน และเรือนปั้นหยาซึ่งหาดูยากในปัจจุบัน นอกจากนี้ยังมีวัดต่าง ๆ ที่ตั้งอยู่ริมน้ำ เช่น วัดอัมพวัน วัดบางแคใหญ่ วัดบางแคน้อย วัดภุมรินทร์กุฎีทอง หรือ จะนั่งเรือเข้าไปในลำคลองเล็กๆ ผ่านสวนมะพร้าว สวนลิ้นจี่ บรรยากาศร่มรื่นและเป็นเส้นทางที่ยังไม่ค่อยมีผู้คนเข้าไปท่องเที่ยวมากก็น่าสนใจไปอีกแบบ เส้นทางล่องเรือจะไปสิ้นสุดที่ปากคลองบางนกแขวก ซึ่งทางขวามือมีโบสถ์คริสต์นิกายโรมันคาทอลิกคือ อาสนวิหารแม่พระบังเกิด เป็นสถาปัตยกรรมแบบโกธิคของฝรั่งเศส ฉาบด้วยปูนตำ ภายในประดับด้วยภาพกระจกสีสวยงดงาม ตั้งอยู่ริมแม่น้ำมองเห็นแต่ไกล สามารถที่จะแวะชมได้
“ตลาดน้ำ” ก็เป็นอีกโปรแกรมเที่ยวที่น่าสนใจ ที่เมืองแม่กลอง สมุทรสงครามแห่งนี้ มีตลาดน้ำอยู่หลายแห่ง ซึ่งสามารถเช่าเรือจากท่าเรือตลาดแม่กลองไปได้อย่าง ตลาดน้ำท่าคา อำเภออัมพวา เป็นตลาดนัดทางน้ำที่ยังคงความเป็นธรรมชาติของวิถีชีวิตชาวบ้านซึ่งมีอาชีพทำสวนปลูกพืชชนิดต่าง ๆ ชาวบ้านจะพายเรือนำผลผลิต พืชผักและผลไม้จากสวน เช่น พริก หอม กระเทียม น้ำตาลมะพร้าว ฝรั่ง มะพร้าว ชมพู่ ส้มโอมาขาย แลกเปลี่ยนกันนอกจากนี้ยังสามารถติดต่อเช่าเรือพายเที่ยวชมหมู่บ้านและเรือกสวนผลไม้ในบริเวณนั้นได้ ซึ่งจะมีนัดในขึ้นและแรม 2 ค่ำ, 7 ค่ำ และ 12 ค่ำ ตั้งแต่เวลา 6.00-12.00 น. และแนะนำว่าควรจะมาก่อนวันที่มีตลาดน้ำ 1 วัน เพื่อมาดูวิถีชวิตของชาวบ้าน เย็นๆ นั่งเรือดูหิ่งห้อย มีที่พักโฮมสเตย์ ตื่นเช้าใส่บาตรพระ แล้วไปตลาดน้ำ และไปดูการขึ้นตาลและปาดตาลของชาวบ้าน ทั้งหมดนี้ในราคา 350 บาทต่อคน
นอกจากนี้ใกล้ๆ กันก็มี ตลาดน้ำอัมพวา อยู่ที่หน้าวัดอัมพวันเจติยาราม อำเภออัมพวา ที่จะมีนัดทุกวันศุกร์ เสาร์ อาทิตย์ ช่วงเวลา 16.00-20.00 น. ก็จะได้เห็นวิถีชีวิตและบรรยากาศของตลาดน้ำที่น่าสนใจไปอีกแบบ
คงจะได้รู้กันแล้วว่าเมืองแม่กลองก็มีเสน่ห์และมีที่เที่ยวมากมาย ถ้าคิดอยากจะเที่ยว หรือไม่รู้จะไปเที่ยวที่ไหน ครั้งต่อไปก็หวังว่าคงจะไม่ลืมหรือมองผ่านจังหวัดสมุทรสงครามแห่งนี้กัน
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
ส่วนถ้าต้องการเข้าชมอนุสรณ์สถานแฝดอิน-จัน ติดต่อ ที่ 0-3471-1333 และตลาดน้ำท่าคา ติดต่อที่ 0-3476-6208
