"ชาร์ลส์ พอนซี" พระบิดาลวงโลก ต้นกำเนิดแห่งแชร์ลูกโซ่

ชาร์ลส์ พอนซี (Charles Ponzi) ถือว่าเป็นหนึ่งในบุคคลที่มีชื่อเสียงในประวัติศาสตร์การเงินโลก และเป็นผู้สร้างโครงการหลอกลวงที่มีชื่อเสียงมากที่สุดในศตวรรษที่ 20 โครงการของเขาได้กลายเป็นที่รู้จักในชื่อ "Ponzi Scheme" ซึ่งเป็นการฉ้อโกงที่ใช้วิธีการนำเงินจากผู้ลงทุนใหม่มาจ่ายผลตอบแทนให้ผู้ลงทุนเก่าจนกระทั่งระบบล่มลงในที่สุด

จุดเริ่มต้นของชีวิต

ชาร์ลส์ พอนซี เกิดเมื่อวันที่ 3 มีนาคม 1882 ในเมืองลูโก ประเทศอิตาลี เขาเติบโตมาในครอบครัวที่ยากจน แต่สามารถเข้าเรียนในมหาวิทยาลัยที่กรุงโรมได้ อย่างไรก็ตาม พอนซีไม่ได้ทำงานด้านการศึกษาต่อให้สำเร็จ จึงตัดสินใจย้ายไปยังประเทศสหรัฐอเมริกาในปี 1903 ด้วยความหวังว่าจะสร้างอนาคตที่ดีขึ้น และตั้งตัวเป็นเศรษฐี

พอนซีเริ่มต้นชีวิตในสหรัฐฯ ด้วยงานรับจ้างทั่วไปที่มีรายได้ต่ำ แม้ว่าเขาจะเรียนรู้ภาษาอังกฤษได้เร็ว และพยายามหาโอกาสในการสร้างความสำเร็จ แต่ชีวิตในอเมริกาเต็มไปด้วยอุปสรรค ทั้งความลำบากและความผิดหวัง


การคิดค้นแผนการชาญฉลาดหลอกลวงเงินจนเป็นที่มาของต้นกำเนิด "Ponzi"

จุดเปลี่ยนสำคัญเกิดขึ้นในปี 1919 เมื่อชาร์ลส์ พอนซีเริ่มคิดค้นวิธีการหาผลกำไรจากการซื้อขาย "คูปองตอบแทนระหว่างประเทศ" (International Reply Coupons) ซึ่งเป็นรูปแบบของไปรษณีย์ที่ใช้ในการส่งจดหมายข้ามประเทศได้ พอนซีค้นพบช่องโหว่ในระบบนี้ที่ทำให้เขาสามารถซื้อคูปองจากต่างประเทศด้วยราคาต่ำ และนำมาขายต่อในสหรัฐฯ ด้วยส่วนต่างราคา ซึ่งเท่ากับว่าเป็นกำไร

เขาเริ่มชักชวนให้นักลงทุนมาลงทุนในธุรกิจนี้ โดยเสนอผลตอบแทนสูงมากถึง 50% ในระยะเวลาเพียง 45 วัน และ 100% ใน 90 วัน ทำให้หลายคนสนใจเข้ามาลงทุนกับเขา เนื่องจากอัตราดอกเบี้ยที่สถาบันการเงินทั่วไปเสนอในเวลานั้นต่ำกว่าอย่างมาก


ต่อยอดความสำเร็จและขยายตัวเหมือนเชื้อโรคร้าย

ด้วยผลตอบแทนที่สูงอย่างไม่น่าเชื่อ แผนการของพอนซีได้รับความนิยมอย่างรวดเร็ว นักลงทุนหลายคนเชื่อในวิธีการของเขา และเริ่มนำเงินมาลงทุนเป็นจำนวนมาก พอนซีขยายธุรกิจอย่างรวดเร็วและสามารถรวบรวมเงินลงทุนได้มากมายจากผู้คนทั่วประเทศ

อย่างไรก็ตาม พอนซีไม่ได้ใช้เงินเหล่านี้ในการลงทุนในคูปองไปรษณีย์ตามที่เขาอ้าง แต่กลับใช้วิธีการนำเงินจากนักลงทุนรายใหม่มาจ่ายผลตอบแทนให้นักลงทุนรายเก่า โครงการของเขาจึงยังคงดำเนินต่อไปได้ตราบใดที่ยังมีนักลงทุนใหม่เข้ามา

ในช่วงเวลานั้น พอนซีกลายเป็นบุคคลที่มีชื่อเสียง และสะสมทรัพย์สินจำนวนมาก เขาซื้อคฤหาสน์หรูและใช้ชีวิตอย่างฟุ่มเฟือย ทว่าการขยายตัวของแผนการนี้กลับเป็นสัญญาณของการล่มสลายที่ใกล้เข้ามา

เมื่อแผลถูกเปิด...นำไปสู่การเปิดโปงความเน่าเหม็นและสุดท้ายสู่การล่มสลาย

ในปี 1920 ความสำเร็จของพอนซีเริ่มดึงดูดความสนใจของสื่อและหน่วยงานทางการ แม้ว่าพอนซีจะพยายามรักษาความลับของโครงการไว้ แต่ในที่สุดสื่อมวลชนและนักสืบต่างเริ่มตั้งคำถามถึงความเป็นไปได้ของการทำกำไรในระดับสูงเช่นนั้น บางคนเริ่มสังเกตว่าธุรกิจของเขาไม่ได้มีการทำธุรกรรมจริงในการซื้อขายคูปองเลย

สิ่งที่ทำให้แผนการของพอนซีล่มสลายลงอย่างรวดเร็วคือเมื่อผู้ลงทุนเริ่มขอถอนเงินลงทุนคืนเป็นจำนวนมาก เขาไม่สามารถจ่ายเงินให้กับทุกคนได้ตามที่สัญญาไว้ เพราะโครงการของเขาไม่ได้มีการลงทุนจริง ผลก็คือในเดือนกรกฎาคม 1920 โครงการ Ponzi Scheme พังทลายลงอย่างสมบูรณ์ พอนซีถูกจับกุมและถูกฟ้องร้องด้วยข้อหาฉ้อโกง


ผลพวงชะตากรรมและการตัดสินลงโทษ

หลังจากการจับกุม พอนซีถูกตัดสินให้จำคุกเป็นเวลา 5 ปีในข้อหาฉ้อโกงทางไปรษณีย์ เมื่อพ้นโทษ เขายังต้องเผชิญกับคดีอาชญากรรมอื่นๆ ในหลายรัฐ รวมถึงถูกเนรเทศกลับไปยังประเทศอิตาลีในปี 1934

หลังจากกลับมายังอิตาลี ชีวิตของพอนซีล่มสลายไปอย่างมาก เขาพยายามหาโอกาสทางธุรกิจใหม่ๆ แต่ไม่ประสบความสำเร็จอีกเลย จวบจนช่วงสุดท้ายของชีวิต ชาร์ลส์ พอนซี เสียชีวิตในปี 1949 ด้วยความยากจนและโดดเดี่ยวในบราซิล

มรดกความเลวร้ายของ Charles Ponzi ที่กระจายและฝังรากลึกในโลก

ชื่อของ Charles Ponzi ยังคงเป็นที่รู้จักและถูกจดจำมาจนถึงปัจจุบัน คำว่า "Ponzi Scheme" ได้กลายเป็นคำทั่วไปในการใช้เรียกแผนการหลอกลวงที่ใช้เงินจากนักลงทุนรายใหม่มาหมุนเวียนจ่ายให้นักลงทุนเก่า โครงการนี้ยังคงเกิดขึ้นในหลายรูปแบบ แม้ว่าเวลาจะผ่านไปนานหลายทศวรรษ

แม้ว่าเขาจะเสียชีวิตไปนานแล้ว แต่เรื่องราวของ Charles Ponzi ยังคงเตือนให้คนรุ่นหลังระมัดระวังในการลงทุน และระวังกลโกงที่ดูเหมือนจะเป็นไปได้ง่ายเกินไปในครั้งแรก