ใกล้จะสิ้นปี 2566 แล้ว ถึงเวลาที่เราทุกคนที่มีรายได้จะต้องคำนวณเงินได้พึงประเมินเพื่อนำไปยื่นภาษีในช่วงต้นปี 2567 นี้ เราจะมาดูกันว่า มีรายการลดหย่อนภาษีอะไรบ้างที่จะมาช่วยเราบริหารภาษีเงินได้ให้เราเสียภาษีน้อยที่สุด โดยเราสามารถแบ่งค่าลดหย่อนเป็นหมวดหมู่ได้ดังนี้ :
ค่าลดหย่อนภาษีส่วนตัวและครอบครัว:
• ค่าลดหย่อนส่วนตัว 60,000 บาท
• ค่าลดหย่อนคู่สมรส 60,000 บาท
• ค่าลดหย่อนฝากครรภ์และคลอดบุตร ไม่เกิน 60,000 บาท
• ค่าลดหย่อนภาษีบุตร 30,000 บาท (เพิ่มอีก 30,000 บาท สำหรับบุตรคนที่ 2 ขึ้นไป)
ค่าลดหย่อนภาษีกลุ่มประกัน และการลงทุน:
• ลดหย่อนเงินประกันสังคม ไม่เกิน 9,000 บาท
• ลดหย่อนประกันสุขภาพบิดามารดา ไม่เกิน 15,000 บาท
• ลดหย่อนเบี้ยประกันชีวิตและประกันสุขภาพ รวมกันไม่เกิน 100,000 บาท
• ลดหย่อนกองทุน RMF ไม่เกิน 500,000 บาท
• ลดหย่อนกองทุน SSF ไม่เกิน 200,000 บาท
*ค่าลดหย่อนกองทุน RMF และ SSF รวมกันไม่เกิน 500,000 บาท
ค่าลดหย่อนภาษีกลุ่มเงินบริจาค:
• ลดหย่อนเงินบริจาคทั่วไป ไม่เกิน 10% ของเงินได้
• ลดหย่อนเงินบริจาคเพื่อการศึกษา การกีฬา และการบริจาคสาธารณะ 2 เท่าของเงินบริจาค แต่ไม่เกิน 10% ของเงินได้
• ลดหย่อนเงินบริจาคให้กับพรรคการเมือง ไม่เกิน 10,000 บาท
ค่าลดหย่อนกลุ่มกระตุ้นเศรษฐกิจของรัฐ:
• ลดหย่อนโครงการช้อปดีมีคืน ไม่เกิน 40,000 บาท
• ลดหย่อนดอกเบี้ยกู้ยืมเพื่อซื้อที่อยู่อาศัย ไม่เกิน 100,000 บาท
วิธีการคำนวณภาษีฉบับมนุษย์เงินเดือน : ก่อนการคิดลดหย่อนภาษี จะต้องหักค่าใช้จ่ายออกก่อน โดยจะหักได้ 50% ของรายได้ แต่ไม่เกิน 100,000 บาท ตัวอย่างเช่น นายลิบ มีเงินเดือน 20,000 บาท ไม่มีโบนัส และไม่มีค่าลดหย่อนอื่นๆ จะมีรายได้ทั้งปี 240,000 บาท ค่าใช้จ่าย 50% คิดเป็น 120,000 บาท แต่เกิน 100,000 บาทจึงสามารถหักค่าใช้จ่ายได้เพียง 100,000 บาทเท่านั้น จากนั้นลดหย่อนด้วยค่าลดหย่อนส่วนตัว 60,000 บาท นายลิบจะมีเงินได้สุทธิอยู่ที่ 240,000 – 100,000 – 60,000 = 80,000 บาท ซึ่งไม่ต้องเสียภาษีเนื่องจากมีรายได้สุทธิไม่ถึงเกณฑ์ที่จะต้องเสียภาษีเงินได้นั่นเอง (รายได้สุทธิที่ต้องเสียภาษีเงินได้เริ่มต้นที่ 150,000 บาท)
จะเห็นว่าการคำนวณภาษีนั้นง่ายนิดเดียว อย่างไรก็ตาม ถึงแม้ว่าเราคำนวณภาษีออกมาแล้วรายได้สุทธิไม่ถึงเกณฑ์ที่จะต้องเสียภาษี เราก็จำเป็นที่จะต้องยื่นภาษีตามขั้นตอนกับกรมสรรพากรอยู่ดี เนื่องจากการยื่นภาษีเป็นหน้าที่ของผู้มีรายได้ทุกคนในประเทศไทย อีกทั้งภาษีที่ถูกหัก ณ ที่จ่ายไประหว่างที่รับรายได้ก็มีโอกาสที่จะได้คืนอีกด้วยหากถูกหักออกไปมากเกินกว่าจำนวนภาษีที่เราต้องจ่ายจริงเมื่อจบปี
ภาษี และ เงินปันผลจากหุ้น-กองทุน : รู้หรือไม่ว่า เงินปันผลที่เราได้จากการลงทุนหุ้นและกองทุนนั้น เราถูกหักภาษีไม่เพียงแค่ภาษีหัก ณ ที่จ่าย 10% เท่านั้น แต่เราถูกหักไปแล้วก่อนหน้าด้วยภาษีเงินได้นิติบุคคล 20% ที่บริษัทถูกหักจากกำไร โดยสำหรับเงินปันผลจากบริษัทที่ไม่ได้รับการยกเว้นภาษีเงินได้นิติบุคคล (BOI) เมื่อรวมกับภาษีหัก ณ ที่จ่าย 10% ก็เสมือนว่า เราถูกหักภาษีไปได้สูงสุดถึง 28% เลยทีเดียว
ด้วยเหตุของความซ้ำซ้อนนี้ หากใครที่ต้องเสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาในอัตราที่ต่ำกว่าอัตราภาษีเงินได้นิติบุคคล (20%) ของหุ้นที่เราได้รับปันผล เราก็จะสามารถ “เครดิตภาษี” เพื่อขอคืนภาษีที่ถูกหักซ้ำซ้อนกลับคืนมาได้
แต่ถ้าหากใครที่เสียภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาในอัตราที่สูงกว่าภาษีเงินได้นิติบุคคลอยู่แล้ว แนะว่าไม่ควรนำรายได้จากเงินปันผลมายื่นคำนวณภาษีอีก เพราะจะทำให้ต้องจ่ายภาษีมากกว่าเดิม ซึ่งถือเป็นการใช้สิทธิ์ Final tax (จบที่การหัก ณ ที่จ่าย ไม่ต้องนำมาคำนวณตอนจบปีภาษี โดยไม่ผิดกฎหมาย) เป็นที่เรียบร้อยไปแล้ว
อย่างไรก็ตาม หากใครที่ได้รับเงินปันผลจากกองทุนที่เราเลือกที่จะไม่หักภาษี ณ ที่จ่าย สุดท้ายเราก็ต้องนำรายได้นี้ไปคำนวณภาษีให้ถูกต้องด้วยนะ
บทความโดย นารี อภิเศวตกานต์ นักวิเคราะห์ปัจจัยพื้นฐาน