ชาลอต โทณวณิก ผู้ช่วยกรรมการผู้จัดการใหญ่ ธนาคารกรุงศรีอยุธยา
คราวนี้ จะนำเสนอว่าดอกเบี้ยและค่าธรรมเนียมของระบบเช่าซื้อ (Hire Purchase) จะมีการคิดอย่างไรบ้าง
ในระบบเช่าซื้อ (Hire Purchase) ดอกเบี้ยที่คิดกับลูกค้า จะเป็นระบบ Flat Rate หรือชาวบ้านนิยมใช้ว่า ต้นลดดอกไม่ลด ไม่เหมือนเรื่องสินเชื่อเคหะ ที่ใช้ระบบต้นลดดอกลด (เมื่อจ่ายคืนเงินต้นแล้ว ดอกเบี้ยงวดถัดไป จะลดลงตามเงินต้นที่ลดลง) และในรูปแบบสัญญาเช่าซื้อ จะไม่ใช้คำว่าดอกเบี้ย แต่เราจะเรียกว่า ดอกผลเช่าซื้อ วิธีการคิดคำนวณ จะเป็นแบบง่ายมาก ๆ เช่น เงินต้น 600,000 บาท อัตราดอกเบี้ย 3% Flat
ดังนั้น ดอกผลเช่าซื้อ1 ปี = 600,000 x 3/100 x 1 ปี = 18,000 บาท
2 ปี=600,000 x 3/100 x 2 ปี = 36,000 บาท
3 ปี=600,000 x 3/100 x 3 ปี = 54,000 บาท
4 ปี=600,000 x 3/100 x 4 ปี = 72,000 บาท
เวลาจะคำนวณค่างวด ก็จะคิดง่าย ๆ เช่น ทำสัญญา 4 ปี ก็เอาเงินต้น + ดอกผลเช่าซื้อ แล้วหารด้วยจำนวนเดือนที่ทำเช่าซื้อ ก็จะได้ค่างวดรายเดือนออกมา ในกรณีนี้ เงินต้น 600,000 บาท ดอกผลเช่าซื้อ 4 ปี เท่ากับ 72,000 บาท เพราะฉะนั้น ค่างวด บาท แต่วิธีการคิดเรื่องเงินต้นคงเหลือ จะเป็นคนละระบบกับสินเชื่อเคหะแบบลดต้นลดดอกเลย
ค่าธรรมเนียม
ในกรณีของเช่าซื้อ เราจะพบว่า มีค่าธรรมเนียมมากมาย เช่น ค่าธรรมเนียมต่อภาษีป้ายวงกลมประจำปี ค่าธรรมเนียมโอนทะเบียนเข้า-ออก ค่าธรรมเนียมโอนสิทธิการเช่าซื้อ ซึ่งส่วนใหญ่แล้ว บริษัทเงินทุนก็จะมีกำหนดไว้เป็นจำนวนเงินเท่านั้นเท่านี้บาท แต่มีค่าธรรมเนียมอีกชนิดหนึ่ง ซึ่งจะยุ่งยากซับซ้อนหน่อย คือค่าธรรมเนียมปิดบัญชีก่อนกำหนด คือการที่ลูกค้าอยากจะชำระคืนเงินที่เหลือคงค้างทั้งหมดเพื่อเป็นไทแก่ตัว ในขณะที่ยังไม่ครบกำหนดชำระตามสัญญา
เนื่องจากการคิดดอกเบี้ยของเช่าซื้อ เป็นลักษณะ Flat Rate และตามสัญญาระบุไว้ว่า เป็นการซื้อแบบมีเงื่อนไข ดังนั้น เงินต้นรวมดอกเบี้ย จึงถือเป็นค่าเช่าซื้อทั้งสิ้น คราวนี้ ในกรณีที่ลูกค้าผ่อนชำระไปได้ระยะเวลาหนึ่ง และต้องการปิดบัญชีหรือเคลียร์ค่าเช่าซื้อทั้งหมด ลูกค้าจะต้องชำระอย่างไร และเนื่องจากลูกค้าชำระค่าเช่าซื้อทั้งหมดก่อนครบกำหนดสัญญา จึงมีปัญหาว่าลูกค้าจะได้ส่วนลดเป็นเท่าไร
หลักการในการคิดส่วนลดเนื่องจากปิดบัญชีก่อนกำหนด โดยมากแล้ว บรรดาบริษัทเงินทุนทั้งหลาย นิยมใช้หลัก SOD (Sum of the digits) หรือบางทีเรียกว่า Rule of ’78 หรือกฎของ 78 (ได้มาจาก 1+2+3+…+12 = 78) อ่านไปคง เริ่มเวียนศีรษะกันบ้างแล้วนะคะ แต่หลักง่าย ๆ คือรายได้จากดอกเบี้ย 100% ถ้าลูกค้าชำระมาแล้ว 12 งวด จากสัญญา 48 งวด บริษัทเงินทุนถือว่า ได้ดอกเบี้ยจากลูกค้าไปแล้วส่วนหนึ่ง ส่วนที่เหลือ บริษัทเงินทุนจะทำการหักค่าใช้จ่ายอื่น ๆ แล้วที่เหลือ จึงคืนให้กับลูกค้า
ตัวอย่าง ลูกค้าทำสัญญาเช่าซื้อด้วยเงินต้น 600,000 บาท ดอกเบี้ย 3% Flat ระยะเวลา 48 เดือน ดอกผลเช่าซื้อ = 600,000 x 3/100 x 48 = 72,000 บาท ค่างวดงวดละ 14,000 บาท ในกรณีที่ลูกค้าผ่อนชำระค่าเช่าซื้อไปแล้ว 12 งวด และต้องการปิดบัญชีก่อนกำหนด ลูกค้าจะได้ส่วนลดเท่ากับเท่าไร
แต่โดยทั่วไป ในปัจจุบัน สัญญาเช่าซื้อ มักจะระบุไว้ในสัญญาว่า “กรณีที่ผู้เช่าซื้อมีความประสงค์จะชำระเงินค่าเช่าซื้อทั้งหมดในคราวเดียว โดยไม่ผ่อนชำระเป็นรายงวดตามสัญญา เพื่อปิดบัญชีค่าเช่าซื้อ เจ้าของตกลงให้ส่วนลดแก่ผู้เช่าซื้อในอัตรา 50% ของผลประโยชน์ (ดอกเบี้ย) เช่าซื้อที่ยังไม่ถึงกำหนดชำระ โดยคิดคำนวณตามแถลงการณ์มาตรฐานการบัญชี ของสมาคมนักบัญชีและผู้สอบบัญชีรับอนุญาตแห่งประเทศไทย เรื่อง “การบัญชีเกี่ยวกับการเช่าซื้อ-ทางด้านผู้ให้เช่าซื้อ”
ดังนั้น ในกรณีนี้ ลูกค้าต้องชำระเงินเพื่อปิดบัญชีเท่ากับ ค่างวด (14,000 บาท) คูณจำนวนงวดที่เหลือ (36 งวด) หักด้วยส่วนลด (ส่วนลด = 50% ของ 44,872 = 24,038 บาท) เท่ากับ 479,962 บาท จะเห็นได้ว่า % ส่วนลดที่ผู้เช่าซื้อจะได้รับ กรณีที่ปิดบัญชีก่อนกำหนด จะลดไปเรื่อย ๆ ตามจำนวนงวดที่เหลือ ดังนั้น ผู้เช่าซื้อ จึงไม่ควรปิดบัญชีก่อนกำหนด ควรจะพิจารณาให้รอบคอบ ตั้งแต่ตกลงทำสัญญา ว่ามีกำลังผ่อนต่องวดเท่าไร ด้วยระยะเวลานานแค่ไหน
ข้อดีของการเช่าซื้อ คืออัตราดอกเบี้ยไม่เปลี่ยนแปลง เพราะมีการกำหนดตั้งแต่แรก ดังนั้น ผู้รับความเสี่ยงจะเป็นสถาบันการเงิน หรือบริษัท ไม่ใช่ลูกค้า และจะต้องมีระบบการบริหารจัดการด้านการเงินที่ดี คือ Match Fund ได้ใกล้เคียงที่สุด เพราะความเสี่ยงคือ หากอัตราดอกเบี้ยในตลาดเปลี่ยนแปลง จะสามารถขาดทุนได้ทั้ง port ที่ปล่อยกู้เลยก็ได้
สำหรับผู้บริโภคแล้ว ในช่วงดอกเบี้ยขาขึ้น ก็จะต้องแบกภาระดอกเบี้ยสูงไปตลอด แต่เนื่องจากส่วนใหญ่ การเช่าซื้อจะมีระยะเวลาสั้น คือ 12 ถึง 48 งวด ก็คงไม่ได้รู้สึกเจ็บใจ เมื่อดอกเบี้ยในตลาดถูกกว่าตอนที่เราทำสัญญาไว้สักเท่าใด
ขอขอบคุณบริษัทเงินทุนกรุงศรีอยุธยา จำกัด (มหาชน)
สนใจสอบถามข้อมูลสามารถส่งมาได้ที่ dcharlotte@krungsri.com หรือแฟกซ์มาที่หมายเลข 02-683-1604
คราวนี้ จะนำเสนอว่าดอกเบี้ยและค่าธรรมเนียมของระบบเช่าซื้อ (Hire Purchase) จะมีการคิดอย่างไรบ้าง
ในระบบเช่าซื้อ (Hire Purchase) ดอกเบี้ยที่คิดกับลูกค้า จะเป็นระบบ Flat Rate หรือชาวบ้านนิยมใช้ว่า ต้นลดดอกไม่ลด ไม่เหมือนเรื่องสินเชื่อเคหะ ที่ใช้ระบบต้นลดดอกลด (เมื่อจ่ายคืนเงินต้นแล้ว ดอกเบี้ยงวดถัดไป จะลดลงตามเงินต้นที่ลดลง) และในรูปแบบสัญญาเช่าซื้อ จะไม่ใช้คำว่าดอกเบี้ย แต่เราจะเรียกว่า ดอกผลเช่าซื้อ วิธีการคิดคำนวณ จะเป็นแบบง่ายมาก ๆ เช่น เงินต้น 600,000 บาท อัตราดอกเบี้ย 3% Flat
ดังนั้น ดอกผลเช่าซื้อ1 ปี = 600,000 x 3/100 x 1 ปี = 18,000 บาท
2 ปี=600,000 x 3/100 x 2 ปี = 36,000 บาท
3 ปี=600,000 x 3/100 x 3 ปี = 54,000 บาท
4 ปี=600,000 x 3/100 x 4 ปี = 72,000 บาท
เวลาจะคำนวณค่างวด ก็จะคิดง่าย ๆ เช่น ทำสัญญา 4 ปี ก็เอาเงินต้น + ดอกผลเช่าซื้อ แล้วหารด้วยจำนวนเดือนที่ทำเช่าซื้อ ก็จะได้ค่างวดรายเดือนออกมา ในกรณีนี้ เงินต้น 600,000 บาท ดอกผลเช่าซื้อ 4 ปี เท่ากับ 72,000 บาท เพราะฉะนั้น ค่างวด บาท แต่วิธีการคิดเรื่องเงินต้นคงเหลือ จะเป็นคนละระบบกับสินเชื่อเคหะแบบลดต้นลดดอกเลย
ค่าธรรมเนียม
ในกรณีของเช่าซื้อ เราจะพบว่า มีค่าธรรมเนียมมากมาย เช่น ค่าธรรมเนียมต่อภาษีป้ายวงกลมประจำปี ค่าธรรมเนียมโอนทะเบียนเข้า-ออก ค่าธรรมเนียมโอนสิทธิการเช่าซื้อ ซึ่งส่วนใหญ่แล้ว บริษัทเงินทุนก็จะมีกำหนดไว้เป็นจำนวนเงินเท่านั้นเท่านี้บาท แต่มีค่าธรรมเนียมอีกชนิดหนึ่ง ซึ่งจะยุ่งยากซับซ้อนหน่อย คือค่าธรรมเนียมปิดบัญชีก่อนกำหนด คือการที่ลูกค้าอยากจะชำระคืนเงินที่เหลือคงค้างทั้งหมดเพื่อเป็นไทแก่ตัว ในขณะที่ยังไม่ครบกำหนดชำระตามสัญญา
เนื่องจากการคิดดอกเบี้ยของเช่าซื้อ เป็นลักษณะ Flat Rate และตามสัญญาระบุไว้ว่า เป็นการซื้อแบบมีเงื่อนไข ดังนั้น เงินต้นรวมดอกเบี้ย จึงถือเป็นค่าเช่าซื้อทั้งสิ้น คราวนี้ ในกรณีที่ลูกค้าผ่อนชำระไปได้ระยะเวลาหนึ่ง และต้องการปิดบัญชีหรือเคลียร์ค่าเช่าซื้อทั้งหมด ลูกค้าจะต้องชำระอย่างไร และเนื่องจากลูกค้าชำระค่าเช่าซื้อทั้งหมดก่อนครบกำหนดสัญญา จึงมีปัญหาว่าลูกค้าจะได้ส่วนลดเป็นเท่าไร
หลักการในการคิดส่วนลดเนื่องจากปิดบัญชีก่อนกำหนด โดยมากแล้ว บรรดาบริษัทเงินทุนทั้งหลาย นิยมใช้หลัก SOD (Sum of the digits) หรือบางทีเรียกว่า Rule of ’78 หรือกฎของ 78 (ได้มาจาก 1+2+3+…+12 = 78) อ่านไปคง เริ่มเวียนศีรษะกันบ้างแล้วนะคะ แต่หลักง่าย ๆ คือรายได้จากดอกเบี้ย 100% ถ้าลูกค้าชำระมาแล้ว 12 งวด จากสัญญา 48 งวด บริษัทเงินทุนถือว่า ได้ดอกเบี้ยจากลูกค้าไปแล้วส่วนหนึ่ง ส่วนที่เหลือ บริษัทเงินทุนจะทำการหักค่าใช้จ่ายอื่น ๆ แล้วที่เหลือ จึงคืนให้กับลูกค้า
ตัวอย่าง ลูกค้าทำสัญญาเช่าซื้อด้วยเงินต้น 600,000 บาท ดอกเบี้ย 3% Flat ระยะเวลา 48 เดือน ดอกผลเช่าซื้อ = 600,000 x 3/100 x 48 = 72,000 บาท ค่างวดงวดละ 14,000 บาท ในกรณีที่ลูกค้าผ่อนชำระค่าเช่าซื้อไปแล้ว 12 งวด และต้องการปิดบัญชีก่อนกำหนด ลูกค้าจะได้ส่วนลดเท่ากับเท่าไร
แต่โดยทั่วไป ในปัจจุบัน สัญญาเช่าซื้อ มักจะระบุไว้ในสัญญาว่า “กรณีที่ผู้เช่าซื้อมีความประสงค์จะชำระเงินค่าเช่าซื้อทั้งหมดในคราวเดียว โดยไม่ผ่อนชำระเป็นรายงวดตามสัญญา เพื่อปิดบัญชีค่าเช่าซื้อ เจ้าของตกลงให้ส่วนลดแก่ผู้เช่าซื้อในอัตรา 50% ของผลประโยชน์ (ดอกเบี้ย) เช่าซื้อที่ยังไม่ถึงกำหนดชำระ โดยคิดคำนวณตามแถลงการณ์มาตรฐานการบัญชี ของสมาคมนักบัญชีและผู้สอบบัญชีรับอนุญาตแห่งประเทศไทย เรื่อง “การบัญชีเกี่ยวกับการเช่าซื้อ-ทางด้านผู้ให้เช่าซื้อ”
ดังนั้น ในกรณีนี้ ลูกค้าต้องชำระเงินเพื่อปิดบัญชีเท่ากับ ค่างวด (14,000 บาท) คูณจำนวนงวดที่เหลือ (36 งวด) หักด้วยส่วนลด (ส่วนลด = 50% ของ 44,872 = 24,038 บาท) เท่ากับ 479,962 บาท จะเห็นได้ว่า % ส่วนลดที่ผู้เช่าซื้อจะได้รับ กรณีที่ปิดบัญชีก่อนกำหนด จะลดไปเรื่อย ๆ ตามจำนวนงวดที่เหลือ ดังนั้น ผู้เช่าซื้อ จึงไม่ควรปิดบัญชีก่อนกำหนด ควรจะพิจารณาให้รอบคอบ ตั้งแต่ตกลงทำสัญญา ว่ามีกำลังผ่อนต่องวดเท่าไร ด้วยระยะเวลานานแค่ไหน
ข้อดีของการเช่าซื้อ คืออัตราดอกเบี้ยไม่เปลี่ยนแปลง เพราะมีการกำหนดตั้งแต่แรก ดังนั้น ผู้รับความเสี่ยงจะเป็นสถาบันการเงิน หรือบริษัท ไม่ใช่ลูกค้า และจะต้องมีระบบการบริหารจัดการด้านการเงินที่ดี คือ Match Fund ได้ใกล้เคียงที่สุด เพราะความเสี่ยงคือ หากอัตราดอกเบี้ยในตลาดเปลี่ยนแปลง จะสามารถขาดทุนได้ทั้ง port ที่ปล่อยกู้เลยก็ได้
สำหรับผู้บริโภคแล้ว ในช่วงดอกเบี้ยขาขึ้น ก็จะต้องแบกภาระดอกเบี้ยสูงไปตลอด แต่เนื่องจากส่วนใหญ่ การเช่าซื้อจะมีระยะเวลาสั้น คือ 12 ถึง 48 งวด ก็คงไม่ได้รู้สึกเจ็บใจ เมื่อดอกเบี้ยในตลาดถูกกว่าตอนที่เราทำสัญญาไว้สักเท่าใด
| งวดที่ | ดอกผลเช่าซื้อคงเหลือ | รับรู้รายได้ | % การรับรู้รายได้ | % ส่วนลด |
| 0 | 72,000 | - | - | - |
| 1 | 69,061 | 2,939 | 4.08 | 95.92 |
| 2 | 66,301 | 2,760 | 4 | 91.92 |
| 3 | 63,708 | 2,593 | 3.91 | 88.01 |
| 4 | 61,270 | 2,438 | 3.83 | 84.18 |
| 5 | 58,978 | 2,292 | 3.74 | 80.44 |
| 6 | 56,821 | 2,156 | 3.66 | 76.79 |
| 7 | 54,792 | 2,029 | 3.57 | 73.21 |
| 8 | 52,381 | 1,910 | 3.49 | 69.73 |
| 9 | 51,083 | 1,799 | 3.40 | 66.33 |
| 10 | 49,389 | 1,694 | 3.32 | 63.01 |
| 11 | 47,793 | 1,596 | 3.23 | 59.78 |
| 12 | 46,289 | 1,504 | 3.15 | 56.63 |
| 13 | 44,872 | 1,417 | 3.06 | 53.57 |
ขอขอบคุณบริษัทเงินทุนกรุงศรีอยุธยา จำกัด (มหาชน)
สนใจสอบถามข้อมูลสามารถส่งมาได้ที่ dcharlotte@krungsri.com หรือแฟกซ์มาที่หมายเลข 02-683-1604