คอลัมน์ “Golf Healing” โดย “พลโทนายแพทย์ สมศักดิ์ เถกิงเกียรติ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกระดูกประจำโรงพยาบาลพระมงกุฎ และ โรงพยาบาลรามคำแหง มีประสบการณ์ในการดูแลผู้ป่วยมากกว่า 30 ปี somsak_doctor@hotmail.com”
“ดูอะไรอยู่ละเก่ง” พี่หมอเอ่ยทักขณะเจ้าเก่งก้มหน้าก้มตาอ่านข่าวสำคัญในยูทูปเช้านี้ “อ๋อ หวัดดีครับพี่หมอ ผมกำลังอัพเดทข่าวอาการป่วยของน้องวีรดา วงศ์เทขวัญ อยู่ครับ” เจ้าเก่งยังคงมีสีหน้าวิตกในฐานะเป็น FC วีรดา นักร้องและนางเอกลิเก น้องสาว “กุ้ง สุธิราช วงศ์เทขวัญ นักร้องชื่อดังที่โพสเล่าอาการของน้องสาวที่กำลังนอนรักษาตัวในโรงพยาบาล เนื่องจากอาการอยู่ในขั้นวิกฤต ยังไม่รู้สึกตัว “เค้าเป็นอะไรล่ะเก่ง” “ไข้เลือดออกครับพี่ ผมยังนึกว่าโรคนี้เป็นแต่ในเด็กเสียอีก...อาการหนักมากซะด้วย” “เองก็ต้องระวังอย่าให้ยุงกัดนะ”
ไข้เลือดออกน่ากลัวและใกล้ตัวกว่าที่คิด โดยกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ได้รวบรวมข้อมูลสถิติของคนไทยที่ตกเป็นเหยื่อไข้เลือดออกใน 15 ปีที่ผ่านมา คนไทยกว่า 1,237,467 คน ต้องตกเป็นเหยื่อของโรคนี้ โดยเฉพาะในปี2566 เดือนธันวาคม มีผู้ป่วยยอดสะสมถึง 153,734 ราย โดยมียอดผู้เสียชีวิตจากโรคนี้ถึง 168 ราย ดังนั้น เรามาไขความจริงเรื่องที่เรามักไม่รู้เกี่ยวกับโรคไข้เลือดออกกันดีกว่า
ความจริงข้อแรก คือ ไข้เลือดระบาดได้ทุกที่ในประเทศไทย โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเมืองใหญ่ๆ ชุมชนใหญ่ๆ โดยข้อมูลจากระบบรายงานการเฝ้าระวังโรค 506 ปี 2564 พบว่า 5จังหวัดที่พบไข้เลือดออกมากที่สุดได้แก่ กทม. ตาก นครปฐม ชลบุรี และร้อยเอ็ด
ความจริงที่2 โรคไข้เลือดออกมีความเสี่ยงทุกอายุ ไม่ว่าเด็กหรือผู้ใหญ่ ทั้งคนที่มีสุขภาพแข็งแรง หรือมีโรคประจำตัว และพบว่ากลุ่มอายุ 5-14 ปี พบเป็นมากที่สุด รองลงมา 15-24 ปี กลุ่มคนที่มีโรคประจำตัวซึ่งเสี่ยงต่ออาการรุนแรงกว่าปกติ เช่น โรคอ้วน เบาหวาน หัวใจ แต่คนที่สุขภาพแข็งแรงก็อาจมีอาการรุนแรงได้ โรคนี้จึงคาดเดายากว่าใครจะเป็นโรครุนแรง
ความจริงที่3 อาการของโรคไข้เลือดออกมีตั้งแต่ไม่แสดงอาการ ไปจนถึงอาการรุนแรงจนถึงขั้นเสียชีวิตได้ โดยมีการดำเนินโรค 3 ระยะได้แก่
-ระยะไข้ คือ จะมีไข้สูง หน้าแดง บางรายมีจุดเลือดออก ส่วนใหญ่จะไม่มีน้ำมูก หรืออาการไอ อาจจะใช้จุดนี้แยกอาการจากโรคอื่นๆ ในรายที่รุนแรง อาจมีอาเจียนหรือถ่ายเป็นเลือด และคลำตับไตโต
-ระยะช็อก ประมาณ 1 ใน 3 ของผู้ป่วยไข้เลือดออกจะมีอาการรุนแรง ส่วนใหญ่จะเกิดขึ้นพร้อมๆกับวันที่ไข้ลดลงอย่างรวดเร็ว ต้องให้การรักษาเร่งด่วน อาจถึงขั้นเสียชีวิตได้
-ระยะฟื้นตัว ในผู้ป่วยที่ไม่ช็อค เมื่อไข้ลดลงส่วนใหญ่จะดีขึ้น
ความจริงที่4 ไข้เลือดออกเป็นแล้วสามารถเป็นซ้ำได้อีก โดยไข้เลือดออกเกิดจากเชื้อไวรัสเดงกี มีทั้งหมด 4 สายพันธ์ เมื่อเป็นสายพันธ์ใดแล้วจะมีภูมิคุ้มกันต่อสายพันธ์นั้นตลอดชีวิต แต่จะมีภูมิคุ้มกันต่อสายพันธ์อื่นเพียงระยะสั้นๆ ประมาณ 6-12 เดดือน ดังนั้นจึงป่วยซ้ำได้ ซึ่งสายพันธุ์ที่พบมากในไทยคือ สายพันธ์1-1
ความจริงที่5 การติดเชื้อซ้ำครั้งถัดไปเพิ่มความเสี่ยงที่อาจจะรุนแรงมากขึ้น การติดเชื้อในแต่ละครั้งด้วยไวรัสแดงกีต่างสายพันธุ์จะเพิ่มความรุนแรงขึ้น โดยสายพันธุ์ที่2 มักจะมีความรุนแรงของโรคสูงกว่ากว่าสายพันธุ์อื่นๆ
ความจริงที่6 ปัจจุบันยังไม่มียารักษาไข้เลือดออกแบบเฉพาะเจาะจง ปัจจุบันยังไม่มียาฆ่าเชื้อไวรัสแดงกี หรือยารักษาไข้เลือดออกแบบเฉพาะเจาะจง จึงเป็นการรักษาแบบประคับประคองตามอาการเท่านั้น