คอลัมน์ EYE ON SPORTS โดย กษิติ กมลนาวิน ราชวังสัน
ใครจะเป็นผู้ตัดสินก็ต้องเรียนรู้ ทำความเข้าใจในเรื่อง กฎ กติกา ข้อบังคับต่างๆเป็นอย่างดี และนำไปใช้อย่างถูกต้องยุติธรรมแก่คู่แข่งทั้งสองฝ่าย สภาพร่างกาย จิตใจต้องแข็งแกร่งพร้อมปฏิบัติหน้าที่ มีความมั่นคง หนักแน่น กล้าหาญในการตัดสินใจ แต่ผู้ตัดสินก็มักจะต้องเผชิญกับผู้ที่ไม่พอใจกับการทำหน้าที่ของผู้ตัดสินอยู่เสมอ ซึ่งการแสดงออกมักจะมาหลากหลายรูปแบบตั้งแต่ระดับสิวๆจนถึงเฉียดนรกเลยก็มี
ผมได้อ่านบทความที่ผู้ตัดสินฟุตบอลในประเทศอังกฤษต้องตื่นตระหนกด้วยการถูกกระทำของผู้ที่ไม่พอใจการชี้ขาดของผู้ตัดสิน แม้ในการแข่งขันระดับเด็กๆหรือเยาวชนก็ไม่เว้น ไม่ว่าจะเป็นจากนักเตะ โค้ช ผู้จัดการทีม หรือผู้ชม ต่างก็พร้อมที่จะโผเข้าทำร้าย สาวหมัดเข้าใส่ เอาหัวโขก หรือถ่มน้ำลายใส่หน้าของผู้ตัดสินได้ทั้งสิ้น การถูกตะคอกด่าดังลั่นด้วยถ้อยคำหยาบคายนั้น ผู้ตัดสินเจอกันแทบจะทุกคนอยู่แล้ว นั่นแค่การระบายอารมณ์เล็กๆ แต่ในบางครั้งความไม่พอใจมันไปไกลขนาดไล่กระทืบ รุมยำกันเลย ยิ่งเรื่องไล่ยิงผู้ตัดสินก็เคยมีมาแล้ว ซึ่งอย่างหลังนั้นมักเกี่ยวข้องกับการล็อคผลการแข่งขันแล้วเกิดเป็นไปหรือไม่เป็นไปตามใบสั่งอย่างที่เกิดขึ้นในเมืองไทย
ประธานสมาคมผู้ตัดสินของ อังกฤษ ให้ความเห็นว่า การกระทำรุนแรงนั้นส่งผลต่อสุขภาพจิตของผู้ตัดสินอย่างมาก แม้ว่าผู้ตัดสินจะได้วินิจฉัยชี้ขาดแบบที่คนดูไม่ปลื้มเพียงแค่หนเดียวเท่านั้น แล้วสักวันหนึ่งเถอะ ผู้ตัดสินอาจต้องสังเวยชีวิตอย่างที่เคยเกิดขึ้นใน เนเธ่อร์แลนด์ส เมื่อไม่กี่ปีที่ผ่านมา โดยจากจำนวนผู้ตัดสินที่ตอบแบบสอบถาม 927 ราย มีจำนวนถึง 908 รายที่ระบุว่าเคยโดนตะคอกด่าจากผู้ชม นักเตะ โค้ช และผู้จัดการทีมมาแล้ว 778 รายเป็นการโดนตะโกนสาปส่งในขณะกำลังตัดสินอยู่ในสนาม ในจำนวนนี้มี 375 รายที่โดนเหยียดเรื่องรูปลักษณ์ ผิว เพศ หรือใช้เรื่องรสนิยมทางเพศมาถากถาง
ผู้ตัดสินที่โดนผลัก กระแทก คุกคามทางร่างกายนั้นมีจำนวน 293 ราย ส่วนคำขู่ทำร้าย 283 ราย ไอ้ที่แย่ก็คือ ดันขู่ทำร้ายไปถึงครอบครัว ลูกเมียซะอีก คำข่มขู่เหล่านี้ผู้ตัดสินบางคนก็ทนได้ แต่ 361 รายทำเอาจิตตกไปเลย หนักกว่านั้นคือมี 57 รายที่ตนเองหรือครอบครัวถูกขู่เอาชีวิต ถ้าเปรียบกับเมื่อหลายปีก่อน นับว่าวันนี้สถานการณ์การคุกคามผู้ตัดสินเลวร้ายกว่ามาก มี 378 รายที่ยังหวาดผวา คอยระแวงเรื่องความปลอดภัยของตนเองอยู่ตลอดเวลา กว่าครึ่งหนึ่งคือ 506 รายยังไม่พอใจต่อมาตรการที่สมาคมฟุตบอล อังกฤษ ดำเนินการต่อคนเหล่านั้น ซึ่งก็คือแค่แสดงความเห็นว่าเป็นพฤติกรรมที่รับไม่ได้ ไม่ให้เข้าสนาม หรือจะเริ่มติดกล้องที่ตัวผู้ตัดสินในปีนี้
ผู้ตัดสินที่เคยเผชิญเหตุเล่าให้ฟังว่า ตนโดนเหล่านักเตะวิ่งไล่ตามกระทืบจนต้องหนีหัวซุกหัวซุนไปซ่อนตัวในซอยหลังสนามอยู่นานเป็นชั่วโมง มันก็แค่บอลระดับ อบต. ค่าจ้างตัดสินก็เพียง 30 พาวน์ดส โธ่ ... พันกว่าบาทเท่านั้น จะเอาอะไรกันวะ ผู้หญิงที่ตัดสินบอลเด็กรายหนึ่งบอกว่า ได้ยินเสียงคนดูข้างสนามวิจารณ์หน้าอกของตนด้วย ตอนที่ตนชูใบแดงไล่นักเตะออกจากสนาม ผู้ปกครองปรี่เข้ามาสนามทันที เงื้อกำปั้นกะทุบเลย ตะโกนด่าลั่นว่า นี่ไงทำไมผู้หญิงถึงไม่ควรเข้ามาแส่กับเกมฟุตบอล แล้วหมอนี่ก็โดนแบนไป 6 นัด ซึ่งมันไม่สาสมกับที่ตนต้องขวัญผวาไปหลายสัปดาห์หรอก บางคนเผยว่าตนเคยโดนรัวหมัดใส่จากด้านหลัง ล้มลงไปแล้วก็ยังโดนรุมเตะซ้ำอีก ตนอายุมากแล้วตอนนี้ ทนได้ แต่ผู้ตัดสินหนุ่มๆน่ะซี มีไม่น้อยที่ตัดสินใจเลิกอาชีพตัดสินฟุตบอลไปเลย จะว่าไปแล้วอันนี้ยังจิ๊บๆ ผู้ตัดสินไทยก็เห็นโดนไล่ยิงกันเลย
ผู้ตัดสินนับเป็นบุคคลสำคัญที่จะช่วยยกกระดับการแข่งขัน ทำให้เกมไหลรื่น สนุกสนาน ตื่นเต้น เร้าใจ และเป็นไปด้วยความบริสุทธิ์ ยุติธรรมกับทุกๆฝ่าย นั่นคือในแง่ของเกมกีฬา ซึ่งแม้จะเป็นผู้ตัดสินในวงการอื่นๆ ในทางสังคม การเมืองการปกครอง ไม่ว่าจะเป็นที่ไหนในโลก มันก็หลักเดียวกัน อำนาจสูงสุดในการชี้ขาดอยู่กับผู้ตัดสิน ถ้าคนที่ทำหน้าที่ผู้ตัดสินไม่เข้าใจกฎ กติกา ไม่มีคุณธรรม จริยธรรม ความซื่อสัตย์สุจริต การปฏิบัติหน้าที่ของผู้ตัดสินก็ย่อมไม่เป็นที่พอใจของผู้คน และอาจถูกคุกคามจากผู้ที่ไม่พอใจได้ไม่ว่าจะเป็นความรุนแรงในระดับใดก็ตาม ลำพังการตัดสินให้ถูกต้องเป็นธรรมก็ยังมีคนไม่พอใจอยู่แล้ว แล้วถ้าดันตัดสินตามใบสั่ง ลองคิดดูว่ามันจะเสี่ยงต่อการโดนคุกคามขนาดไหนครับ