คอลัมน์ “Golf Healing” โดย “พลโทนายแพทย์ สมศักดิ์ เถกิงเกียรติ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกระดูกประจำโรงพยาบาลพระมงกุฎ และ โรงพยาบาลรามคำแหง มีประสบการณ์ในการดูแลผู้ป่วยมากกว่า 30 ปี somsak_doctor@hotmail.com”
คาดว่าเดือนนี้ ค่าไฟบ้านคุณชูสง่าคงพุ่งปรี๊ดแน่นอน เพราะเปิดแอร์ทั้งวัน ก็น่าเห็นใจอยู่หรอก เพราะทั้งเฮียและเจ้าเด็กอ้วนเป็นคนขี้ร้อนทั้งคู่ เลยนั่งแช่ในห้องแอร์เย็นเจี๊ยบทั้งวันในวันที่ไม่ได้ไปออกรอบ ขนาดพี่หมอยังสะท้านเมื่อย่างเท้าผ่านประตูเข้ามาในห้องด้วยร้อนจัดกระทบหนาวจัด “สวัสดีครับเฮีย” พี่หมอเอ่ยทักแล้วถาม “อ้าว..ไอ้เก่งหายไปไหนละครับ” “ไปเยี่ยว” เฮียตอบ “มันวิ่งเข้าออกห้องน้ำทุกครึ่งชั่วโมงเลย ซดเบียร์ไป3ขวดแล้ว...ทำไมมันปวดฉี่บ่อยล่ะหมอ สงสัยกระเพาะปัสสาวะอักเสบ” เฮียชูพูดเสร็จพลางขยับลุกขึ้น “อ้าวเฮียจะไปไหนละครับ?” “ไปฉี่ สงสัยเป็นโรคติดต่อจากไอ้อ้วน”
หลายคนคงมีอาการปวดฉี่บ่อยเวลาที่ฝนตกอากาศเย็นช่วงฤดูหนาว หรือแม้แต่เวลานั่งอยู่ในห้องแอร์นานๆเป็นเวลานาน ทุกคนรู้ว่าอากาศเย็นๆนี้แหละที่ทำให้เราปวดฉี่บ่อย แต่อาจอธิบายไม่ได้ว่า ทำไมจึงเป็นเช่นนั้น วันนี้เรามาเรียนรู้กัน
อาการปวดฉี่บ่อย เมื่ออากาศเย็น เป็นภาวะปกติของร่างกายที่เรียกว่า Cold diuresis เนื่องจากเวลาที่มีอากาศเย็นร่างกายคนเราจะพยายามปรับอุณหภูมิร่างกายให้คงที่ด้วยกระบวนการรักษาความอบอุ่นแก่ร่างกาย มนุษย์เป็นสัตว์เลือดอุ่น เวลาที่เจอสภาพอากาศเย็นหรือหนาวร่างกายก็จะเข้าสู่โหมดปรับตัวเพื่อรักษาความอบอุ่นไว้ ด้วยวิธีการปรับให้หลอดเลือดที่ผิวหนังหดตัวเล็กลง ร่างกายจะลดการไหลเวียนเลือดไปบริเวณแขนขา โดยเฉพาะนิ้วมือและนิ้วเท้า ซึ่งเป็นส่วนที่ได้รับผลกระทบจากความเย็นภายนอกมากที่สุด(นี่เป็นสาเหตุว่าทำไมเราจึงรู้สึกมือเย็นเท้าเย็นกว่าบริเวณอื่นเมื่อรู้สึกหนาว)
เมื่อหลอดเลือดหดตัวเล็กลง จะส่งผลให้ความดันเลือดสูงขึ้น(ปริมาณเลือดเท่าเดิมแต่เส้นเลือดที่เลือดจะไหลผ่านนั้นมันเล็กลง)ร่างกายก็เลยต้องปรับให้ความดันเลือดกลับมาเป็นปกติด้วยเหมือนกันเพื่อควบคุมความดันเลือดให้เป็นปกติ ไตซึ่งเป็นอวัยวะที่ทำหน้าที่รักษาความสมดุลของน้ำจะกรองเอาของเหลวส่วนเกินออกจากเลือด ของเหลวนั้นจะถูกส่งไปยังกระเพาะปัสสาวะ ซึ่งถ้ากระเพาะปัสสาวะเต็มเราก็จะรู้สึกปวดปัสสาวะบ่อยขึ้น
อีกทั้งธรรมชาติของสิ่งมีชีวิต ร่างกายจะมีการขับของเสียออกมาอยู่ตลอดเวลา ในรูปของเหงื่อ ปัสสาวะ อุจจาระ แต่เวลาที่อากาศเย็น ร่างกายจะแทบไม่ได้ขับเหงื่อออกมาเลย ร่างกายจึงต้องหาทางขับของเสียออกมาทางอื่น หรือก็คือทางปัสสาวะนั่นเอง เราจึงรู้สึกปวดปัสสาวะบ่อยขึ้นในสภาพอากาศเย็นๆ
ดังนั้น เมื่อต้องอยู่ในห้องแอร์นานๆก็ควรจิบน้ำบ่อยๆเพื่อป้องกันร่างกายขาดน้ำและไม่ควรอั้นฉี่ไว้ เพราะอาจจะส่งผลต่อสุขภาพ รวมถึงการปัสสาวะออกทันทีก็จะช่วยรักษาความอบอุ่นได้ ดังนั้น การปวดฉี่บ่อยเวลาที่อากาศเย็นจึงไม่ใช่เรื่องผิดปกติ แต่ถ้ามีอาการอื่นร่วม เช่น ปวดท้องน้อย ปัสสาวะแสบขัด ควรไปพบแพทย์ให้แพทย์ตรวจวินิจฉัยต่อไปจะดีที่สุด เพราะอาจเป็นสัญญาณของโรคอื่นๆก็ได้