‘ปีนี้เฮียไปฉีดวัคซีนกันไข้หวัดใหญ่ รึยังครับ’
‘ยังเลยหมอ...... จะครบปีแล้วรึเนี่ย’ ...... แหมเร็วจัง ...... เออปีนี้เฮียไม่เป็นหวัดเลยนะ .... ปกติจะเป็นไข้หวัดบ่อย, ...... เป็นนานทีกว่าจะหาย ..... โทรมเลย ....... แต่มันต้องฉีดทุกปีเลยหรือ ! ....เฮียกลัวเข็มน่ะ !’
- ไข้หวัดใหญ่ ..... ทำไมต้องฉีดวัคซีนทุกปี ?
ปัจจุบันโรคไข้หวัดใหญ่ จะมีการแพร่ระบาดได้ทั้งปี ไม่เฉพาะแต่หน้าฝน และจะเป็นได้ทุกอายุทั้งเด็กและผู้สูงอายุ รวมทั้งผู้ที่มีสุขภาพแข็งแรงก็เป็นได้ ซึ่งผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการเพียงเล็กน้อย แต่บางรายอาจมีอาการรุนแรง ต้องเข้าพักรักษาตัวในโรงพยาบาล และมีจำนวนไม่น้อยที่มีภาวะแทรกซ้อนรุนแรง จนถึงขั้นเสียชีวิต
เนื่องจากเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ จะเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา และภูมิคุ้มกันของเราก็จะคงอยู่ไม่นาน แล้วมักจะลดต่ำลง ดังนั้น การฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ทุกปี จึงเป็นการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันให้เหมาะสมกับ เชื้อไข้หวัดใหญ่ ที่มาใหม่แต่ละปี และมีระดับสูงอยู่ตลอดเวลา สำหรับรับมือกับเชื้อที่จะเข้ามาสู่ร่างกายเรา
วัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ จะประกอบด้วย เชื้อไวรัส 3 สายพันธุ์ และ 4 สายพันธุ์ ซึ่งได้รับการพิจารณาโดยองค์กรอนามัยโลกแล้ว จึงแนะนำว่า ในแต่ละปีจะใช้เชื้อสายพันธุ์ใด ที่จะมีการระบาดและให้นำมาผลิตเป็นวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ โดยวัคซีนจะมีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคได้ 1 ปี จึงจำเป็นต้องเปลี่ยนสายพันธุ์ ที่จะนำมาผลิตทุกปี เราจึงต้องฉีดวัคซีนปีละครั้ง
ประสิทธิภาพดีจริงหรือ ?
องค์การอนามัยโรค มีศูนย์เฝ้าระวัง และติดตามการระบาดของเชื้อไข้หวัดใหญ่อยู่ตามประเทศต่าง ๆ มากกว่า 100 ศูนย์ทั่วโลก ซึ่งจะมีการเก็บตัวอย่างเชื้อ และรายละเอียดของการเจ็บป่วยด้วยอาการต่าง ๆ ของผู้ป่วยอย่างเป็นระบบ ตามหลักการด้านระบาดวิทยา อยู่ตลอดเวลา เพื่อเป็นฐานข้อมูลอย่างละเอียดของเชื้อไวรัส ที่ทำให้เกิดการเจ็บป่วย ทั้งนี้ เพื่อเตรียมรับมือแก้ปัญหา การระบาดของเชื้อเหล่านี้ได้ทันที ในกรณีที่จะมีการระบาดในอนาคต
ในปีนี้องค์การอนามัยโลก ได้แจ้งมายังศูนย์ไข้หวัดใหญ่แห่งชาติแล้ว ว่า ให้ใช้วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใด ในปี พ.ศ. 2558 - 2559 นี้ เพื่อกระตุ้นภูมิคุ้มกันที่ครอบคลุมเชื้อไข้หวัดใหญ่ ที่จะระบาดในฤดูกาลนี้ ทำให้ผู้ได้รับวัคซีนมีความเสี่ยง ที่จะเป็นโรคไข้หวัดใหญ่ลดน้อยลง
กลไกการทำงานของวัคซีนเป็นอย่างไร ?
วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ ชนิดฉีด จะผลิตจากชิ้นส่วน เปลือกใน และ เปลือกนอก ของไวรัสที่ทำให้หมดฤทธิ์ต่อโรคแล้ว เมื่อฉีดวัคซีนจะไปกระตุ้น ให้ระบบภูมิคุ้มกันได้จดจำชิ้นส่วนของเชื้อไวรัสและสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาสำหรับการป้องกันตัวเองเมื่อสัมผัสกับเชื้อไวรัสในครั้งถัด ๆ ไป
“พี่หมอ .......... เก่งขอไปฉีดด้วย เข็มหนึ่งนะครับ”
‘ยังเลยหมอ...... จะครบปีแล้วรึเนี่ย’ ...... แหมเร็วจัง ...... เออปีนี้เฮียไม่เป็นหวัดเลยนะ .... ปกติจะเป็นไข้หวัดบ่อย, ...... เป็นนานทีกว่าจะหาย ..... โทรมเลย ....... แต่มันต้องฉีดทุกปีเลยหรือ ! ....เฮียกลัวเข็มน่ะ !’
- ไข้หวัดใหญ่ ..... ทำไมต้องฉีดวัคซีนทุกปี ?
ปัจจุบันโรคไข้หวัดใหญ่ จะมีการแพร่ระบาดได้ทั้งปี ไม่เฉพาะแต่หน้าฝน และจะเป็นได้ทุกอายุทั้งเด็กและผู้สูงอายุ รวมทั้งผู้ที่มีสุขภาพแข็งแรงก็เป็นได้ ซึ่งผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการเพียงเล็กน้อย แต่บางรายอาจมีอาการรุนแรง ต้องเข้าพักรักษาตัวในโรงพยาบาล และมีจำนวนไม่น้อยที่มีภาวะแทรกซ้อนรุนแรง จนถึงขั้นเสียชีวิต
เนื่องจากเชื้อไวรัสไข้หวัดใหญ่ จะเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา และภูมิคุ้มกันของเราก็จะคงอยู่ไม่นาน แล้วมักจะลดต่ำลง ดังนั้น การฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ทุกปี จึงเป็นการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันให้เหมาะสมกับ เชื้อไข้หวัดใหญ่ ที่มาใหม่แต่ละปี และมีระดับสูงอยู่ตลอดเวลา สำหรับรับมือกับเชื้อที่จะเข้ามาสู่ร่างกายเรา
วัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ จะประกอบด้วย เชื้อไวรัส 3 สายพันธุ์ และ 4 สายพันธุ์ ซึ่งได้รับการพิจารณาโดยองค์กรอนามัยโลกแล้ว จึงแนะนำว่า ในแต่ละปีจะใช้เชื้อสายพันธุ์ใด ที่จะมีการระบาดและให้นำมาผลิตเป็นวัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ โดยวัคซีนจะมีประสิทธิภาพในการป้องกันโรคได้ 1 ปี จึงจำเป็นต้องเปลี่ยนสายพันธุ์ ที่จะนำมาผลิตทุกปี เราจึงต้องฉีดวัคซีนปีละครั้ง
ประสิทธิภาพดีจริงหรือ ?
องค์การอนามัยโรค มีศูนย์เฝ้าระวัง และติดตามการระบาดของเชื้อไข้หวัดใหญ่อยู่ตามประเทศต่าง ๆ มากกว่า 100 ศูนย์ทั่วโลก ซึ่งจะมีการเก็บตัวอย่างเชื้อ และรายละเอียดของการเจ็บป่วยด้วยอาการต่าง ๆ ของผู้ป่วยอย่างเป็นระบบ ตามหลักการด้านระบาดวิทยา อยู่ตลอดเวลา เพื่อเป็นฐานข้อมูลอย่างละเอียดของเชื้อไวรัส ที่ทำให้เกิดการเจ็บป่วย ทั้งนี้ เพื่อเตรียมรับมือแก้ปัญหา การระบาดของเชื้อเหล่านี้ได้ทันที ในกรณีที่จะมีการระบาดในอนาคต
ในปีนี้องค์การอนามัยโลก ได้แจ้งมายังศูนย์ไข้หวัดใหญ่แห่งชาติแล้ว ว่า ให้ใช้วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ใด ในปี พ.ศ. 2558 - 2559 นี้ เพื่อกระตุ้นภูมิคุ้มกันที่ครอบคลุมเชื้อไข้หวัดใหญ่ ที่จะระบาดในฤดูกาลนี้ ทำให้ผู้ได้รับวัคซีนมีความเสี่ยง ที่จะเป็นโรคไข้หวัดใหญ่ลดน้อยลง
กลไกการทำงานของวัคซีนเป็นอย่างไร ?
วัคซีนป้องกันโรคไข้หวัดใหญ่ ชนิดฉีด จะผลิตจากชิ้นส่วน เปลือกใน และ เปลือกนอก ของไวรัสที่ทำให้หมดฤทธิ์ต่อโรคแล้ว เมื่อฉีดวัคซีนจะไปกระตุ้น ให้ระบบภูมิคุ้มกันได้จดจำชิ้นส่วนของเชื้อไวรัสและสร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาสำหรับการป้องกันตัวเองเมื่อสัมผัสกับเชื้อไวรัสในครั้งถัด ๆ ไป
“พี่หมอ .......... เก่งขอไปฉีดด้วย เข็มหนึ่งนะครับ”
