“สวัสดีครับหมอ” เพื่อนนักกอล์ฟอาวุโสคนหนึ่งเดินมาหยุดอยู่ตรงหน้า เลิกหมวกขึ้นเพื่อเกาศีรษะ ตามองเพดานอย่างครุ่นคิดสักครู่ แล้วพยักหน้า ยิ้ม พร้อมกับกล่าวขึ้นว่า “อ้อ! คิดออกแล้ว ลืมไปว่าจะถามหมอว่า ไอ้โรคอัลไซเมอร์นี่มันมีอาการยังไงครับ? สงสัยว่าผมจะเริ่มสมองเสื่อมเสียแล้ว เดี๋ยวนี้ขี้ลืมจริงๆ วันนี้ยังลืมเอากระเป๋าตังค์มาเลย ขอยืมสักพันเถอะครับ!” “ได้เลยครับไม่มีปัญหา…..อ้าวซวยแล้ว! ผมก็ลืมเอามาเหมือนกัน!!!”
ส่วนใหญ่คนที่เป็นโรคสมองเสื่อมจริงๆนั้น มักไม่ค่อยรู้ตัวว่าเป็น แต่ญาติหรือคนใกล้ชิด จะสังเกตเห็นอาการผิดปกติทางสมองที่ค่อยเป็นค่อยไป ตรงกันข้ามกับผู้ที่เป็นโรคสมองเสื่อมเทียม ที่มักจะบอกกับแพทย์โดยตรงว่า ตัวเองหลงลืมง่าย เครียด และวิตกกังวลว่าจะเป็นโรคสมองเสื่อม
สาเหตุของโรคสมองเสื่อมที่พบบ่อย และสำคัญที่สุดคือ โรคอัลไซเมอร์ หลายคนเข้าใจไปว่า พฤติกรรมของผู้ป่วยเป็นเพราะอายุมาก (ความชรา) เพราะอาการของโรคอัลไซเมอร์จะเกิดขึ้นอย่างช้าๆ จนบางครั้งสังเกตได้ยาก แต่อย่างไรก็ตามอาจพิจารณาแยกอาการได้ดังนี้ :
1 การลืม ซึ่งมีผลต่อการใช้ชีวิตประจำวัน คนทั่วๆไปอาจจะมีการลืมการนัดหมาย ลืมชื่อเพื่อนหรือเบอร์โทรศัพท์ได้ในบางครั้ง แต่จะนึกได้ในภายหลัง แต่ผู้ป่วยอัลไซเมอร์จะลืมบ่อยกว่า และฟื้นความจำไม่ได้ โดยเฉพาะเหตุการณ์ที่เพิ่งผ่านมา
2 ทำกิจวัตรที่เคยทำมาก่อนไม่ได้ คนที่มีธุระยุ่งๆ อาจจะไม่มีสมาธิเป็นครั้งคราวได้ เขาอาจจะลืมอุ่นอาหารไว้บนเตา แต่จะมานึกได้เมื่อต้องการรับประทาน แต่ผู้ป่วยโรคอัลไซเมอร์จะจำไม่ได้ และทิ้งอาหารที่อุ่นไว้เลย
3 มีปัญหาในการใช้ภาษา ทุกๆคนคงเคยบ้างที่ใช้คำพูดผิด แต่ผู้ป่วยอัลไซเมอร์อาจลืมคำง่ายๆ และใช้คำที่ไม่เหมาะสมแทน ทำให้คนอื่นเข้าใจลำบาก
4 ไม่รู้เวลาและสถานที่ เป็นปกติที่ใครบางคนลืมว่าเป็นวันอะไรของสัปดาห์ หรือลืมว่าตัวเองไปที่ไหนในบางครั้ง แต่ผู้ป่วยอัลไซเมอร์ จะจำถนนหนทางที่เคยใช้เป็นประจำไม่ได้ ไม่รู้ว่าตัวมาได้อย่างไร และจะกลับบ้านอย่างไร
5 วางของผิดที่ บางคนอาจวางกุญแจหรือกระเป๋าไว้ผิดที่ แต่ผู้ป่วยอัลไซเมอร์จะวางของไว้ในที่ๆไม่ควรวาง เช่น วางกุญแจในตู้เย็น วางรองเท้าไว้บนโต๊ะอาหาร
6 มีปัญหาในการคิดนึก บางครั้งเราอาจคิดเลขไม่ออก แต่ผู้ป่วยอัลไซเมอร์ไม่รู้แม้กระทั่งว่าตัวเลขคืออะไร เอาไว้ทำไม
7 ขาดความริเริ่ม คนทั่วไปอาจเบื่องาน หรือการเข้าสังคม แต่ไม่นานก็จะกลับมาใหม่ แต่ผู้ป่วยอัลไซเมอร์มักชอบอยู่เฉยๆ รอให้ผู้อื่นมาหา มาชักชวนให้ทำสิ่งต่างๆ
8 การตัดสินใจแย่ลง เราอาจจะไม่ไปหาหมอแม้ว่าจะเป็นไข้ในระยะแรก แต่เมื่อเป็นมาก ในที่สุดเราก็ต้องไปพบแพทย์ แต่ผู้ป่วยอัลไซเมอร์ ไม่รู้ว่าการเจ็บป่วยเป็นไข้ เป็นปัญหาที่ต้องไปรักษา
ดังนั้น ก่อนที่แพทย์จะบอกว่า คุณเป็นโรคสมองเสื่อม จำเป็นจะต้องตรวจแยกโรคจากโรคสมองเสื่อมเทียม ซึ่งพบได้บ่อยๆ เสียก่อน อันได้แก่ ภาวะที่เกิดจากความเครียด นอนไม่หลับ วิตกกังวล โรคซึมเศร้า ติดยา หรือโรคจิตประสาทอื่นๆ ซึ่งมีผลทำให้ความคิดอ่านของสมองไม่ปกติ
