คอลัมน์ EYE ON SPORTS โดย กษิติ กมลนาวิน
ถ้าใครจะเรียกฉายา สโมสรกีฬา โรมา ว่า “หมาป่า” ฝรั่งคงไม่แปลกใจ เพราะเขาก็เรียกกันอย่างนั้น แต่สำหรับ สโมสรฟุตบอล ลิเวอร์พูล เมื่อฝรั่งรู้ว่า แฟนบอลชาวไทยเรียกว่า หงส์แดง ฝรั่งที่คิดว่า ไทยเราต้องเป็นขี้ข้าตามตูดมันซะทุกเรื่องไปตลอดกาล อย่างเรื่องฟุตบอล ถึงขนาดมีลีกฟุตบอลทีมแฟนคลับของสโมสรต่างๆ ของพวกเขาแข่งกันในเมืองไทยเป็นเรื่องเป็นราวอยู่ในเวลานี้ เรื่องการเรียกฉายา ทีมลิเวอร์พูล ว่า หงส์แดง ฝรั่งเลยคิดว่า ในประเทศไทยคงไม่มี นกที่มีชื่อว่า ลายเวอร์ (Liver) ผู้สื่อข่าวไทยที่เพียงแค่มีโอกาสพากย์ฟุตบอลออกทีวีบ่อยกว่าคนอื่นๆ หน่อย ทำให้มีอิทธิพลต่อความรู้ ความคิดของผู้ชมไปด้วย บางคนไปทึกทักเอาว่า นกที่เห็นนั้น มันคือ หงส์ ซะงั้น
ผมอยากจะเล่าให้ฟังว่า โรมา ซึ่งเป็นเมืองหลวงของประเทศอิตาลี ที่อยู่ในแคว้น ลาติอุม (Latium) หรือภาษาอังกฤษเรียกว่า ลาซิโอ (Lazio) เขามีตำนานเล่าขานกันมาว่า โรมูลุส (Romulus) กับ เรมุส (Remus) 2 พี่น้องฝาแฝด ซึ่งเป็นลูกชายของ มาร์ส (Mars) เทพเจ้าแห่งสงคราม ที่เกิดกับเจ้าหญิง เรอา ซิลวิอา (Rhea Silvia) เป็นผู้ก่อตั้ง เมืองโรมา ตั้งแต่วันที่ 21 เมษายน 753 ปีก่อนคริสตกาล
นูมีตอร (Numitor) กษัตริย์แห่ง อัลบา ลองกา (Alba Longa) พระราชบิดาของ เรอา ซิลวิอา ถูก อารมูลิอุส (Armulius) น้องชายของตนเองยึดบัลลังก์และฆ่าโอรสของพระองค์ตาย อีกทั้ง ยังบังคับให้ เรอา ซิลวิอา ถือบวชเป็นสาวพรหมจรรย์สาวกของ เทพเวสตา (Vestal Virgin) ซึ่งการเป็นสาวกของ เทพเวสตา นี้ เขาต้องสาบานกันรวดเดียว 30 ปีเลย แบ่งเป็น 10 ปีแรกในฐานะนักเรียนก่อน 10 ปีต่อมาก็เริ่มทำงานรับใช้ และ 10 ปีที่เหลือจึงเป็นครูอบรมสั่งสอนรุ่นใหม่ๆ อย่างนี้ก็ตัดโอกาสการเกิดทายาทสืบเชื้อสายของกษัตริย์ นูมีตอร ที่อาจจะขึ้นมาทวงบัลลังก์ในภายหลัง
อย่างไรก็ตาม เรอา ซิลวิอา บอก อารมูลิอุส ว่า ช้าไปแล้ว เพราะก่อนหน้านั้น มาร์ส มาจีบเธอ และได้เสียกันในป่าเรียบร้อยแล้ว แถมมีลูกแฝดเป็นเพศชายทั้งคู่ด้วย อารมูลิอุส โกรธจัด สั่งให้นำตัว เรอา ซิลวิอา ไปคุมขังและเอาทารกแฝดไปฆ่าทิ้ง แต่สาวใช้เกิดสงสารจึงนำใส่ตะกร้าลอยไปตามแม่น้ำ เตเวเร (Tevere) ชื่อแม่น้ำภาษาอิตาลีก็ดีอยู่แล้ว ฝรั่งชาติอื่นๆ ดันไปเรียกว่า ทายเบอร์ (Tiber) ตะกร้า 2 เด็กแฝดลอยไปแกร่วอยู่ในสระริมฝั่งแม่น้ำ ที่ซึ่ง ตีเบรินุส (Tiberinus) มาพบเข้าจึงนำไปให้ ลาเรนติอา (Larentia) ภรรยาของตนเลี้ยงและให้กินนมของ ลูปา (Lupa) แม่หมาป่าซึ่งเพิ่งสูญเสียลูกของเธอไปทั้งครอก จนคู่แฝดเติบโตและกลับไปโค่นอำนาจ อารมูลิอุส ได้สำเร็จและสถาปนา นูมีตอร กลับขึ้นสู่บัลลังก์อีกครั้ง
จากตำนานดังกล่าวทำให้รูปหมาป่าที่มีเด็กแฝดกำลังดูดนมกลายเป็นสัญลักษณ์ของ กรุงโรมา และสโมสรกีฬาโรมา (Associazione Sportiva Roma - AS Roma) ก็นำรูปหมาป่าดังกล่าวมาเป็นตราสโมสรด้วย โดยคนอิตาลีก็จะให้ฉายาทีมฟุตบอล โรมา หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็น อี จัลโลรอสซี (i Giallorossi) หรือ ทีมเหลือง-แดง หรือ ลา มาจีกา (La Magica) หรือ จอมอิทธิฤทธิ์ มนตร์วิเศษอะไรเทือกนั้น รวมทั้งอีกฉายาหนึ่งก็คือ อี ลูปี (i Lupi) หรือ หมาป่า นั่นเอง
ส่วนเรื่องของ ลิเวอร์พูล นั้น ผมจำได้ว่าเมื่อราว 14 ปีก่อน ผมได้เดินทางไปเมืองนี้เป็นครั้งแรกในปี 1995 ก็มีโอกาสได้เข้าไปเยี่ยมชมสนามแอนด์ฟีลด์ ที่ใช้เป็นสนามฟุตบอลของสโมสรฟุตบอล ลิเวอร์พูล มาตั้งแต่ปี 1892 โดยมีเจ้าหน้าที่สนามเป็นคนพาชมและอธิบายอย่างละเอียด เขาบอกว่า ฉายาของ ทีมลิเวอร์พูล ก็คือ เดอะ เรดส์ (The Reds) อย่างเดียว เขาไม่เคยเรียกว่า เรด สวอน (Red Swan) หรือ หงส์แดง ที่สำคัญ ไอ้เจ้าสัตว์ที่อยู่ในตราสัญลักษณ์ของทีมนั้น ก็เอามาจากตราสัญลักษณ์ของเมืองลิเวอร์พูล มันไม่ใช่ หงส์ แต่เป็น นกลายเวอร์ (Liver bird) ซึ่งคำนี้จะออกเสียงต่างจาก 2 พยางค์แรกของชื่อเมือง เขามีหลักฐานว่า นกลายเวอร์ เป็นสัญลักษณ์ของ เมืองลิเวอร์พูล มาตั้งแต่แถวๆ ปี 1350
หลังจากที่ สโมสรฟุตบอล เอเวอร์ตัน ซึ่งเคยเป็นทีมเดียวกับ ลิเวอร์พูล และใช้สนาม แอนด์ฟีล มาตั้งแต่ปี 1884 ได้แยกตัวไปเล่นใน กูดีซึน พาร์ค สเตเดียม (Goodison Park Stadium) สโมสรฟุตบอล ลิเวอร์พูล ก็เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 15 มีนาคม 1892 และครอบครอง แอนฟีลด์ นับแต่นั้นมา ทางสโมสรตกลงใจใช้ นกลายเวอร์ เป็นสัญลักษณ์ของสโมสรตั้งแต่ปี 1901
เจ้าหน้าที่สนามคนดังกล่าวอธิบายให้ผมฟังต่อไปว่า นกลายเวอร์ ก็คือ พวกนกกาน้ำ (Cormorant) เป็นนกที่อาศัยอยู่บริเวณป่าชายเลน หนอง บึง ทะเลสาบ และแหล่งน้ำอื่นๆ ซึ่งแต่ก่อนย้อนกลับไปในศตวรรษที่ 17 เคยพบเยอะแยะใกล้ๆ เมืองลิเวอร์พูล ผมว่าในประเทศไทยเองก็พบทั้งหมด 3 ชนิด คือ นกกาน้ำเล็ก (Little Cormorant) นกกาน้ำปากยาว (Indian Cormorant) และนกกาน้ำใหญ่ (Great Cormorant) อาหารส่วนใหญ่ของนกกาน้ำ คือ ปลาชนิดต่างๆ มันจะดำลงไปในน้ำเพื่อจับปลามาเป็นอาหารครับ
ความจริงเรื่องนี้ก็มีคนรู้มาตั้งนานแล้ว และผมก็อยากจะบอกมาตั้งนานแล้วด้วย แต่อิทธิพลของผู้สื่อข่าว ผู้บรรยาย หรือเจ้าของค่ายที่ต้องคอยสร้างและปกป้องภาพลักษณ์ให้แก่คนของตนนั้น มันขนาดหนักเลย ไม่มีใครกล้าเถียงครับ หาเรื่องเปล่าๆ อย่างเช่นเมื่อ 10 ปีก่อน ตอนที่ผมบรรยายกีฬาว่ายน้ำ โอลิมปิก ผมก็เรียกว่า ช่องว่าย ในกรีฑา ผมก็เรียกว่า ช่องวิ่ง ทำให้ผู้บรรยายช่องอื่นไม่พอใจ เพราะเขาเคยหลงเรียกว่า ลู่ ซึ่งความจริง เฉพาะในกรีฑาจะหมายถึงช่องวิ่งทั้งหมด มาตั้งนานแล้ว ผมว่าต่อไปนี้ควรหลีกเลี่ยงใช้คำว่า หงส์แดง จะดีกว่าครับ
ถ้าใครจะเรียกฉายา สโมสรกีฬา โรมา ว่า “หมาป่า” ฝรั่งคงไม่แปลกใจ เพราะเขาก็เรียกกันอย่างนั้น แต่สำหรับ สโมสรฟุตบอล ลิเวอร์พูล เมื่อฝรั่งรู้ว่า แฟนบอลชาวไทยเรียกว่า หงส์แดง ฝรั่งที่คิดว่า ไทยเราต้องเป็นขี้ข้าตามตูดมันซะทุกเรื่องไปตลอดกาล อย่างเรื่องฟุตบอล ถึงขนาดมีลีกฟุตบอลทีมแฟนคลับของสโมสรต่างๆ ของพวกเขาแข่งกันในเมืองไทยเป็นเรื่องเป็นราวอยู่ในเวลานี้ เรื่องการเรียกฉายา ทีมลิเวอร์พูล ว่า หงส์แดง ฝรั่งเลยคิดว่า ในประเทศไทยคงไม่มี นกที่มีชื่อว่า ลายเวอร์ (Liver) ผู้สื่อข่าวไทยที่เพียงแค่มีโอกาสพากย์ฟุตบอลออกทีวีบ่อยกว่าคนอื่นๆ หน่อย ทำให้มีอิทธิพลต่อความรู้ ความคิดของผู้ชมไปด้วย บางคนไปทึกทักเอาว่า นกที่เห็นนั้น มันคือ หงส์ ซะงั้น
ผมอยากจะเล่าให้ฟังว่า โรมา ซึ่งเป็นเมืองหลวงของประเทศอิตาลี ที่อยู่ในแคว้น ลาติอุม (Latium) หรือภาษาอังกฤษเรียกว่า ลาซิโอ (Lazio) เขามีตำนานเล่าขานกันมาว่า โรมูลุส (Romulus) กับ เรมุส (Remus) 2 พี่น้องฝาแฝด ซึ่งเป็นลูกชายของ มาร์ส (Mars) เทพเจ้าแห่งสงคราม ที่เกิดกับเจ้าหญิง เรอา ซิลวิอา (Rhea Silvia) เป็นผู้ก่อตั้ง เมืองโรมา ตั้งแต่วันที่ 21 เมษายน 753 ปีก่อนคริสตกาล
นูมีตอร (Numitor) กษัตริย์แห่ง อัลบา ลองกา (Alba Longa) พระราชบิดาของ เรอา ซิลวิอา ถูก อารมูลิอุส (Armulius) น้องชายของตนเองยึดบัลลังก์และฆ่าโอรสของพระองค์ตาย อีกทั้ง ยังบังคับให้ เรอา ซิลวิอา ถือบวชเป็นสาวพรหมจรรย์สาวกของ เทพเวสตา (Vestal Virgin) ซึ่งการเป็นสาวกของ เทพเวสตา นี้ เขาต้องสาบานกันรวดเดียว 30 ปีเลย แบ่งเป็น 10 ปีแรกในฐานะนักเรียนก่อน 10 ปีต่อมาก็เริ่มทำงานรับใช้ และ 10 ปีที่เหลือจึงเป็นครูอบรมสั่งสอนรุ่นใหม่ๆ อย่างนี้ก็ตัดโอกาสการเกิดทายาทสืบเชื้อสายของกษัตริย์ นูมีตอร ที่อาจจะขึ้นมาทวงบัลลังก์ในภายหลัง
อย่างไรก็ตาม เรอา ซิลวิอา บอก อารมูลิอุส ว่า ช้าไปแล้ว เพราะก่อนหน้านั้น มาร์ส มาจีบเธอ และได้เสียกันในป่าเรียบร้อยแล้ว แถมมีลูกแฝดเป็นเพศชายทั้งคู่ด้วย อารมูลิอุส โกรธจัด สั่งให้นำตัว เรอา ซิลวิอา ไปคุมขังและเอาทารกแฝดไปฆ่าทิ้ง แต่สาวใช้เกิดสงสารจึงนำใส่ตะกร้าลอยไปตามแม่น้ำ เตเวเร (Tevere) ชื่อแม่น้ำภาษาอิตาลีก็ดีอยู่แล้ว ฝรั่งชาติอื่นๆ ดันไปเรียกว่า ทายเบอร์ (Tiber) ตะกร้า 2 เด็กแฝดลอยไปแกร่วอยู่ในสระริมฝั่งแม่น้ำ ที่ซึ่ง ตีเบรินุส (Tiberinus) มาพบเข้าจึงนำไปให้ ลาเรนติอา (Larentia) ภรรยาของตนเลี้ยงและให้กินนมของ ลูปา (Lupa) แม่หมาป่าซึ่งเพิ่งสูญเสียลูกของเธอไปทั้งครอก จนคู่แฝดเติบโตและกลับไปโค่นอำนาจ อารมูลิอุส ได้สำเร็จและสถาปนา นูมีตอร กลับขึ้นสู่บัลลังก์อีกครั้ง
จากตำนานดังกล่าวทำให้รูปหมาป่าที่มีเด็กแฝดกำลังดูดนมกลายเป็นสัญลักษณ์ของ กรุงโรมา และสโมสรกีฬาโรมา (Associazione Sportiva Roma - AS Roma) ก็นำรูปหมาป่าดังกล่าวมาเป็นตราสโมสรด้วย โดยคนอิตาลีก็จะให้ฉายาทีมฟุตบอล โรมา หลากหลาย ไม่ว่าจะเป็น อี จัลโลรอสซี (i Giallorossi) หรือ ทีมเหลือง-แดง หรือ ลา มาจีกา (La Magica) หรือ จอมอิทธิฤทธิ์ มนตร์วิเศษอะไรเทือกนั้น รวมทั้งอีกฉายาหนึ่งก็คือ อี ลูปี (i Lupi) หรือ หมาป่า นั่นเอง
ส่วนเรื่องของ ลิเวอร์พูล นั้น ผมจำได้ว่าเมื่อราว 14 ปีก่อน ผมได้เดินทางไปเมืองนี้เป็นครั้งแรกในปี 1995 ก็มีโอกาสได้เข้าไปเยี่ยมชมสนามแอนด์ฟีลด์ ที่ใช้เป็นสนามฟุตบอลของสโมสรฟุตบอล ลิเวอร์พูล มาตั้งแต่ปี 1892 โดยมีเจ้าหน้าที่สนามเป็นคนพาชมและอธิบายอย่างละเอียด เขาบอกว่า ฉายาของ ทีมลิเวอร์พูล ก็คือ เดอะ เรดส์ (The Reds) อย่างเดียว เขาไม่เคยเรียกว่า เรด สวอน (Red Swan) หรือ หงส์แดง ที่สำคัญ ไอ้เจ้าสัตว์ที่อยู่ในตราสัญลักษณ์ของทีมนั้น ก็เอามาจากตราสัญลักษณ์ของเมืองลิเวอร์พูล มันไม่ใช่ หงส์ แต่เป็น นกลายเวอร์ (Liver bird) ซึ่งคำนี้จะออกเสียงต่างจาก 2 พยางค์แรกของชื่อเมือง เขามีหลักฐานว่า นกลายเวอร์ เป็นสัญลักษณ์ของ เมืองลิเวอร์พูล มาตั้งแต่แถวๆ ปี 1350
หลังจากที่ สโมสรฟุตบอล เอเวอร์ตัน ซึ่งเคยเป็นทีมเดียวกับ ลิเวอร์พูล และใช้สนาม แอนด์ฟีล มาตั้งแต่ปี 1884 ได้แยกตัวไปเล่นใน กูดีซึน พาร์ค สเตเดียม (Goodison Park Stadium) สโมสรฟุตบอล ลิเวอร์พูล ก็เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 15 มีนาคม 1892 และครอบครอง แอนฟีลด์ นับแต่นั้นมา ทางสโมสรตกลงใจใช้ นกลายเวอร์ เป็นสัญลักษณ์ของสโมสรตั้งแต่ปี 1901
เจ้าหน้าที่สนามคนดังกล่าวอธิบายให้ผมฟังต่อไปว่า นกลายเวอร์ ก็คือ พวกนกกาน้ำ (Cormorant) เป็นนกที่อาศัยอยู่บริเวณป่าชายเลน หนอง บึง ทะเลสาบ และแหล่งน้ำอื่นๆ ซึ่งแต่ก่อนย้อนกลับไปในศตวรรษที่ 17 เคยพบเยอะแยะใกล้ๆ เมืองลิเวอร์พูล ผมว่าในประเทศไทยเองก็พบทั้งหมด 3 ชนิด คือ นกกาน้ำเล็ก (Little Cormorant) นกกาน้ำปากยาว (Indian Cormorant) และนกกาน้ำใหญ่ (Great Cormorant) อาหารส่วนใหญ่ของนกกาน้ำ คือ ปลาชนิดต่างๆ มันจะดำลงไปในน้ำเพื่อจับปลามาเป็นอาหารครับ
ความจริงเรื่องนี้ก็มีคนรู้มาตั้งนานแล้ว และผมก็อยากจะบอกมาตั้งนานแล้วด้วย แต่อิทธิพลของผู้สื่อข่าว ผู้บรรยาย หรือเจ้าของค่ายที่ต้องคอยสร้างและปกป้องภาพลักษณ์ให้แก่คนของตนนั้น มันขนาดหนักเลย ไม่มีใครกล้าเถียงครับ หาเรื่องเปล่าๆ อย่างเช่นเมื่อ 10 ปีก่อน ตอนที่ผมบรรยายกีฬาว่ายน้ำ โอลิมปิก ผมก็เรียกว่า ช่องว่าย ในกรีฑา ผมก็เรียกว่า ช่องวิ่ง ทำให้ผู้บรรยายช่องอื่นไม่พอใจ เพราะเขาเคยหลงเรียกว่า ลู่ ซึ่งความจริง เฉพาะในกรีฑาจะหมายถึงช่องวิ่งทั้งหมด มาตั้งนานแล้ว ผมว่าต่อไปนี้ควรหลีกเลี่ยงใช้คำว่า หงส์แดง จะดีกว่าครับ
