คนวงการข้าวสวด!! รัฐบาลไม่รู้จริงเรื่องข้าว “คิดไม่เป็นหรือไม่มีเงิน” เปลี่ยนเงื่อนไขเพื่อลดภาระการจำนำข้าว “นิพนธ์” ชี้ข้าว 100 วันไม่ใช่ข้าวด้อยคุณภาพ แต่ถ้ามีข้าวหักเกิน 25% คือข้าวด้อยคุณภาพ แจงข้าวที่ด้อยคุณภาพในโกดังรัฐมีเพียบ สอดคล้องนายกสมาคมชาวนาไทยเพิ่มเงื่อนไขกะทันหัน ชาวนาเดือดร้อน
โครงการรับจำนำข้าวฤดูกาล 2555/2556 ของรัฐบาลยิ่งลักษณ์ ยังคงเพดานราคารับจำนำและหลักเกณฑ์ไว้ตามเดิม คือ ข้าวเปลือกเจ้า 100% ราคาตันละ 15,000 บาท แต่ได้มีการปรับเปลี่ยนด้วยการเพิ่มเงื่อนไขในการรับจำนำตามมติของคณะกรรมการนโยบายข้าวแห่งชาติ (กขช.) เมื่อ 11 มีนาคม 2556 ว่าข้าวที่จะเข้าร่วมโครงการต้องมีอายุไม่ต่ำกว่า 100 วัน เพื่อให้ได้ข้าวที่มีคุณภาพตามมาตรฐาน
รวมไปถึงกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้ออกประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง การกำหนดเขตเหมาะสมสำหรับการปลูกข้าว เมื่อ 5 กุมภาพันธ์ 2556 โดยพื้นที่ที่เหมาะสมมีทั้งสิ้น 75 จังหวัด 793 อำเภอ 5,669 ตำบล แบ่งเป็น ภาคเหนือ 17 จังหวัด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 20 จังหวัด ภาคกลาง 18 จังหวัด ภาคตะวันออก 7 จังหวัด และภาคใต้ 13 จังหวัด เขตเหมาะสมสำหรับการปลูกอ้อยโรงงาน 51 จังหวัด 432 อำเภอ 2,369 ตำบล แบ่งเป็น ภาคกลาง 11 จังหวัด ภาคตะวันออก 6 จังหวัด ภาคเหนือ 14 จังหวัด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 20 จังหวัด เขตเหมาะสมสำหรับการปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์รวมทั้งสิ้น 42 จังหวัด แบ่งเป็น ภาคเหนือ 17 จังหวัด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 12 จังหวัด ภาคกลาง 7 จังหวัด ภาคตะวันออก 6 จังหวัด
นับว่าการรับจำนำข้าวในฤดูกาลปัจจุบันมีเงื่อนไขเพิ่มขึ้น จากเดิมที่พรรคเพื่อไทยใช้หาเสียงมาตลอดว่า “รับจำนำข้าวทุกเมล็ด” ซึ่งใช้ในฤดูกาล 2554/2555 และเกิดปัญหาตามมามากมาย ทั้งเรื่องภาระขาดทุนจากการรับซื้อสูงกว่าราคาตลาดและเรื่องการทุจริตภายในโครงการ
รัฐบาลรู้ไม่จริง
นายนิพนธ์ วงษ์ตระหง่าน อดีตนายกสมาคมโรงสีข้าวไทย จริงๆ แล้วข้าวที่ปลูกต่ำกว่า 100 วัน ไม่ใช่ข้าวคุณภาพต่ำ แค่กินอร่อยน้อยกว่า ข้าวที่มีคุณภาพต่ำ คือข้าว 25% หมายถึงมีข้าวหัก 25% ถึงจะเป็นข้าวคุณภาพต่ำ ข้าวที่ปลูก 120 วันแต่ถ้ามีข้าวหักปนเข้ามา 25% ก็คือข้าวคุณภาพต่ำเช่นกัน
ในทางปฏิบัติแล้วการแยกระหว่างข้าวที่มีอายุต่ำกว่า 100 วันหรือข้าวที่มีอายุ 120 วันนั้นแยกกันไม่ออก เพราะความยาวของเมล็ดก็เหมือนกัน สิ่งที่รัฐบาลกำลังทำอยู่ในเวลานี้คือ รัฐบาลไม่มีความรู้เรื่องข้าว ฟังแต่ข้าราชการประจำ
ข้าวที่ด้อยคุณภาพเกิดขึ้นได้จากองค์ประกอบอื่นอย่างเช่น มีการกินกันใต้โต๊ะ จากโกดังกลางของรัฐ โรงสีบางแห่งยอมที่จะจ่ายให้กระสอบละ 50 บาท เพื่อเอาข้าวที่มีคุณภาพต่ำหรือข้าวฟันหนูเข้ามาสวม แม้จะต้องจ่ายกระสอบละ 50 บาทแต่ก็คุ้มกับส่วนต่างที่ได้รับ อีกประการหนึ่งเป็นการนำเอาข้าวที่มีความชื้นสูงเข้าไป ท้ายที่สุดก็เกิดปัญหาเรื่องเชื้อราที่มากับความชื้นของข้าว
รัฐบาลไม่ควรออกหลักเกณฑ์แล้วมีผลย้อนหลัง หรือบังคับใช้ในทันที เพราะชาวนาจำนวนไม่น้อยที่ได้ลงทุนปลูกข้าวที่มีอายุต่ำกว่า 100 วันไปแล้ว โดยพื้นที่ปลูกข้าวในกลุ่มนี้ส่วนใหญ่อยู่แถบภาคกลาง ถามว่าเมื่อรัฐบาลรับซื้อทุกเมล็ดระหว่างปลูกต่ำกว่า 100 วันกับปลูก 120 วัน เป็นใครก็ต้องเลือกปลูกที่ใช้เวลาน้อยกว่า เพราะเวลาที่น้อยกว่าเป็นการลดต้นทุนการผลิตลงไปในตัวทั้งค่าแรงและการดูแล
เชื่อว่าหากชาวนาออกมาเรียกร้องในเรื่องนี้ รัฐบาลก็คงยอม เพราะจะได้เป็นรัฐบาลนานขึ้น แต่วิธีการนี้เป็นการนำเอาภาษีอากรของคนทั้งประเทศเข้ามาใช้ หากเกิดปัญหาเรื่องรายได้ขึ้นมา ท้ายที่สุดรัฐก็ต้องปรับขึ้นภาษีและคนที่จะเดือดร้อนมากที่สุดคือคนจน
แนะกำหนดราคาข้าวต่ำ 100 วัน
นายประสิทธิ์ บุญเฉย นายกสมาคมชาวนาไทย กล่าวว่า ในฤดูกาลที่แล้วรัฐบาลรับจำนำข้าวทั้งหมด ทั้งๆ ที่เราเคยเตือนแล้วให้แยกประเภทของข้าว แต่รัฐบาลไม่ให้ความสำคัญ เมื่อปัญหาเรื่องนี้เกิดขึ้นไม่ว่าจะมาจากคิดไม่เป็นหรือไม่มีเงิน การเปลี่ยนไปเปลี่ยนมาย่อมสร้างปัญหาตามมา
การประกาศเงื่อนไขออกมาในฤดูกาลนี้ มีชาวนาจำนวนไม่น้อยที่ได้ปลูกข้าวที่มีอายุต่ำกว่า 100 วันไปแล้ว ข้าวบางส่วนก็อยู่ในโรงสีแล้วแค่รอใบรับรองเท่านั้น หากรัฐต้องการแก้ปัญหานี้จริงๆ ก็ควรเริ่มในฤดูกาลต่อไป หรืออาจจะแยกรับจำนำโดยให้ราคาข้าวที่รัฐบาลมองว่าด้อยคุณภาพนั้นในราคาหนึ่ง เช่น อาจจะอยู่ที่ 12,000 บาท ส่วนข้าว 120 วันก็ให้ที่ 15,000 บาทตามเดิม
อย่างในฤดูกาลที่ผ่านมาน่าจะมีข้าวประเภทนี้เข้าไปอยู่ในโครงการรับจำนำไม่น้อย ข้าวที่มีอายุต่ำกว่า 100 วันบางพันธุ์ก็มีคุณภาพดี เม็ดใหญ่ น้ำหนักต่อกรัมสูง แม้แต่โรงสีก็ยอมรับจำนำ หรือข้าวในกลุ่มนี้บางพันธุ์ก็ไม่ถูกระบุในรายชื่อ
ประเมินว่าข้าวอายุน้อยกว่า 100 วัน ที่ปลูกกันไปแล้วตามเขตชลประทานต่างๆ น่าจะมีผลผลิตราว 1-2 ล้านตัน หากรัฐบาลไม่ยอมให้เข้าร่วมโครงการคงเกิดความเสียหายแก่ชาวนาเป็นจำนวนมาก ขณะนี้ชาวนาส่วนใหญ่ยังคงไม่ทราบข้อมูลเหล่านี้มากนัก แต่ถ้าพวกเขาได้รับความเดือดร้อนจริงคงมีการรวมตัวกันเรียกร้องต่อรัฐบาล ในขั้นแรกแนะนำให้มีการรวมตัวกันทำหนังสือผ่านสภาเกษตรซึ่งมีอยู่ในแต่ละจังหวัด เพื่อยื่นหนังสือหรือข้อเรียกร้องต่อรัฐบาลอีกครั้ง
“ข้าว” สินค้าการเมือง
แหล่งข่าวจากวงการข้าวกล่าวว่า การเมืองได้เข้ามาใช้ชาวนาเป็นเครื่องมือในการหาเสียง นโยบายรับจำนำข้าวเจ้า 15,000 บาท และ 20,000 บาทสำหรับข้าวหอมมะลิของพรรคเพื่อไทย เป็นการออกมาเพื่อเกทับพรรคประชาธิปัตย์ที่ใช้นโยบายประกันราคาข้าวที่ประมาณ 12,000 บาทต่อตัน ทำให้การเลือกตั้งครั้งที่ผ่านมาเพื่อไทยได้รับชัยชนะจนเป็นรัฐบาล การเคลมว่า “รับจำนำข้าวทุกเมล็ด” และทำจริงในฤดูกาลแรก เสมือนเป็นการทำตามที่หาเสียง แต่พรรคเพื่อไทยไม่ได้สัญญาว่าจะทำทุกฤดูกาล ดังนั้นในฤดูกาลนี้จึงมีการเปลี่ยนแปลงเงื่อนไขในการรับจำนำ
การไม่รับข้าวที่มีอายุต่ำกว่า 100 วันเข้าร่วมโครงการก็เท่ากับเป็นการตัดจำนวนข้าวที่จะเข้าร่วมโครงการให้น้อยลง ไม่ว่าจะเป็นผลมาจากข้าวล้นโกดัง หรือไม่มีเงินในการทำโครงการเหมือนในฤดูกาลแรก แต่จะทำให้ลดจำนวนข้าวที่จะเข้าร่วมโครงการน้อยลงเหลือเพียง 7 ล้านตันตามที่รัฐบาลคาดการณ์ หรือการกำหนดโซนนิ่งในการปลูกข้าว 75 จังหวัดที่จะมีการกำหนดรายละเอียดลงไปในแต่ละพื้นที่ ก็จะเป็นอีกหนึ่งช่องทางที่ใช้ในการควบคุมการปลูกข้าวในอนาคต
รัฐบาลสร้างเงื่อนไขเพิ่มเพื่อลดปริมาณข้าวที่จะจำนำลงอย่างกะทันหัน โดยชาวนาที่หว่านกล้าไปแล้วได้รับความเสียหายและเท่ากับเลิกจำนำข้าวทุกเมล็ด
โครงการรับจำนำข้าวฤดูกาล 2555/2556 ของรัฐบาลยิ่งลักษณ์ ยังคงเพดานราคารับจำนำและหลักเกณฑ์ไว้ตามเดิม คือ ข้าวเปลือกเจ้า 100% ราคาตันละ 15,000 บาท แต่ได้มีการปรับเปลี่ยนด้วยการเพิ่มเงื่อนไขในการรับจำนำตามมติของคณะกรรมการนโยบายข้าวแห่งชาติ (กขช.) เมื่อ 11 มีนาคม 2556 ว่าข้าวที่จะเข้าร่วมโครงการต้องมีอายุไม่ต่ำกว่า 100 วัน เพื่อให้ได้ข้าวที่มีคุณภาพตามมาตรฐาน
รวมไปถึงกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ได้ออกประกาศกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เรื่อง การกำหนดเขตเหมาะสมสำหรับการปลูกข้าว เมื่อ 5 กุมภาพันธ์ 2556 โดยพื้นที่ที่เหมาะสมมีทั้งสิ้น 75 จังหวัด 793 อำเภอ 5,669 ตำบล แบ่งเป็น ภาคเหนือ 17 จังหวัด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 20 จังหวัด ภาคกลาง 18 จังหวัด ภาคตะวันออก 7 จังหวัด และภาคใต้ 13 จังหวัด เขตเหมาะสมสำหรับการปลูกอ้อยโรงงาน 51 จังหวัด 432 อำเภอ 2,369 ตำบล แบ่งเป็น ภาคกลาง 11 จังหวัด ภาคตะวันออก 6 จังหวัด ภาคเหนือ 14 จังหวัด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 20 จังหวัด เขตเหมาะสมสำหรับการปลูกข้าวโพดเลี้ยงสัตว์รวมทั้งสิ้น 42 จังหวัด แบ่งเป็น ภาคเหนือ 17 จังหวัด ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 12 จังหวัด ภาคกลาง 7 จังหวัด ภาคตะวันออก 6 จังหวัด
นับว่าการรับจำนำข้าวในฤดูกาลปัจจุบันมีเงื่อนไขเพิ่มขึ้น จากเดิมที่พรรคเพื่อไทยใช้หาเสียงมาตลอดว่า “รับจำนำข้าวทุกเมล็ด” ซึ่งใช้ในฤดูกาล 2554/2555 และเกิดปัญหาตามมามากมาย ทั้งเรื่องภาระขาดทุนจากการรับซื้อสูงกว่าราคาตลาดและเรื่องการทุจริตภายในโครงการ
รัฐบาลรู้ไม่จริง
นายนิพนธ์ วงษ์ตระหง่าน อดีตนายกสมาคมโรงสีข้าวไทย จริงๆ แล้วข้าวที่ปลูกต่ำกว่า 100 วัน ไม่ใช่ข้าวคุณภาพต่ำ แค่กินอร่อยน้อยกว่า ข้าวที่มีคุณภาพต่ำ คือข้าว 25% หมายถึงมีข้าวหัก 25% ถึงจะเป็นข้าวคุณภาพต่ำ ข้าวที่ปลูก 120 วันแต่ถ้ามีข้าวหักปนเข้ามา 25% ก็คือข้าวคุณภาพต่ำเช่นกัน
ในทางปฏิบัติแล้วการแยกระหว่างข้าวที่มีอายุต่ำกว่า 100 วันหรือข้าวที่มีอายุ 120 วันนั้นแยกกันไม่ออก เพราะความยาวของเมล็ดก็เหมือนกัน สิ่งที่รัฐบาลกำลังทำอยู่ในเวลานี้คือ รัฐบาลไม่มีความรู้เรื่องข้าว ฟังแต่ข้าราชการประจำ
ข้าวที่ด้อยคุณภาพเกิดขึ้นได้จากองค์ประกอบอื่นอย่างเช่น มีการกินกันใต้โต๊ะ จากโกดังกลางของรัฐ โรงสีบางแห่งยอมที่จะจ่ายให้กระสอบละ 50 บาท เพื่อเอาข้าวที่มีคุณภาพต่ำหรือข้าวฟันหนูเข้ามาสวม แม้จะต้องจ่ายกระสอบละ 50 บาทแต่ก็คุ้มกับส่วนต่างที่ได้รับ อีกประการหนึ่งเป็นการนำเอาข้าวที่มีความชื้นสูงเข้าไป ท้ายที่สุดก็เกิดปัญหาเรื่องเชื้อราที่มากับความชื้นของข้าว
รัฐบาลไม่ควรออกหลักเกณฑ์แล้วมีผลย้อนหลัง หรือบังคับใช้ในทันที เพราะชาวนาจำนวนไม่น้อยที่ได้ลงทุนปลูกข้าวที่มีอายุต่ำกว่า 100 วันไปแล้ว โดยพื้นที่ปลูกข้าวในกลุ่มนี้ส่วนใหญ่อยู่แถบภาคกลาง ถามว่าเมื่อรัฐบาลรับซื้อทุกเมล็ดระหว่างปลูกต่ำกว่า 100 วันกับปลูก 120 วัน เป็นใครก็ต้องเลือกปลูกที่ใช้เวลาน้อยกว่า เพราะเวลาที่น้อยกว่าเป็นการลดต้นทุนการผลิตลงไปในตัวทั้งค่าแรงและการดูแล
เชื่อว่าหากชาวนาออกมาเรียกร้องในเรื่องนี้ รัฐบาลก็คงยอม เพราะจะได้เป็นรัฐบาลนานขึ้น แต่วิธีการนี้เป็นการนำเอาภาษีอากรของคนทั้งประเทศเข้ามาใช้ หากเกิดปัญหาเรื่องรายได้ขึ้นมา ท้ายที่สุดรัฐก็ต้องปรับขึ้นภาษีและคนที่จะเดือดร้อนมากที่สุดคือคนจน
แนะกำหนดราคาข้าวต่ำ 100 วัน
นายประสิทธิ์ บุญเฉย นายกสมาคมชาวนาไทย กล่าวว่า ในฤดูกาลที่แล้วรัฐบาลรับจำนำข้าวทั้งหมด ทั้งๆ ที่เราเคยเตือนแล้วให้แยกประเภทของข้าว แต่รัฐบาลไม่ให้ความสำคัญ เมื่อปัญหาเรื่องนี้เกิดขึ้นไม่ว่าจะมาจากคิดไม่เป็นหรือไม่มีเงิน การเปลี่ยนไปเปลี่ยนมาย่อมสร้างปัญหาตามมา
การประกาศเงื่อนไขออกมาในฤดูกาลนี้ มีชาวนาจำนวนไม่น้อยที่ได้ปลูกข้าวที่มีอายุต่ำกว่า 100 วันไปแล้ว ข้าวบางส่วนก็อยู่ในโรงสีแล้วแค่รอใบรับรองเท่านั้น หากรัฐต้องการแก้ปัญหานี้จริงๆ ก็ควรเริ่มในฤดูกาลต่อไป หรืออาจจะแยกรับจำนำโดยให้ราคาข้าวที่รัฐบาลมองว่าด้อยคุณภาพนั้นในราคาหนึ่ง เช่น อาจจะอยู่ที่ 12,000 บาท ส่วนข้าว 120 วันก็ให้ที่ 15,000 บาทตามเดิม
อย่างในฤดูกาลที่ผ่านมาน่าจะมีข้าวประเภทนี้เข้าไปอยู่ในโครงการรับจำนำไม่น้อย ข้าวที่มีอายุต่ำกว่า 100 วันบางพันธุ์ก็มีคุณภาพดี เม็ดใหญ่ น้ำหนักต่อกรัมสูง แม้แต่โรงสีก็ยอมรับจำนำ หรือข้าวในกลุ่มนี้บางพันธุ์ก็ไม่ถูกระบุในรายชื่อ
ประเมินว่าข้าวอายุน้อยกว่า 100 วัน ที่ปลูกกันไปแล้วตามเขตชลประทานต่างๆ น่าจะมีผลผลิตราว 1-2 ล้านตัน หากรัฐบาลไม่ยอมให้เข้าร่วมโครงการคงเกิดความเสียหายแก่ชาวนาเป็นจำนวนมาก ขณะนี้ชาวนาส่วนใหญ่ยังคงไม่ทราบข้อมูลเหล่านี้มากนัก แต่ถ้าพวกเขาได้รับความเดือดร้อนจริงคงมีการรวมตัวกันเรียกร้องต่อรัฐบาล ในขั้นแรกแนะนำให้มีการรวมตัวกันทำหนังสือผ่านสภาเกษตรซึ่งมีอยู่ในแต่ละจังหวัด เพื่อยื่นหนังสือหรือข้อเรียกร้องต่อรัฐบาลอีกครั้ง
“ข้าว” สินค้าการเมือง
แหล่งข่าวจากวงการข้าวกล่าวว่า การเมืองได้เข้ามาใช้ชาวนาเป็นเครื่องมือในการหาเสียง นโยบายรับจำนำข้าวเจ้า 15,000 บาท และ 20,000 บาทสำหรับข้าวหอมมะลิของพรรคเพื่อไทย เป็นการออกมาเพื่อเกทับพรรคประชาธิปัตย์ที่ใช้นโยบายประกันราคาข้าวที่ประมาณ 12,000 บาทต่อตัน ทำให้การเลือกตั้งครั้งที่ผ่านมาเพื่อไทยได้รับชัยชนะจนเป็นรัฐบาล การเคลมว่า “รับจำนำข้าวทุกเมล็ด” และทำจริงในฤดูกาลแรก เสมือนเป็นการทำตามที่หาเสียง แต่พรรคเพื่อไทยไม่ได้สัญญาว่าจะทำทุกฤดูกาล ดังนั้นในฤดูกาลนี้จึงมีการเปลี่ยนแปลงเงื่อนไขในการรับจำนำ
การไม่รับข้าวที่มีอายุต่ำกว่า 100 วันเข้าร่วมโครงการก็เท่ากับเป็นการตัดจำนวนข้าวที่จะเข้าร่วมโครงการให้น้อยลง ไม่ว่าจะเป็นผลมาจากข้าวล้นโกดัง หรือไม่มีเงินในการทำโครงการเหมือนในฤดูกาลแรก แต่จะทำให้ลดจำนวนข้าวที่จะเข้าร่วมโครงการน้อยลงเหลือเพียง 7 ล้านตันตามที่รัฐบาลคาดการณ์ หรือการกำหนดโซนนิ่งในการปลูกข้าว 75 จังหวัดที่จะมีการกำหนดรายละเอียดลงไปในแต่ละพื้นที่ ก็จะเป็นอีกหนึ่งช่องทางที่ใช้ในการควบคุมการปลูกข้าวในอนาคต
รัฐบาลสร้างเงื่อนไขเพิ่มเพื่อลดปริมาณข้าวที่จะจำนำลงอย่างกะทันหัน โดยชาวนาที่หว่านกล้าไปแล้วได้รับความเสียหายและเท่ากับเลิกจำนำข้าวทุกเมล็ด
