ในที่สุดโครงการรับจำนำข้าวทุกเมล็ดของรัฐบาลนางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร ก็เดินมาสู่ทางตัน เมื่อกระทรวงการคลังไม่ยอมขยายวงเงินกู้ให้ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร (ธ.ก.ส.) ใช้สำหรับรับจำนำข้าวตามเป้าหมายที่จะต้องใช้จ่าย โดย ธ.ก.ส.เองก็ออกอาการร่อแร่ถังแตกให้เห็น
ขณะที่นายบุญทรง เตริยาภิรมย์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ เมื่อหมดปัญญาขายข้าวเอาเงินใช้หนี้ให้ ธ.ก.ส. ก็ออกมาพาลปัดสวะให้พ้นตัว ไม่นับว่าข้าวที่จะรับจำนำไม่มีโกดังเก็บเพราะเต็มหมดแล้ว
ปฏิบัติการทำลายการค้าข้าวอย่างเป็นระบบครบวงจรของรัฐบาลยิ่งลักษณ์ ถึงนาทีนี้ต้องบอกว่าบรรลุผลสำเร็จอย่างงดงามสมปรารถนา
ชาวนายากจน ชาวนารายเล็กรายย่อยที่เช่าที่นาก็ล้มหายตายจากไปเพราะราคารับจำนำข้าวสูงขึ้น เจ้าของที่ดินก็ขึ้นค่าเช่า หรือไม่เช่นนั้นก็เลิกให้เช่าแล้วจ้างแรงงานมาทำนาเพื่อจะได้ขายข้าวในราคาจำนำเสียเอง ขณะที่ต้นทุนค่าทำนาแพงขึ้นจากการปรับขึ้นค่าแรงขั้นต่ำ 300 บาทต่อวัน ที่ไปดันให้ราคาสินค้าทุกชนิด ซึ่งหมายรวมถึงปัจจัยการผลิตในการทำนาพุ่งสูงขึ้น
ชาวนาที่ได้ประโยชน์จากโครงการรับจำนำข้าว ยิ่งนานก็ยิ่งหลงเหลือเพียงชาวนาร่ำรวยที่สามารถกอบโกยจากนโยบายนี้ เช่นเดียวกันกับโรงสี และผู้ส่งออกข้าวกลุ่มใหม่ที่อยู่ในเครือข่ายของรัฐบาลที่มีโอกาสเข้าร่วมโครงการแปรรูปข้าวเปลือกเป็นข้าวสารและสามารถประมูลข้าวจากรัฐบาลได้ และอิ่มเอมกันถ้วนหน้า
ขณะที่ภาระด้านการเงินที่ใช้ในโครงการรับจำนำข้าวที่ตกประมาณ 2 แสนล้านบาทต่อฤดูกาลผลิต เป็นหนี้สินของประเทศที่คนไทยทุกคนต้องแบกรับร่วมกัน
เมื่อถึงเวลาเดินมาถึงทางตันเช่นนี้แล้ว ถามว่าจะมีใครหน้าไหนออกมาแสดงความรับผิดชอบต่อความเสียหายที่จะเกิดขึ้นทั้งในปัจจุบันและอนาคต โดยเฉพาะนายบุญทรงนั้น เพียงแค่นี้ก็เห็นกิริยาอาการส่อแสดงออกอย่างชัดเจนว่าพร้อมชิ่งหนีปัญหา ปัดสวะให้พ้นตัว
กรณีที่เกิดขึ้นล่าสุด เมื่อกระทรวงการคลังมีคำสั่งให้ ธ.ก.ส.ทำหนังสือทวงหนี้กระทรวงพาณิชย์ ที่ค้างเงินจากการระบายข้าวตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2555 ที่กระทรวงพาณิชย์ต้องจ่ายเงินให้ ธ.ก.ส.จำนวน 8.5 หมื่นล้านบาท แต่ถึงตอนนี้ยังจ่ายไม่ครบ ธ.ก.ส.ได้มาเพียง 5.8 หมื่นล้าน
เพียงเท่านั้น นายบุญทรงถึงกับปรี๊ดสวนกลับทันทีว่า คณะรัฐมนตรีให้กระทรวงการคลังหาเงินกู้ให้ ธ.ก.ส.จำนวน 1.5 แสนล้านบาทเพื่อใช้ในการดูแลราคาสินค้าเกษตรของปี 2555/2556 รวมถึงโครงการรับจำนำข้าวเปลือกด้วย แต่กระทรวงการคลังยังไม่ได้ดำเนินการ
“การกู้เงินให้ ธ.ก.ส.มาใช้ในโครงการรับจำนำข้าว กับเงินที่ได้จากการระบายสต๊อกข้าว ถือเป็นคนละเรื่องกัน ซึ่งมองว่าหน้าที่ใครก็ทำหน้าที่ของตนเองไป กระทรวงการคลังมีหน้าที่กู้เงินให้ ธ.ก.ส.ไปจ่ายเงินให้เกษตรกรที่นำข้าวมาขายในโครงการรับจำนำ ก็ต้องเร่งดำเนินการ ไม่ใช่มีหน้าที่มาทวงเงินจากกระทรวงพาณิชย์” นายบุญทรงโบ้ยบ้ายให้เรื่องพ้นตัว
ส่วนสาเหตุที่กระทรวงพาณิชย์ยังส่งเงินไม่ได้ตามแผนนั้น นายบุญทรงแก้ตัวว่า ก่อนหน้านี้ที่ส่งเงินคืนไม่ได้ตามแผนเพราะได้สั่งชะลอการส่งมอบข้าวให้รัฐบาลผู้ซื้อ เนื่องจากต้องรอผลการสอบการขายข้าวในรูปรัฐต่อรัฐ (จีทูจี) ก่อน แต่ขณะนี้ได้สอบเสร็จแล้ว และคาดว่าจะส่งเงินคืนได้ตามแผนต่อไป ขณะนี้กำลังเร่งระบายข้าวอยู่ และสั่งให้คืนเงินทุกเดือน โดยในเดือนมกราคมนี้จะคืน 1.2 หมื่นล้านบาท และภายในสิ้นปีนี้ต้องคืน 2.6 แสนล้านบาท
เมื่อเกิดปัญหาขึ้น ฝ่ายค้านที่คอยจ้องอยู่แล้วออกมากระหน่ำทันที โดย นพ.วรงค์ เดชกิจวิกรม ส.ส.พิษณุโลก พรรคประชาธิปัตย์ ชี้ว่า การที่ ธ.ก.ส.ทวงเงินกระทรวงพาณิชย์ให้เร่งจ่ายเงินระบายข้าวเพื่อธนาคารจะได้นำไปหมุนเวียนในโครงการรับจำนำสะท้อนถึงความล้มเหลวอย่างสิ้นเชิง เพราะโครงการนี้ทำให้ข้าวไทยแพงกว่าต่างประเทศกว่า 100 เหรียญจนผู้ส่งออกขายข้าวไม่ได้ รัฐบาลไม่สามารถระบายข้าวได้ตามเป้าหมายจึงไม่มีเงินใช้หนี้ ธ.ก.ส. ดังนั้น แทนที่นายบุญทรงจะแสดงความไม่พอใจต่อ ธ.ก.ส.น่าจะหาทางระบายข้าวและจ่ายเงินให้ ธ.ก.ส.โดยด่วนจะดีกว่า และอยากถามนายบุญทรงว่า ที่ไม่รีบเพราะมีเรื่องเงินใต้โต๊ะอยู่ใช่หรือไม่
การโยนเรื่องให้กันไปมาระหว่างกระทรวงการคลัง กระทรวงพาณิชย์ และ ธ.ก.ส. แบงก์รัฐที่ถูกดึงเข้าร่วมโครงการรับจำนำครั้งนี้ บ่งบอกว่าแผลเน่าเริ่มปริแตกจนไม่อาจปกปิดได้อีกต่อไป หลังจากที่นางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ยืนยันว่าจะเดินหน้าโครงการรับจำนำข้าวต่อไปและไม่ได้มีปัญหาใดๆ เกิดขึ้นจนทำให้ต้องล้มเลิกโครงการ ดังที่หลายฝ่ายส่งเสียงเตือนให้หยุดยั้งและทบทวนหาแนวทางช่วยเหลือชาวนายากจนเสียใหม่ที่ได้ผลดีกว่าและไม่ต้องใช้จ่ายเงินมากมายขนาดนี้
สำหรับเรื่องเงินที่ใช้ในโครงการรับจำนำข้าวนั้น ถึงแม้ว่าคณะรัฐมนตรีจะมีมติให้กระทรวงการคลังค้ำประกันเงินกู้ให้ ธ.ก.ส. หรือกระทรวงการคลังเองเป็นผู้กู้เงินมาให้ ธ.ก.ส.ใช้จำนำข้าวก็ตาม แต่เงื่อนไขมีอยู่ว่า กระทรวงการคลังจะค้ำประกันเงินกู้สำหรับใช้ในการดูแลราคาสินค้าเกษตรฤดูกาลผลิต 2555/2556 รวมทั้งหมดทุกตัว ไม่ว่าจะเป็นข้าว มันสำปะหลัง ฯลฯ วงเงินรวมจำนวน 1.5 แสนล้านบาทเท่านั้น นอกเหนือจากนั้นให้กระทรวงพาณิชย์ระบายสต๊อกสินค้าเกษตรนำเงินมาใช้หนี้ให้ ธ.ก.ส. และหากไม่พอก็ให้ ธ.ก.ส.ออกตราสารการเงินหรือกู้เองโดยที่กระทรวงการคลังไม่ค้ำประกันให้
แต่กระทรวงพาณิชย์ก็ต่อรองว่า จะขอให้กระทรวงการคลังขยายวงเงินค้ำประกันให้เพิ่มเพราะลำพังเม็ดเงิน 1.5 แสนล้านนั้น เอาเฉพาะแค่นำมารับจำนำข้าวก็แทบจะไม่พอ ขณะที่เม็ดเงินจากการระบายสต๊อกสินค้าเกษตรจากที่รับจำนำเอาไว้นั้น กระทรวงพาณิชย์ก็ไม่สามารถทำได้ตามเป้า
คำร้องขอของกระทรวงพาณิชย์ถูกกระทรวงการคลังปฏิเสธ แถมกระทรวงการคลังยังให้ ธ.ก.ส.ทำหนังสือทวงหนี้ไปที่กระทรวงพาณิชย์อีกต่างหาก ภาระจึงมาตกที่ ธ.ก.ส.ซึ่งพลอยรับผลกระทบอย่างยากที่จะหลีกเลี่ยงจากปัญหาการขาดสภาพคล่อง เว้นเสียแต่ว่า กระทรวงการคลังจะยอมขยายวงเงินค้ำประกันเงินกู้เพิ่มให้ ธ.ก.ส. ซึ่งเวลานี้ผู้บริหาร ธ.ก.ส.ก็ออกมาพูดเองเออเอง ทำนองว่า กระทรวงการคลังกำลังพิจารณาเรื่องนี้
นายวันชัย ศิริวัฒนะตระกูล ผู้อำนวยการฝ่ายกิจการนโยบายรัฐ ธ.ก.ส. เปิดเผยว่า ขณะนี้กระทรวงการคลังกำลังพิจารณาเพิ่มวงเงินการค้ำประกันเงินกู้ให้แก่ ธ.ก.ส. อีก 70,000 ล้านบาทเพื่อนำมาใช้ในโครงการรับจำนำข้าวเปลือกในปีการผลิต 2555/2556 ซึ่งเมื่อรวมกับวงเงินค้ำประกันที่คณะรัฐมนตรีอนุมัติไว้เดิม 150,000 ล้านบาท จะทำให้วงเงินการค้ำประกันเพิ่มเป็น 220,000 ล้านบาท
“ธ.ก.ส.ได้เร่งรัดให้กระทรวงพาณิชย์นำเงินที่ได้จากการระบายข้าวมาคืน ธ.ก.ส.เพื่อนำเงินที่ได้ไปใช้หมุนเวียนในโครงการรับจำนำข้าว ขณะที่กระทรวงการคลังก็กำลังดูว่าจำเป็นต้องมาช่วยสนับสนุนเพิ่มเติมอีกหรือไม่ ล่าสุดคุยกันว่าระหว่างที่รอเงินจากการระบายข้าวของกระทรวงพาณิชย์ กระทรวงการคลังอาจต้องเพิ่มวงเงินค้ำประกันเงินกู้อีกประมาณ 70,000 ล้านเพื่อนำมาใช้ในการจำนำข้าวรอบต่อไป” ผู้อำนวยการฝ่ายกิจการนโยบายรัฐ ธ.ก.ส.กล่าว
อย่างไรก็ตาม เรื่องนี้ยังไม่มีคำยืนยันจากฟากกระทรวงการคลังแต่อย่างใดว่าจะมีการขยายวงเงินค้ำประกันกู้เพิ่มให้ ธ.ก.ส. เพราะสิ่งที่กระทรวงการคลังยืนยันมาโดยตลอดก็คือ จำกัดวงเงินค้ำประกันเงินกู้ไว้แค่ 150,000 ล้านบาท ที่สำคัญวงเงินค้ำประกันเงินกู้ให้ ธ.ก.ส.นั้นเต็มเพดานแล้ว หากกระทรวงการคลังมาค้ำให้เพิ่มเติมอีกก็จะกระทบการค้ำประกันเงินกู้ของรัฐวิสาหกิจอื่นๆ ดังนั้นจึงชัดเจนว่าจะไม่มีการค้ำประกันเงินกู้เพิ่มให้ ธ.ก.ส.อีกแล้ว
อาการเงินหมุนเวียนสำหรับจำนำข้าวที่มีปัญหา เห็นได้ชัดจากการออกมาเปิดเผยของสมาคมโรงสี ที่ว่ามีเกษตรกรอีกจำนวนมากที่ยังไม่ได้รับเงินค่าข้าวที่ค้างจากโครงการรับจำนำข้าวเปลือกนาปรังปี 2555 ที่ผ่านมา โดยเฉลี่ยพบว่าเกษตรกรได้รับเงินล่าช้า 2-3 เดือน โดยอ้างเหตุผลว่า เป็นเพราะเกษตรกรในกลุ่มที่ได้เงินจากโครงการรับจำนำมากกว่า 5 แสนบาท หรือมีผลผลิตจริงสูงกว่าที่ลงทะเบียนไว้ 20% ต้องมีคณะกรรมการระดับจังหวัดเข้าไปตรวจสอบก่อนอนุมัติให้ ธ.ก.ส.จ่ายเงิน
ไม่เพียงแต่มีปัญหาเรื่องเงินหมุนเวียนในโครงการรับจำนำข้าวเท่านั้น ยังมีเรื่องโกดังเก็บข้าวที่รับจำนำมาแล้วหลายฤดูกาลเต็มเพราะรัฐบาลไม่สามารถระบายข้าวได้ กระทั่งโรงสีได้ยื่นหนังสือร้องเรียนมายังกระทรวงพาณิชย์ว่า ไม่มีที่เก็บข้าวและไม่สามาารถสีแปรข้าวเปลือกที่ได้จากโครงการรับจำนำข้าวเปลือกฤดูกาลผลิตปี 2555/2556 มาส่งมอบให้คลังกลางได้
นายบุญทรงจึงได้สั่งการให้กรมการค้าภายใน องค์การคลังสินค้า (อคส.) องค์การตลาดเพื่อเกษตรกร (อ.ต.ก.) เร่งเปิดคลังกลางเพื่อใช้เก็บสต๊อกข้าวสารให้เพียงพอ และเร่งรับสมัครคลังกลางเพิ่มเติมให้สามารถรองรับข้าวสารจำนวนมากได้
ทาง น.ส.วิบูลย์ลักษณ์ ร่วมรักษ์ อธิบดีกรมการค้าภายใน ได้ออกมาเด้งรับ โดยยืนยันว่ามีจำนวนคลังกลางเพียงพอที่จะรองรับการเก็บสต๊อกข้าวสารที่ได้จากโครงการรับจำนำข้าวเปลือกฤดูกาล 2555/2556 โดยขณะนี้ได้อนุมัติให้เปิดคลังกลางแล้ว 180 แห่ง เก็บข้าวสารได้ 2.5 ล้านตัน โดยมีข้าวสารเข้ามาเก็บในคลังกลางแล้ว 1.5 ล้านตัน ยังเหลือที่ว่างอีก 1 ล้านตัน และกำลังทยอยเปิดเพิ่มอีก
ความอื้อฉาวในโครงการรับจำนำข้าวที่ทำให้พังพินาศกันทั้งระบบกำลังจะถูกแฉจากฝ่ายค้าน โดย นพ.วรงค์ เดชกิจวิกรม ส.ส.พิษณุโลก พรรคประชาธิปัตย์ ที่อภิปรายสาวไส้โครงการจำนำข้าวจนเพื่อไทยสะเทือนมาแล้ว โดยซีรีส์ต้อนรับปี 2556 หมอวรงค์ใช้ชื่อว่า "“ยุดทำร้ายข้าวไทย” โดยจะสะท้อนความเลวร้ายที่มากขึ้นกว่าเดิม ทั้งชาวนาถูกเอาเปรียบ การส่งข้าวเข้าสู่โกดังมีปัญหา รัฐบาลระบายข้าวไม่ได้จนเกิดปัญหาบริหารจัดการข้าวในโกดัง อีกทั้งข้าวที่เก็บกลายเป็นข้าวเสื่อมคุณภาพ เพื่อตอกย้ำว่ารัฐบาลกำลังทำร้ายข้าวไทยให้ย่อยยับ พร้อมกับส่งข้อมูลให้คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) เพื่อตรวจสอบโครงการนี้
ถึงที่สุด เมื่อรัฐบาลยิ่งลักษณ์ดึงดันจนเดินสู่ทางตันโครงการจำนำข้าวแล้ว ต้องรอดูว่าจะพากันหาทางออกอย่างไร จะยอมถอยหรือไปตายเอาดาบหน้าพาชาติลงเหวสถานเดียว
ขณะที่นายบุญทรง เตริยาภิรมย์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ เมื่อหมดปัญญาขายข้าวเอาเงินใช้หนี้ให้ ธ.ก.ส. ก็ออกมาพาลปัดสวะให้พ้นตัว ไม่นับว่าข้าวที่จะรับจำนำไม่มีโกดังเก็บเพราะเต็มหมดแล้ว
ปฏิบัติการทำลายการค้าข้าวอย่างเป็นระบบครบวงจรของรัฐบาลยิ่งลักษณ์ ถึงนาทีนี้ต้องบอกว่าบรรลุผลสำเร็จอย่างงดงามสมปรารถนา
ชาวนายากจน ชาวนารายเล็กรายย่อยที่เช่าที่นาก็ล้มหายตายจากไปเพราะราคารับจำนำข้าวสูงขึ้น เจ้าของที่ดินก็ขึ้นค่าเช่า หรือไม่เช่นนั้นก็เลิกให้เช่าแล้วจ้างแรงงานมาทำนาเพื่อจะได้ขายข้าวในราคาจำนำเสียเอง ขณะที่ต้นทุนค่าทำนาแพงขึ้นจากการปรับขึ้นค่าแรงขั้นต่ำ 300 บาทต่อวัน ที่ไปดันให้ราคาสินค้าทุกชนิด ซึ่งหมายรวมถึงปัจจัยการผลิตในการทำนาพุ่งสูงขึ้น
ชาวนาที่ได้ประโยชน์จากโครงการรับจำนำข้าว ยิ่งนานก็ยิ่งหลงเหลือเพียงชาวนาร่ำรวยที่สามารถกอบโกยจากนโยบายนี้ เช่นเดียวกันกับโรงสี และผู้ส่งออกข้าวกลุ่มใหม่ที่อยู่ในเครือข่ายของรัฐบาลที่มีโอกาสเข้าร่วมโครงการแปรรูปข้าวเปลือกเป็นข้าวสารและสามารถประมูลข้าวจากรัฐบาลได้ และอิ่มเอมกันถ้วนหน้า
ขณะที่ภาระด้านการเงินที่ใช้ในโครงการรับจำนำข้าวที่ตกประมาณ 2 แสนล้านบาทต่อฤดูกาลผลิต เป็นหนี้สินของประเทศที่คนไทยทุกคนต้องแบกรับร่วมกัน
เมื่อถึงเวลาเดินมาถึงทางตันเช่นนี้แล้ว ถามว่าจะมีใครหน้าไหนออกมาแสดงความรับผิดชอบต่อความเสียหายที่จะเกิดขึ้นทั้งในปัจจุบันและอนาคต โดยเฉพาะนายบุญทรงนั้น เพียงแค่นี้ก็เห็นกิริยาอาการส่อแสดงออกอย่างชัดเจนว่าพร้อมชิ่งหนีปัญหา ปัดสวะให้พ้นตัว
กรณีที่เกิดขึ้นล่าสุด เมื่อกระทรวงการคลังมีคำสั่งให้ ธ.ก.ส.ทำหนังสือทวงหนี้กระทรวงพาณิชย์ ที่ค้างเงินจากการระบายข้าวตามมติคณะรัฐมนตรี เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2555 ที่กระทรวงพาณิชย์ต้องจ่ายเงินให้ ธ.ก.ส.จำนวน 8.5 หมื่นล้านบาท แต่ถึงตอนนี้ยังจ่ายไม่ครบ ธ.ก.ส.ได้มาเพียง 5.8 หมื่นล้าน
เพียงเท่านั้น นายบุญทรงถึงกับปรี๊ดสวนกลับทันทีว่า คณะรัฐมนตรีให้กระทรวงการคลังหาเงินกู้ให้ ธ.ก.ส.จำนวน 1.5 แสนล้านบาทเพื่อใช้ในการดูแลราคาสินค้าเกษตรของปี 2555/2556 รวมถึงโครงการรับจำนำข้าวเปลือกด้วย แต่กระทรวงการคลังยังไม่ได้ดำเนินการ
“การกู้เงินให้ ธ.ก.ส.มาใช้ในโครงการรับจำนำข้าว กับเงินที่ได้จากการระบายสต๊อกข้าว ถือเป็นคนละเรื่องกัน ซึ่งมองว่าหน้าที่ใครก็ทำหน้าที่ของตนเองไป กระทรวงการคลังมีหน้าที่กู้เงินให้ ธ.ก.ส.ไปจ่ายเงินให้เกษตรกรที่นำข้าวมาขายในโครงการรับจำนำ ก็ต้องเร่งดำเนินการ ไม่ใช่มีหน้าที่มาทวงเงินจากกระทรวงพาณิชย์” นายบุญทรงโบ้ยบ้ายให้เรื่องพ้นตัว
ส่วนสาเหตุที่กระทรวงพาณิชย์ยังส่งเงินไม่ได้ตามแผนนั้น นายบุญทรงแก้ตัวว่า ก่อนหน้านี้ที่ส่งเงินคืนไม่ได้ตามแผนเพราะได้สั่งชะลอการส่งมอบข้าวให้รัฐบาลผู้ซื้อ เนื่องจากต้องรอผลการสอบการขายข้าวในรูปรัฐต่อรัฐ (จีทูจี) ก่อน แต่ขณะนี้ได้สอบเสร็จแล้ว และคาดว่าจะส่งเงินคืนได้ตามแผนต่อไป ขณะนี้กำลังเร่งระบายข้าวอยู่ และสั่งให้คืนเงินทุกเดือน โดยในเดือนมกราคมนี้จะคืน 1.2 หมื่นล้านบาท และภายในสิ้นปีนี้ต้องคืน 2.6 แสนล้านบาท
เมื่อเกิดปัญหาขึ้น ฝ่ายค้านที่คอยจ้องอยู่แล้วออกมากระหน่ำทันที โดย นพ.วรงค์ เดชกิจวิกรม ส.ส.พิษณุโลก พรรคประชาธิปัตย์ ชี้ว่า การที่ ธ.ก.ส.ทวงเงินกระทรวงพาณิชย์ให้เร่งจ่ายเงินระบายข้าวเพื่อธนาคารจะได้นำไปหมุนเวียนในโครงการรับจำนำสะท้อนถึงความล้มเหลวอย่างสิ้นเชิง เพราะโครงการนี้ทำให้ข้าวไทยแพงกว่าต่างประเทศกว่า 100 เหรียญจนผู้ส่งออกขายข้าวไม่ได้ รัฐบาลไม่สามารถระบายข้าวได้ตามเป้าหมายจึงไม่มีเงินใช้หนี้ ธ.ก.ส. ดังนั้น แทนที่นายบุญทรงจะแสดงความไม่พอใจต่อ ธ.ก.ส.น่าจะหาทางระบายข้าวและจ่ายเงินให้ ธ.ก.ส.โดยด่วนจะดีกว่า และอยากถามนายบุญทรงว่า ที่ไม่รีบเพราะมีเรื่องเงินใต้โต๊ะอยู่ใช่หรือไม่
การโยนเรื่องให้กันไปมาระหว่างกระทรวงการคลัง กระทรวงพาณิชย์ และ ธ.ก.ส. แบงก์รัฐที่ถูกดึงเข้าร่วมโครงการรับจำนำครั้งนี้ บ่งบอกว่าแผลเน่าเริ่มปริแตกจนไม่อาจปกปิดได้อีกต่อไป หลังจากที่นางสาวยิ่งลักษณ์ ชินวัตร นายกรัฐมนตรี และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงพาณิชย์ยืนยันว่าจะเดินหน้าโครงการรับจำนำข้าวต่อไปและไม่ได้มีปัญหาใดๆ เกิดขึ้นจนทำให้ต้องล้มเลิกโครงการ ดังที่หลายฝ่ายส่งเสียงเตือนให้หยุดยั้งและทบทวนหาแนวทางช่วยเหลือชาวนายากจนเสียใหม่ที่ได้ผลดีกว่าและไม่ต้องใช้จ่ายเงินมากมายขนาดนี้
สำหรับเรื่องเงินที่ใช้ในโครงการรับจำนำข้าวนั้น ถึงแม้ว่าคณะรัฐมนตรีจะมีมติให้กระทรวงการคลังค้ำประกันเงินกู้ให้ ธ.ก.ส. หรือกระทรวงการคลังเองเป็นผู้กู้เงินมาให้ ธ.ก.ส.ใช้จำนำข้าวก็ตาม แต่เงื่อนไขมีอยู่ว่า กระทรวงการคลังจะค้ำประกันเงินกู้สำหรับใช้ในการดูแลราคาสินค้าเกษตรฤดูกาลผลิต 2555/2556 รวมทั้งหมดทุกตัว ไม่ว่าจะเป็นข้าว มันสำปะหลัง ฯลฯ วงเงินรวมจำนวน 1.5 แสนล้านบาทเท่านั้น นอกเหนือจากนั้นให้กระทรวงพาณิชย์ระบายสต๊อกสินค้าเกษตรนำเงินมาใช้หนี้ให้ ธ.ก.ส. และหากไม่พอก็ให้ ธ.ก.ส.ออกตราสารการเงินหรือกู้เองโดยที่กระทรวงการคลังไม่ค้ำประกันให้
แต่กระทรวงพาณิชย์ก็ต่อรองว่า จะขอให้กระทรวงการคลังขยายวงเงินค้ำประกันให้เพิ่มเพราะลำพังเม็ดเงิน 1.5 แสนล้านนั้น เอาเฉพาะแค่นำมารับจำนำข้าวก็แทบจะไม่พอ ขณะที่เม็ดเงินจากการระบายสต๊อกสินค้าเกษตรจากที่รับจำนำเอาไว้นั้น กระทรวงพาณิชย์ก็ไม่สามารถทำได้ตามเป้า
คำร้องขอของกระทรวงพาณิชย์ถูกกระทรวงการคลังปฏิเสธ แถมกระทรวงการคลังยังให้ ธ.ก.ส.ทำหนังสือทวงหนี้ไปที่กระทรวงพาณิชย์อีกต่างหาก ภาระจึงมาตกที่ ธ.ก.ส.ซึ่งพลอยรับผลกระทบอย่างยากที่จะหลีกเลี่ยงจากปัญหาการขาดสภาพคล่อง เว้นเสียแต่ว่า กระทรวงการคลังจะยอมขยายวงเงินค้ำประกันเงินกู้เพิ่มให้ ธ.ก.ส. ซึ่งเวลานี้ผู้บริหาร ธ.ก.ส.ก็ออกมาพูดเองเออเอง ทำนองว่า กระทรวงการคลังกำลังพิจารณาเรื่องนี้
นายวันชัย ศิริวัฒนะตระกูล ผู้อำนวยการฝ่ายกิจการนโยบายรัฐ ธ.ก.ส. เปิดเผยว่า ขณะนี้กระทรวงการคลังกำลังพิจารณาเพิ่มวงเงินการค้ำประกันเงินกู้ให้แก่ ธ.ก.ส. อีก 70,000 ล้านบาทเพื่อนำมาใช้ในโครงการรับจำนำข้าวเปลือกในปีการผลิต 2555/2556 ซึ่งเมื่อรวมกับวงเงินค้ำประกันที่คณะรัฐมนตรีอนุมัติไว้เดิม 150,000 ล้านบาท จะทำให้วงเงินการค้ำประกันเพิ่มเป็น 220,000 ล้านบาท
“ธ.ก.ส.ได้เร่งรัดให้กระทรวงพาณิชย์นำเงินที่ได้จากการระบายข้าวมาคืน ธ.ก.ส.เพื่อนำเงินที่ได้ไปใช้หมุนเวียนในโครงการรับจำนำข้าว ขณะที่กระทรวงการคลังก็กำลังดูว่าจำเป็นต้องมาช่วยสนับสนุนเพิ่มเติมอีกหรือไม่ ล่าสุดคุยกันว่าระหว่างที่รอเงินจากการระบายข้าวของกระทรวงพาณิชย์ กระทรวงการคลังอาจต้องเพิ่มวงเงินค้ำประกันเงินกู้อีกประมาณ 70,000 ล้านเพื่อนำมาใช้ในการจำนำข้าวรอบต่อไป” ผู้อำนวยการฝ่ายกิจการนโยบายรัฐ ธ.ก.ส.กล่าว
อย่างไรก็ตาม เรื่องนี้ยังไม่มีคำยืนยันจากฟากกระทรวงการคลังแต่อย่างใดว่าจะมีการขยายวงเงินค้ำประกันกู้เพิ่มให้ ธ.ก.ส. เพราะสิ่งที่กระทรวงการคลังยืนยันมาโดยตลอดก็คือ จำกัดวงเงินค้ำประกันเงินกู้ไว้แค่ 150,000 ล้านบาท ที่สำคัญวงเงินค้ำประกันเงินกู้ให้ ธ.ก.ส.นั้นเต็มเพดานแล้ว หากกระทรวงการคลังมาค้ำให้เพิ่มเติมอีกก็จะกระทบการค้ำประกันเงินกู้ของรัฐวิสาหกิจอื่นๆ ดังนั้นจึงชัดเจนว่าจะไม่มีการค้ำประกันเงินกู้เพิ่มให้ ธ.ก.ส.อีกแล้ว
อาการเงินหมุนเวียนสำหรับจำนำข้าวที่มีปัญหา เห็นได้ชัดจากการออกมาเปิดเผยของสมาคมโรงสี ที่ว่ามีเกษตรกรอีกจำนวนมากที่ยังไม่ได้รับเงินค่าข้าวที่ค้างจากโครงการรับจำนำข้าวเปลือกนาปรังปี 2555 ที่ผ่านมา โดยเฉลี่ยพบว่าเกษตรกรได้รับเงินล่าช้า 2-3 เดือน โดยอ้างเหตุผลว่า เป็นเพราะเกษตรกรในกลุ่มที่ได้เงินจากโครงการรับจำนำมากกว่า 5 แสนบาท หรือมีผลผลิตจริงสูงกว่าที่ลงทะเบียนไว้ 20% ต้องมีคณะกรรมการระดับจังหวัดเข้าไปตรวจสอบก่อนอนุมัติให้ ธ.ก.ส.จ่ายเงิน
ไม่เพียงแต่มีปัญหาเรื่องเงินหมุนเวียนในโครงการรับจำนำข้าวเท่านั้น ยังมีเรื่องโกดังเก็บข้าวที่รับจำนำมาแล้วหลายฤดูกาลเต็มเพราะรัฐบาลไม่สามารถระบายข้าวได้ กระทั่งโรงสีได้ยื่นหนังสือร้องเรียนมายังกระทรวงพาณิชย์ว่า ไม่มีที่เก็บข้าวและไม่สามาารถสีแปรข้าวเปลือกที่ได้จากโครงการรับจำนำข้าวเปลือกฤดูกาลผลิตปี 2555/2556 มาส่งมอบให้คลังกลางได้
นายบุญทรงจึงได้สั่งการให้กรมการค้าภายใน องค์การคลังสินค้า (อคส.) องค์การตลาดเพื่อเกษตรกร (อ.ต.ก.) เร่งเปิดคลังกลางเพื่อใช้เก็บสต๊อกข้าวสารให้เพียงพอ และเร่งรับสมัครคลังกลางเพิ่มเติมให้สามารถรองรับข้าวสารจำนวนมากได้
ทาง น.ส.วิบูลย์ลักษณ์ ร่วมรักษ์ อธิบดีกรมการค้าภายใน ได้ออกมาเด้งรับ โดยยืนยันว่ามีจำนวนคลังกลางเพียงพอที่จะรองรับการเก็บสต๊อกข้าวสารที่ได้จากโครงการรับจำนำข้าวเปลือกฤดูกาล 2555/2556 โดยขณะนี้ได้อนุมัติให้เปิดคลังกลางแล้ว 180 แห่ง เก็บข้าวสารได้ 2.5 ล้านตัน โดยมีข้าวสารเข้ามาเก็บในคลังกลางแล้ว 1.5 ล้านตัน ยังเหลือที่ว่างอีก 1 ล้านตัน และกำลังทยอยเปิดเพิ่มอีก
ความอื้อฉาวในโครงการรับจำนำข้าวที่ทำให้พังพินาศกันทั้งระบบกำลังจะถูกแฉจากฝ่ายค้าน โดย นพ.วรงค์ เดชกิจวิกรม ส.ส.พิษณุโลก พรรคประชาธิปัตย์ ที่อภิปรายสาวไส้โครงการจำนำข้าวจนเพื่อไทยสะเทือนมาแล้ว โดยซีรีส์ต้อนรับปี 2556 หมอวรงค์ใช้ชื่อว่า "“ยุดทำร้ายข้าวไทย” โดยจะสะท้อนความเลวร้ายที่มากขึ้นกว่าเดิม ทั้งชาวนาถูกเอาเปรียบ การส่งข้าวเข้าสู่โกดังมีปัญหา รัฐบาลระบายข้าวไม่ได้จนเกิดปัญหาบริหารจัดการข้าวในโกดัง อีกทั้งข้าวที่เก็บกลายเป็นข้าวเสื่อมคุณภาพ เพื่อตอกย้ำว่ารัฐบาลกำลังทำร้ายข้าวไทยให้ย่อยยับ พร้อมกับส่งข้อมูลให้คณะกรรมการป้องกันและปราบปรามการทุจริตแห่งชาติ (ป.ป.ช.) เพื่อตรวจสอบโครงการนี้
ถึงที่สุด เมื่อรัฐบาลยิ่งลักษณ์ดึงดันจนเดินสู่ทางตันโครงการจำนำข้าวแล้ว ต้องรอดูว่าจะพากันหาทางออกอย่างไร จะยอมถอยหรือไปตายเอาดาบหน้าพาชาติลงเหวสถานเดียว
