จังหวัดสตูลยังคงเผชิญปัญหา สุนัขและแมวจรจัด ที่เพิ่มจำนวนต่อเนื่อง โดยเฉพาะในพื้นที่สนามบินชั่วคราวกองทัพอากาศ ตำบลคลองขุด อำเภอเมืองสตูล ซึ่งปัจจุบันมีสุนัขจรจัดไม่ต่ำกว่า 200 ตัว ส่วนใหญ่ถูกนำมาปล่อยทิ้งไว้ บางส่วนผสมพันธุ์กันเองจนกลายเป็นฝูงใหญ่ และมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นทุกปี สร้างทั้งความกังวลด้านสาธารณสุข ความปลอดภัยของชุมชน และภาพลักษณ์ของจังหวัด
นางลินจง โกยะวาทิน ประธานชมรมคนรักหมาแมวสตูล และนางปารณีย์ น้อยจาด ชมรมคนรักหมาแมวสตูล กล่าวว่า ตลอดเวลากว่า 11 ปีที่ผ่านมา ชมรมคนรักหมาแมว จังหวัดสตูลต้องอาสาเข้ามาดูแลสุนัขในพื้นที่สนามบินด้วยกำลังใจและทรัพย์ส่วนตัว ยอมรับว่าเริ่มเหนื่อยล้าและหมดแรงในการรับผิดชอบเพียงลำพัง โดยเฉพาะค่าใช้จ่ายในการดูแลสุขภาพสัตว์ และภาระการเลี้ยงดูที่ไม่หยุดนิ่ง เนื่องจากยังมีคนลักลอบนำสุนัขมาปล่อยอย่างต่อเนื่อง แม้จะมีการติดตั้งป้ายเตือนห้ามนำมาปล่อยก็ตาม
นอกจากนี้ยังพบว่าสุนัขที่ถูกทิ้งมีหลากหลายสายพันธุ์ ทั้งพันธุ์แท้และพันธุ์ผสม บางตัวเป็นพันธุ์หายากที่เจ้าของไม่ต้องการเลี้ยง เมื่อถูกนำมาปล่อย หากเป็นสุนัขตัวเล็กก็เสี่ยงถูกสุนัขพันธุ์ใหญ่กัดตาย หลายครั้งสมาชิกชมรมจึงต้องรีบนำกลับไปดูแลที่บ้านเพื่อความปลอดภัย
๐ ความร่วมมือครั้งแรก: ทำหมันวันละ 50 ตัว รวม 200 ตัว
เพื่อหาทางออก ชมรมคนรักหมาแมว จังหวัดสตูล จึงยื่นข้อเสนอไปยังองค์การบริหารส่วนจังหวัดสตูล (อบจ.สตูล) และได้รับการตอบรับ พร้อมร่วมมือกับเทศบาลตำบลคลองขุด และสำนักงานปศุสัตว์จังหวัดสตูล จัดโครงการทำหมันสุนัขจรจัดในพื้นที่สนามบิน โดยตั้งเป้าหมาย วันละ 50 ตัว รวม 200 ตัวภายใน 3 วัน (24–26 กันยายน 2568)
แม้ปฏิบัติการครั้งนี้จะมีความท้าทายสูง เพราะสุนัขจรจับได้ยาก ต้องใช้ทั้งความชำนาญและทีมสัตวแพทย์ที่พร้อม แต่ทุกฝ่ายก็ยืนยันว่าจะพยายามทำให้ได้มากที่สุด เพื่อสกัดการแพร่พันธุ์ที่เป็นต้นตอของปัญหา
นายคฑาวุธ ทะหล้า ปศุสัตว์จังหวัดสตูล ยอมรับว่า แม้ไม่มีงบประมาณรองรับโดยตรง แต่ก็พร้อมสนับสนุนกำลังบุคลากร ทีมสัตวแพทย์ และอุปกรณ์ เพื่อช่วยผลักดันโครงการนี้ให้สำเร็จ ขณะที่ อบจ.และเทศบาลร่วมจัดสรรงบประมาณสนับสนุนค่าใช้จ่ายหลัก
“ปัญหาสังคมที่ต้องแก้ทั้งระบบการทำหมันครั้งนี้ถือเป็นก้าวแรกของการแก้ปัญหาเชิงป้องกัน แต่ผู้เกี่ยวข้องทุกฝ่ายย้ำตรงกันว่า หากยังมีการนำสัตว์เลี้ยงมาปล่อยปละละเลย ปัญหานี้ก็จะไม่สิ้นสุด โดยเฉพาะตามวัด ชุมชน และพื้นที่สนามบินชั่วคราวที่มักถูกใช้เป็นจุดทิ้งสุนัข นอกจากนั้นยังมีการเตือนว่า การนำสัตว์เลี้ยงไปปล่อยทิ้งถือเป็นการกระทำผิดกฎหมาย มีโทษทั้งจำทั้งปรับ หากมีผู้พบเห็นแจ้งหน่วยงานที่เกี่ยวข้องได้ทันที”
๐ ทางออกระยะยาว: ความรับผิดชอบร่วมกัน
การควบคุมปัญหาหมาจรและแมวจรจัด ต้องอาศัยความร่วมมือทั้งจาก หน่วยงานรัฐ ภาคประชาชน และเจ้าของสัตว์เลี้ยง โดยแนวทางที่เสนอ ได้แก่ การรณรงค์ให้ประชาชน ทำหมันสัตว์เลี้ยงตั้งแต่ยังเล็ก การปลูกฝังความรับผิดชอบ ไม่ทอดทิ้งสัตว์เมื่อเป็นภาระ การหาพื้นที่รองรับสุนัขและแมวจรจัดในรูปแบบ ศูนย์พักพิงชุมชน การบังคับใช้กฎหมายกับผู้ที่นำสัตว์มาทิ้งอย่างจริงจัง
ความพยายามของสตูลครั้งนี้ ไม่ได้เป็นเพียงการทำหมันสุนัข 200 ตัว แต่คือการส่งสัญญาณไปยังสังคมว่า “หมาและแมวจรจัดไม่ใช่ปัญหาของใครคนใดคนหนึ่ง แต่เป็นความรับผิดชอบร่วมกัน” เพื่อสร้างสังคมที่ไม่ทอดทิ้งสัตว์และอยู่ร่วมกันได้อย่างสมดุล”
