พังงา - หมดช่วงคลื่นลมแรงในฝั่งทะเลอันดามันกันแล้ว เข้าสู่ฤดู “เจ้ยกุ้งเคย” หรือ ช้อนกุ้งเคย ของชาวประมงบ้านโคกกลอย จ.พังงา ออกเรือไปซ้อนกุ้งเคยทุกเช้า นำมาขายให้กลุ่มทำกะปิ ตรา “กำนัน” สร้างรายได้งาม
ถ้าพูดถึงเรื่องกะปิ ซึ่งเป็นของสำคัญคู่ครัวของพี่น้องชาวปักษ์ใต้ เชื่อว่าหลายคนยังไม่เคยเห็นกรรมวิธีว่าเขาทำมาจากอะไรและทำอย่างไร วันนี้ เราจะพาทุกคนไปดูขั้นตอนการทำกะปิกัน โดยในช่วงปลายปีซึ่งเป็นช่วงที่หมดจากหน้าฤดูมรสุมคลื่นลมแรงในพื้นที่ริมทะเลฝั่งอันดามัน จะมีฝูงตัวเคย หรือ “กุ้งเคย” ที่เป็นวัตถุดิบหลักของการทำกะปิออกมาลอยตัวอยู่ในแถบชายฝั่งทะเลอันดามันเป็นจำนวนมาก
โดยเฉพาะที่หาดนาใต้ บริเวณอ่าวจิก ต.โคกกลอย อ.ตะกั่วทุ่ง จ.พังงา ในช่วงเช้าของทุกวัน กลุ่มชาวประมงพื้นบ้านจะนำเรือออกไปจับตัวกุ้งเคย โดยวิธีการที่เรียกว่า เจ้ยเคย (เจ้ย ภาษาใต้หมายถึง การตัก การช้อนขึ้นมา) ซึ่งใช้คันไม้ไผ่คู่ยาว 7 เมตรเย็บถุงอวนติดกับคันไม้ไผ่ ติดตั้งไว้ด้านหัวเรือ โดยมีคนยืนคอยสังเกตดูว่าฝูงกุ้งเคยลอยขึ้นใกล้ผิวน้ำจุดไหนก่อน จะแล่นเรือเข้าไปช้อนตัวกุ้งเคย ลักษณะคล้ายกับอวนรุนแต่ลงไปไม่ถึงพื้นทราย เมื่อได้ตัวกุ้งเคยมาจะขายให้กลุ่มทำกะปิ หรือประชาชนทั่วไป กิโลกรัมละ 50 บาท สร้างรายได้ให้ชาวประมงพื้นบ้านได้เป็นอย่างดี และตัวกุ้งเคยนั้นนอกจากทำกะปิแล้ว ยังสามารถทำได้อีกหลายเมนู เช่น ชุบแป้งทอด ยำกุ้งเคย พล่ากุ้งเคย บางคนก็กินสดๆ ได้เลยบอกว่ารสชาติเค็มๆ มันๆ อร่อยดี
นายสืบศักดิ์ จินดาพล อดีตกำนันตำบลโคกกลอย ปราชญ์เกษตรของแผ่นดิน สาขาปราชญ์เกษตรผู้นำชุมชนและเครือข่าย ประจำปี 2558 ที่ปรึกษากลุ่มเกษตรกรทำกะปิตำบลโคกกลอย กล่าวว่า ฤดูกาลเจ้ยเคยจะอยู่ในช่วงปลายปี ช่วงที่หมดหน้ามรสุม ซึ่งชาวประมงพื้นบ้านจะออกเรือไปเจ้ยเคยกันตั้งแต่เช้าตรู่ ตามชายฝั่งตั้งแต่หาดท้ายเหมือง ยาวไปถึงจังหวัดภูเก็ต บางวันก็ได้มาก บางวันก็ได้น้อย ไม่แน่นอน ซึ่งปีนี้กุ้งเคยได้เริ่มขึ้นมาให้จับเมื่อช่วงต้นเดือนตุลาคม ซึ่งจะมียาวไปถึงเดือนธันวาคม โดยทางกลุ่มได้รับซื้อจากชาวประมงในราคากิโลกรัมละ 50 บาท นำมาทำเป็นกะปิคุณภาพชั้นดีจำหน่ายให้เป็นของฝากของขวัญของจังหวัดพังงา
สำหรับสูตรการทำกะปีชั้นดีของกลุ่มเกษตรกรทำกะปิตำบลโคกกลอย ตรา “กำนัน” นั้น จะซื้อตัวกุ้งเคยสดจากชาวประมงมาคัดทำความสะอาดแล้วนำมาหมักด้วยเกลืออีก 1-2 คืน โดยใช้การเติมน้ำตาลเล็กน้อยเพื่อเร่งความเปรี้ยว จากนั้นนำไปตากแดดให้พอหมาดๆ ก่อนจะนำมาบดหยาบ แล้วหมักต่อ 3-5 วัน เมื่อความเปรี้ยวได้ที่นำมาตากแดดต่ออีกครั้ง ก่อนจะนำมาบดละเอียด ปั้นเป็นก้อนละครึ่งกิโล บรรจุอัดลงในกล่องพลาสติก ออกวางจำหน่ายได้เลย ซึ่งเราทำตามแบบฉบับของพื้นบ้าน ศึกษามาจากรุ่นพ่อรุ่นแม่ที่คนเฒ่าคนแก่ของหมู่บ้านสอนให้เราทำ เพื่อให้กะปิมีรสเปรี้ยว แล้วทำอย่างพิถีพิถัน รับรองได้ทั้งในเรื่องของทำจากกุ้งเคยแท้ 100% ด้วยกรรมวิธีที่สะอาดปลอดภัย เป็นกะปิที่มีคุณภาพสูงไม่เค็มมาก เพราะเราใส่ในเรื่องสุขภาพของผู้บริโภค ขายในราคากิโลกรัมละ 200 บาท ใส่กระปุกอย่างดี สามารถติดต่อซื้อได้ที่โทรศัพท์ 08-1397-4664 จัดส่งทั่วไทยผ่านทางไปรษณีย์ไทย
