พังงา - ดรามาหนัก วัฒนธรรมประกาศ 1 จังหวัด 1 เมนู เชิดชูอาหารถิ่น คนพังงาสุดงงไม่รู้จักเมนูที่ได้รับเลือก “อาจาดหู” ขณะเจ้าของร้านที่ส่งอาหารเมนูอาหารเข้าร่วมประกวด เผยเป็นเมนูที่ทำกันมาในอดีต ถ่ายทอดมาถึงปัจจุบัน
ภายหลังจากที่กรมส่งเสริมวัฒนธรรม ได้ประกาศผลการคัดเลือกกิจกรรม "1 จังหวัด 1 เมนู เชิดชูอาหารถิ่น ประจำปีงบประมาณ 2566" ได้มีกระแสดรามาถึงผลการคัดเลือกของแต่ละจังหวัด ที่เต็มไปด้วยคำถามและเสียงวิจารณ์จากประชาชนในพื้นที่ว่า ทำไมในบางเมนูถึงได้รับการคัดเลือกขึ้นมา ซึ่งบางเมนูคนในท้องถิ่นคนในจังหวัดหลายคนยังไม่รู้จัก และไม่เคยได้ยินด้วยซ้ำ
สำหรับของจังหวัดพังงา เมนูที่ได้รับเลือกคือ “อาจาดหู” มีกระแสดรามาไม่ต่างไปจากจังหวัดอื่นๆ โดยหลังจากมีการนำผลการคัดเลือกออกเผยแพร่ มีการวิพากษ์วิจารณ์ตั้งข้อสงสัยในสื่อสังคมออนไลน์กันไปต่างๆ ว่า “อาจาดหู” คืออะไร บอกว่าตั้งเกิดมาจนแก่ยังไม่เคยเห็นและไม่เคยรู้จัก และทำไมถึงไม่เลือกเมนูอาหารประจำถิ่นที่ขึ้นชื่อและรู้จักกันอย่างแพร่หลายในพื้นที่
ผู้สื่อข่าวจึงเดินทางไปที่ร้านเจ๊น้อง J’Nong Recipe อยู่ที่ ต.กะไหล อ.ตะกั่วทุ่ง จ.พังงา ซึ่งเป็นเจ้าของเมนู “อาจาดหู” ที่ส่งเข้าประกวด และได้รับคัดเลือก โดย วารุณี สงวนนาม หรือเจ๊น้อง ได้ให้ข้อมูลพร้อมกับโชว์วิธีการทำเมนูอาจาดหู โดยวัตถุดิบหลักประกอบด้วย ปลากระบอก กระเทียม ขิง ขมิ้นชัน พริกชี้ฟ้า งาขาว น้ำส้มสายชู เกลือ น้ำตาล วิธีทำเริ่มจากนำปลาคลุกขมิ้นลงทอดในน้ำมันให้สุกแบบกรอบนอกนุ่มใน พักค้างไว้ในจาน จากนั้นนำสมุนไพร กระเทียม ขิงซอย ขิงสลักดอก ขมิ้นชัน พริกชี้ฟ้า
นำมาผัดน้ำมันในกระทะ ผสมน้ำเปล่า น้ำส้มสายชู เกลือ น้ำตาล ตามรสชาติที่ชอบ ใช้ไฟกลางแล้วไฟอ่อนเคี่ยวให้เริ่มข้น จนเป็นน้ำอาจาดสมุนไพร จากนั้นมาราดกับปลาที่ทอดสุก พร้อมเสิร์ฟให้ได้ลองลิ้มชิมรส ซึ่งเป็นเมนูที่แปลกดี คล้ายๆ เมนูปลาเจี๋ยน แต่อุดมไปด้วยสมุนไพร รสชาติจัดจ้าน เปรี้ยวหวานมันเค็มเข้ากันอย่างลงตัว
เจ๊น้อง เปิดเผยว่า ได้รับการติดต่อจากสภาวัฒนธรรมจังหวัดพังงา ให้จัดทำเมนูอาหารส่งเข้าประกวด โดยมีโจทย์ว่า อาหารที่หากินยากแล้วก็หายไป และรสชาติที่หายไป ทางร้านจึงได้เลือกเมนู “อาจาดหู” ที่เป็นอาหารที่ชุมชนกะไหลทำกันมาตั้งแต่บรรพบุรุษแล้วถ่ายทอดสืบต่อกันมาให้ลูกหลาน ว่ากันว่ามีที่มาเจ้าเมืองพังงาไปตีหัวเมืองไทรบุรี แล้วกวาดต้อนเชลยมา ทีนี้เชลยเหล่านั้นทำอาหารกินกัน เราเลยได้รับวัฒนธรรมตรงนั้นมาด้วย
คำว่าอาจาดคือผักดอง ส่วนคำว่าหู หรือหื้อก็คือปลา วัตถุดิบที่สำคัญนอกจากปลากระบอกจากทะเลอ่าวพังงาแล้ว ยังใช้สมุนไพรขมิ้นชันและขิงจากบ้านเขาตำหนอน อ.ทับปุด สำหรับกระแสดรามานั้น พร้อมยอมรับคำวิจารณ์ต่างๆ เนื่องจากเมนูอาหารไม่รู้จักคุ้นเคยของคนทั่วไป แต่รู้สึกดีใจที่ได้นำอาหารจานที่คนบอกว่าไม่เคยรู้จัก ไม่เคยได้ยิน ไม่เคยเห็นมาเพื่อที่จะให้ทุกคนได้รู้ได้เห็น ได้สัมผัส ได้ชิมกัน ร้านเจ๊น้อง กะไหล เป็นร้านอาหารพื้นเมืองพังงา และยังมีอาหารอีกหลากหลายชนิดที่เริ่มหายไป เจ๊น้องจะตามกลับมา แล้วเอามาเชิดชูเป็นอาหารถิ่นของพังงาต่อไป
ขณะที่ในส่วนของผู้แทนสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดพังงา ได้ชี้แจงว่า กิจกรรม "1 จังหวัด 1 เมนู เชิดชูอาหารถิ่น" ภายใต้โครงการส่งเสริมและพัฒนายกระดับอาหารถิ่น สู่มรดกทางวัฒนธรรมและอัตลักษณ์ความเป็นไทย (Thailand Best Local Food) "รสชาติ...ที่หายไป The lost Taste" ประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2566 โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาประวัติศาสตร์ของอาหารไทย อาหารท้องถิ่น ที่มีความสัมพันธ์กับวิถีชีวิตคนไทย รวมถึงการรวบรวมและเผยแพร่ข้อมูลสารสนเทศ รวมทั้งเสนอสาระความรู้เกี่ยวกับอาหารไทยและอาหารถิ่น ต่อยอดสมุนไพรไทย สรรพคุณทางเลือกและส่งต่อภูมิปัญญาที่มีการสืบทอดรุ่นสู่รุ่น
อีกทั้งเป็นการส่งเสริมศักยภาพทางเครือข่ายวัฒนธรรมในการบริหารจัดการงานวัฒนธรรมอย่างยั่งยืน บนพื้นฐานมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมท้องถิ่น โดยหลักเกณฑ์เมนูอาหารที่ได้รับคัดเลือกจะต้องเป็นเมนูอาหารไทย อาหารท้องถิ่น หรืออาหารพื้นบ้านที่ใกล้สูญหายหรือสูญแล้ว ต้องเป็นอาหารเพื่อสุขภาพ มีสรรพคุณทางเลือก และส่งต่อจากรุ่นสู่รุ่น สามารถนำไปพัฒนาต่อยอดเพิ่มมูลค่าทางเศรษฐกิจสร้างสรรค์
