ตรัง - ฟื้นตำนาน “กาแฟเขาช่อง” อายุนับ 100 ปี กลับคืนถิ่นอีกครั้ง เกษตรกรรุ่นใหม่สนใจปลูกแล้วกว่า 1.2 หมื่นต้น พร้อมต่อยอดนำใบมาทำเป็นเมนู “เมี่ยงใบกาแฟหมูย่างเมืองตรัง” และ “ชากาแฟ” สร้างมูลค่าเพิ่ม
“เขาช่อง” ต.ช่อง อ.นาโยง จ.ตรัง มีสภาพเป็นที่ราบที่ซ่อนอยู่ระหว่างหุบเขาบนเทือกเขาบรรทัด และมีน้ำตกกะช่องไหลผ่าน จึงเหมาะต่อการเจริญงอกงามของพันธุ์ไม้นานาชนิด รวมทั้ง “กาแฟเขาช่อง” สายพันธุ์โรบัสต้าต้นแบบ ซึ่งเป็นที่ยอมรับถึงผลผลิตที่มีคุณภาพมาอย่างนานนับ 100 ปีแล้ว โดยเฉพาะยุคที่รุ่งเรืองที่สุดในสมัยรัชกาลที่ 5 เมื่อครั้งที่พระยารัษฎานุประดิษฐ์ เจ้าเมืองตรังในขณะนั้น ได้ส่งเสริมให้มีการปลูกกาแฟบนเขาช่องกันเป็นจำนวนมาก ก่อนที่จะถูกพัฒนา และขยายพันธุ์ต้นกล้าเพื่อปลูกกันอย่างแพร่หลายในพื้นที่ภาคใต้
อย่างไรก็ตาม ในช่วง 30 ปีที่ผ่านมา เกษตรกรได้โค่นต้นกาแฟทิ้งไปเกือบทั้งหมด เพื่อมาปลูกยางพารา เนื่องจากมีราคาดีกว่า จนทำให้คนรุ่นหลังแทบจะลืม “กาแฟเขาช่อง” สายพันธุ์โรบัสต้าต้นแบบ ด้วยเหตุนี้ในปี 2563 เกษตรกรที่อาศัยอยู่แนวเทือกเขาบรรทัด จำนวน 52 ราย จึงได้ร่วมกับ “กะช่องฮิลล์ รีสอร์ต ตรัง” ช่วยกันพลิกฟื้นกาแฟคนตรังให้คืนกลับมากว่า 12,000 ต้น จนกระทั่งล่าสุดกาแฟเริ่มให้ผลผลิตได้ประมาณปีละ 3-4 ตัน และสามารถนำมาแปรรูปเป็นกาแฟคั่ว รสชาติอร่อย คุณภาพดั้งเดิม พร้อมจัดตั้งกลุ่มผู้ปลูกกาแฟเทือกเขาบรรทัดขึ้นอย่างเป็นทางการ
ปัจจุบัน กาแฟเขาช่องกลับมาได้รับความนิยมในหมู่เกษตรกร ด้วยการนำไปปลูกแซมในสวนยาง หรือพื้นที่ว่างต่างๆ เพราะเพียงแค่ 3 ปี ก็เริ่มให้ผลผลิต และยาวนานต่อเนื่องไปจนถึง 40 ปี โดยทางกลุ่มจะรับซื้อเมล็ดกาแฟสดจากเกษตรกร ในราคากิโลกรัมละ 20 บาท และเมล็ดกาแฟแห้ง กิโลกรัมละ 60 บาท เพื่อนำไปคั่วและบด ซึ่งจะทำให้ได้เมล็ดกาแฟที่มีมูลค่าเพิ่มขึ้นเป็นกิโลกรัมละ 600 บาท ขณะนี้มีตลาดทั้งในและต่างจังหวัดเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะร้านอาหาร ร้านกาแฟทั่วไป และบรรดานักชิมจากทั่วประเทศที่อยากลิ้มรสสายพันธุ์โรบัสต้าต้นแบบอีกครั้ง
นอกจากนั้น กะช่องฮิลล์ รีสอร์ต ตรัง ยังช่วยคิดค้นต่อยอดกาแฟเขาช่อง จากที่เดิมนำมาใช้ประโยชน์เฉพาะเมล็ด มาเป็นการนำใบกาแฟทำเป็นเมนูอาหารว่าง และเครื่องดื่ม อย่าง “เมี่ยงใบกาแฟหมูย่างเมืองตรัง” โดยการเก็บใบกาแฟอ่อนมาห่อเป็นกรวย แล้วหั่นผลไม้ต่างๆ รวมทั้งพริกสดใส่ลงไป ก่อนปิดท้ายด้วยถั่วคั่ว แล้วราดซอสกะปิคั่วโบราณ เสิร์ฟเข้าปากเคี้ยวกินทั้งคำ ซึ่งจะได้รสชาติที่ละมุนละไมของพืชผัก โดยเฉพาะใบกาแฟ ที่ไม่มีความขมใดๆ เลย และถูกนำมาใช้แทนใบชะพลู เหมือนอย่างเมนูเมี่ยงคำโดยทั่วไป แต่กลับให้ความรู้สึกที่ฟินกว่า
ส่วน “ชากาแฟ” ซึ่งถือเป็นเครื่องดื่มสุดแปลกแห่งแรกในไทย ด้วยการเก็บใบกาแฟแบบกลางอ่อนกลางแก่ นำมาฝานเป็นชิ้นเล็กๆ เหมือนใบชาทั่วไป โดยอาจใส่ใบเตย และหญ้าหวานลงไปด้วย เพื่อช่วยเพิ่มในเรื่องของกลิ่นและรส จากนั้นนำไปตากแดดตากลมสัก 1-2 วัน แล้วนำมาคั่วจนใบแห้งดี จะได้ใบชากาแฟพร้อมชงกับน้ำร้อน ทานคู่กับ “เมี่ยงใบกาแฟหมูย่างเมืองตรัง” ช่วยล้างคออย่างลงตัวเลยทีเดียว นอกจากนั้น ยังอยู่ระหว่างการคิดค้นนำ “ดอกกาแฟ” มาทำเป็นชา เพื่อให้สามารถสร้างมูลค่าเพิ่มจากต้นกาแฟได้มากขึ้น นอกเหนือไปจากเมล็ดเพียงอย่างเดียว
ปัจจุบัน “กะช่องฮิลล์ รีสอร์ต ตรัง” ได้นำทั้ง 2 เมนูเด็ด คือ “เมี่ยงใบกาแฟหมูย่างเมืองตรัง” และ “ชากาแฟ” มาเสิร์ฟเป็น Afternoon Tee ให้แก่ลูกค้าที่เข้าพักได้ชิมฟรี เพื่อต้องการให้ทุกคนได้สัมผัสความเป็น “เขาช่อง” ดั้งเดิมอีกครั้ง กับตำนานกาแฟอร่อยสายพันธุ์โรบัสต้าต้นแบบ อายุนับ 100 ปี
