นครศรีธรรมราช - ผวจ.นครศรีธรรมราชนำรูปปั้น “พลายจำเริญ” ช้างสำคัญของเมืองกลับคืนมาตั้งที่ฐานคชานุสรณ์ หลังถูกรื้อไปวางทิ้งไว้เกือบ 2 ปี เผยเป็นช้างสำคัญในประวัติศาสตร์การเมืองเมืองนคร
นายไกรศร วิศิษฎ์วงศ์ ผู้ว่าราชการจังหวัดนครศรีธรรมราช ได้ร่วมกับข้าราชการ และผู้เกี่ยวข้องนำรูปปั้น “พลายจำเริญ” ซึ่งเดิมทีตั้งอยู่บนฐาน “คชานุสรณ์” หน้าจวนผู้ว่าราชการจังหวัดนครศรีธรรมราช หลังเก่ามายาวนานเกือบ 100 ปี แต่ได้ถูกนำออก และเคลื่อนย้ายไปไว้ที่บริเวณชายคาจวนผู้ว่าราชการจังหวัดนครศรีธรรมราช หลังเก่าเมื่อราวเกือบ 2 ปีที่ผ่านมา สมัยครั้ง นายศิริพัฒ พัฒกุล ดำรงตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดนครศรีธรรมราช และถูกทิ้งไว้ในจุดดังกล่าวเรื่อยมาโดยไม่มีใครทราบเหตุผล
แต่หลังจากที่ นายไกรศร วิศิษฎ์วงศ์ ผู้ว่าราชการจังหวัดนครศรีธรรมราช ได้รับพระกรุณาโปรดเกล้าให้ดำรงตำแหน่งผู้ว่าราชการจังหวัดนครศรีธรรมราช ตั้งแต่ปี 2563 หลังจากนั้น นายไกรศร ได้เดินทางมาดำรงตำแหน่ง และได้เข้าพักในจวนผู้ว่าราชการจังหวัดนครศรีธรรมราชหลังใหม่ ซึ่งอยู่ไม่ห่างจากจวนผู้ว่าราชการจังหวัดหลังเดิม อีกทั้งบริเวณใกล้เคียงกับจวนผู้ว่าราชการจังหวัดหลังเดิม ยังมีเรือนรับรองที่ถูกเรียกว่า “พระตำหนักเลียบเมืองนครศรีธรรมราช” ซึ่งเป็นเรือนประวัติศาสตร์ ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 และพระบรมราชชนนีพระพันปีหลวง ได้เสด็จพระราชดำเนินมาประทับแรม เมื่อวันที่ 13-16 มีนาคม 2502 ซึ่งฐานคชานุสรณ์ พร้อมรูปปั้นพลายจำเริญเป็นส่วนหนึ่งของภูมิทัศน์ประวัติศาสตร์ในพื้นที่เสด็จในคราวนั้นด้วยเช่นเดียวกัน
โดยหลังจากที่ถูกโยกย้ายไปไว้ในที่ที่ไม่สมควรมากว่า 1 ปี ในที่สุดเมื่อไม่กี่วันที่ผ่านมา นายไกรศร วิศิษฎ์วงศ์ ผู้ว่าราชการจังหวัดนครศรีธรรมราช พร้อมด้วยข้าราชการได้ร่วมกันเคลื่อนย้ายรูปปั้นพลายจำเริญ นำมาจัดวางไว้ที่เดิม พร้อมทั้งนำปืนใหญ่โบราณ 2 กระบอก มาตั้งไว้ที่เดิมตามภูมิทัศน์ประวัติศาสตร์ดั้งเดิมในบริเวณจวนผู้ว่าราชการจังหวัดนครศรีธรรมราช พร้อมทั้งบูรณะพื้นที่ฐานอย่างเรียบร้อยสวยงาม
สำหรับพลายจำเริญนั้น มีการศึกษาข้อมูล และตามหลักฐานกล่าวถึงพลายจำเริญ ว่าเป็นช้างที่มีลักษณะต้องตามตำราคชลักษณ์ “ช้างเนียม” ซึ่งเป็น “ช้างศึก” หรือช้างที่ใช้ในราชการสงคราม อาจารย์นะมา โสภาพงษ์ ปราชญ์เมืองนครศรีธรรมราช ได้ระบุไว้ในเอกสารการศึกษา ซึ่งถูกเก็บไว้ในพิพิธภัณฑ์เมืองนครศรีธรรมราช ว่า ช้างเนียม “มีลักษณะเป็นมงคล ที่เป็นช้างสำคัญ คือมีกายดำ นิลเล็บดำ ขนทวน และมีหางเป็นพวงยาวกวาดดิน” และลักษณะนี้ได้ตรงกับในหนังสือ “พระสมุดตำราแผนคชลักษณ์” ได้อธิบายลักษณะของช้างเนียมไว้ตรงกันอีกด้วย
นอกจากนั้น ยังพบประวัติของพลายจำเริญ ที่บันทึกไว้โดยพระปลัดเลี่ยม อาสโย (เลี่ยม นาครภัฏ) ซึ่งได้บันทึกไว้ที่ฐานคชานุสรณ์ว่า พลายจำเริญ เป็นช้างของตระกูล ณ นคร (ตระกูลเจ้าเมืองนครศรีธรรมราช) มีชีวิตอยู่ปลายรัชกาลที่ 1 ถึงรัชกาลที่ 4 แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ท่านขุนอาเทศคดีคนเก่าแก่ของเมืองนครศรีธรรมราช เล่าให้ฟังว่า ช้างเชือกนี้น่าจะถือกำเนิดในใบบุญของเจ้าพระยานครศรีธรรมราช (พร้อม หรือหนูพร้อม) ตกจากท้องแม่เมื่อ พ.ศ.2382 มีอายุถึง พ.ศ.2404 เมื่อเอ่ยชื่อใครๆ ก็รู้ว่าเป็นช้างที่รู้ภาษามนุษย์ แสนรู้ ชาญฉลาด เป็นยอดช้างของเมืองนครศรีธรรมราช
นอกจากนั้น ยังมีเรื่องเล่าที่สืบต่อกันมาเกี่ยวข้องกับการพาช้างพลายจำเริญ หลบหนีจากการเมืองส่วนกลางที่หาเหตุไม่ต้องนำช้างสำคัญเข้าสู่เมืองหลวง ช้างพลายจำเริญได้ถูกเคลื่อนย้ายไปไว้ในพื้นที่ต่างๆ ของเมืองนคร เพื่อหลบเลี่ยงข้าราชการจากเมืองหลวงที่มาตรวจราชการเมืองนครศรีธรรมราช ไม่ให้มีคนจากเมืองหลวงพบเห็น เพื่อไม่ต้องนำพลายจำเริญส่งไปถวายนั่นเอง