ศูนย์ข่าวภูเก็ต - ดร.ธรณ์ โพสต์ขยะจากเหตุเรือเฟอร์รี่จมที่เกาะสมุย อย่ามัวใจเย็น หวั่นส่งผลกระทบต่อปะการัง สัตว์ทะเล จนถึงขณะนี้ยังไม่มีความชัดเจนเรื่องจำนวน เรื่องนี้ต้องรีบแก้ไข
ผศ.ดร.ธรณ์ ธํารงนาวาสวัสดิ์ รองคณบดี คณะประมง มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ นักวิชาการด้านสิ่งแวดล้อมทางทะเล ได้ออกมาโพสต์ผ่านเฟซบุ๊กส่วนตัว ระบุว่า กรณีเรือขนขยะล่มที่เกาะสมุย ขอตามไปเรื่อยๆ เพราะขยะพลาสติกหลายสิบตันลงทะเล มันไม่ใช่เรื่องเล่นเย็นใจ ไม่งั้นเราจะรณรงค์ให้ลดถุงทีละใบสองใบทำไม หากเกิดเหตุโครมเดียวเต็มทะเลแบบนี้แล้วเงียบไป อันดับแรก ผมยังหาข้อมูลไม่เจอเลยว่า ตกลงมีขยะกี่ตันแน่ ?ตัวเลข 90 ตันที่ใช้มาจากข่าว โดยนักข่าวคิดจากรถบรรทุกพ่วง 3 คัน ปกติบรรทุกได้คันละ 30 ตัน ตัวเลขที่ท่าน รมว.ทส.ให้สัมภาษณ์ คือ 60-70 ตัน จำนวนขยะบนเรือสำคัญมาก ถ้าไม่ชัด แล้วเราจะรู้ได้ไงว่าเก็บหมดไหม ชัด = ชัดเจน โปร่งใส รู้กันทั่วไป ไม่ใช่เฉพาะในห้องประชุม
จำนวนนี้ยังไปเกี่ยวข้องกับความเสียหายที่เกิดขึ้น ที่ต้องมีผู้รับผิดชอบ หากขยะมี 90 ตัน เก็บได้ 50 ตัน ขยะหลุดไป 40 ตัน เราก็คำนวณความเสียหายจากตรงนั้น แต่ถ้ามี 60 ตัน ขยะก็หลุดไปเหลือแค่ 10 ตัน ความเสียหายก็ต่ำลง ความเสียหายจากขยะทะเลมีทั้งต่อระบบนิเวศ สัตว์หายาก การท่องเที่ยว ปัญหาคือการประเมินเป็นมูลค่าทำไม่ง่าย บางอย่างเราพอทราบ เช่น ปะการังเสียหาย 1 ตารางเมตร ความเสียหาย = 40,000+++ (หลายบวกเพราะขึ้นกับพท.และการใช้ประโยชน์)
แต่ถึงทราบ เราจะรู้ได้ไงว่าปะการังเสียหายจากขยะหรือไม่? ถุงอาจเกี่ยวปะการังจนหัก จากนั้นถุงก็ลอยไปที่อื่น ปะการังหักจนตาย ก็ไม่รู้ว่าเป็นเพราะอะไร หรือเต่าติดถุงกินถุงจนตาย แล้วถุงนั้นของใคร? ถุงหลุดมาจากหนนี้ หรือถุงจากที่อื่น? ผมก็ไม่รู้ว่าเราจะคำนวณกันอย่างไร? แต่ถ้าเอาแบบทางออกร่วมกันไม่ให้มีปัญหามาก อาจเป็นว่าผู้รับผิดชอบก็ต้องเก็บขยะจากทะเลมาเท่ากับจำนวนที่ขนลงเรือ จะเป็นขยะจากไหนก็ไม่ทราบ เพราะเราคงแยกไม่ออกหรอกครับ แต่เก็บขึ้นมาให้เท่าเดิมแล้วกัน
ผมถึงบอกว่า จำนวนขยะตั้งต้นสำคัญมาก นอกจากนี้ ยิ่งเวลาผ่านไปขยะยิ่งกระจาย ลอยไปโน่นนี่ เราควรต้องรีบลงมือในระหว่างที่ขยะยังอยู่เป็นมัด อยู่แถวเรือ หรือลอยน้ำแถวนั้น ขยะทะเลไม่ใช่ผลกระทบแบบที่บอกว่าน้ำพัดออกทะเลไปหมดแล้ว ไม่เป็นไร เพราะออกไปก็ลอยตุ๊บป่อง พอมีคลื่นลมก็พัดเข้าฝั่งตามที่ต่างๆ ซึ่งอาจจะห่างไปเป็นร้อยๆ กิโลเมตร หรือเต่าโลมาวาฬก็กินขยะที่ลอยกลางทะเลได้ ไม่ใช่ต้องกินเฉพาะที่อยู่ใกล้ฝั่ง
บทเรียนครั้งนี้มีเรื่องให้เรียนเพียบ สำหรับป้องกันเหตุการณ์ในอนาคตแต่ตอนนี้ต้องเริ่มจากเฉพาะหน้า ด้วยคำถามง่ายๆ ว่า ขยะลงทะเลไปกี่ตัน เก็บขึ้นมาได้กี่ตัน ที่เหลือหลุดไปกี่ตันและที่หลุดไปมีความเสียหายแค่ไหน จะชดใช้อย่างไรการชดใช้แบบง่ายสุดที่ผมคิดคือ ผู้รับผิดชอบก็ทำกิจกรรมเก็บขยะจากทะเลกลับมาเท่าที่หลุดไปนั่นแหละครับ แฟร์สุด สมมติว่าหลุดไป 50 ตัน ก็ทำกิจกรรมเก็บขยะในทะเล/ชายฝั่ง/จ้างเรือ จนกว่าจะได้ขยะพลาสติก 50 ตัน เน้นย้ำคำว่าขยะพลาสติก ท่อนไม้/กิ่งไม้/วัสดุธรรมชาติ/หิน/ปูน ไม่นับ เพราะที่ขนไปแล้วหลุดลงทะเลคือขยะพลาสติกไม่ต้องฟ้องร้องหรืออะไรให้วุ่นวายดีด้วย แต่ต้องพูดคุยกันในที่ประชุมให้เรียบร้อย
สุดท้ายคือขอบคุณชาวสมุย ร่วมกับกรมทะเลเริ่มลงมือเก็บขยะแถวเกาะแตนแล้วครับ เราคงไม่สามารถเกี่ยงไปเกี่ยงมา รอให้คนทำมาเก็บ ซึ่งก็ไม่รู้ว่าต้องรออีกนานแค่ไหน ขณะที่มีขยะพลาสติกหลายหมื่นกิโลกรัมลอยฟ่องในทะเล ปะการังโดนถุงครอบ รอไม่ได้ เต่าโลมากินถุงอยู่ตอนนี้ รอไม่ได้ทำอะไรทำได้ทำก่อน นั่นคือสิ่งที่ควรทำและควรชื่นชมเมื่อมีคนทำครับ