คอลัมน์ : คนคาบสมุทรมลายู / โดย... จรูญ หยูทอง-แสงอุทัย
ภูตผีปีศาจอยู่คู่สังคมมนุษย์มายาวนานในทุกสังคม ทั้งสังคมตะวันตกและสังคมตะวันออก โดยเฉพาะสังคมที่เชื่อในวิญญาณของบรรพบุรุษ ปลูกฝังเรื่องความกตัญญู เชื่อในเรื่องสิ่งศักดิ์สิทธิ์ที่ให้คุณและเรื่องอุบาทว์จัญไรที่ให้โทษ ผีจึงมีบทบาทคู่สังคมมนุษย์มาโดยตลอดตั้งแต่บรรพกาลจนทุกวันนี้
มนุษย์ทุกยุคทุกสมัยมีความเชื่อเรื่องผีไม่มากก็น้อยแม้ว่า โลกจะพัฒนาด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีไปไกลแค่ไหน แต่ก็ไม่อาจจะลบล้างความเชื่อเรื่องภูตผี วิญญาณ ที่อยู่เหนือการควบคุมของวิทยาศาสตร์ ดังจะเห็นได้ในเรื่องความเชื่อตามประเพณี พิธีกรรม พิธีศพ พิธีแต่งงาน พิธีทางศาสนาและอื่นๆ อีกมากมาย ที่ผู้นำประกอบพิธีอาจจะเป็นชาวบ้านธรรมดาจบการศึกษาแค่ประถม มัธยม แต่ผู้ตามอาจจะจบการศึกษาระดับดุษฎีบัณฑิตทั้งในและต่างประเทศ
แต่มีผีอีกชนิดหนึ่งที่เพิ่งเกิดขึ้นในยุคหลังๆ แต่สามารถเข้ามามีบทบาทอิทธิพลทางการเมืองทุกครั้งที่มีการเลือกตั้ง โดยมีผู้ยกมาอ้างถึงความเหมาะสม ไม่เหมาะสม เพื่อต่อสู้เอาชนะกันในสนามเลือกตั้งระดับชาติ
ผีตนหนึ่งคือ “ผีทักษิณ” มักจะถูกฝ่ายที่บอกว่ารักชาติบ้านเมือง ปกป้องสถาบันชาติ ศาสนา พระมหากษัตริย์และประเทศชาติบ้านเมือง เอามาต่อต้านการดำเนินการทางการเมืองของอีกฝ่ายที่ถูกมองว่าเป็นสาวก บริวาร นอมินีของนายทักษิณ อดีตผู้นำทางการเมืองระดับสูงที่เคยสร้างความเสียหายให้กับชาติบ้านเมืองในหลากหลายมิติ และวันนี้ยังคงหลบหนีการถูกพิพากษาให้จำคุกและมีคดีความค้างศาลรอวันพิพากษาอยู่อีกหลายคดี
ผีทักษิณจึงใช้ได้ผลบ้าง ไม่ได้ผลบ้างในหมู่ประชาชน แล้วแต่ว่ากลุ่มชนเหล่านั้นจะมีวิธีคิดอย่างไรต่อนายทักษิณ เช่น ชาวภาคใต้อาจจะไม่นิยมชมชอบนายทักษิณมากเหมือนชาวเหนือและชาวอีสาน การอ้างผีตนนี้ในการสกัดการเติบโตของพรรคการเมืองในเครือข่ายของนายทักษิณจึงใช้ได้ผลในภาคใต้ แต่ล้มเหลวในภาคเหนือ ดังที่จะเห็นได้จากผลการเลือกตั้งที่ผ่านมาตั้งแต่ปี 2554 จนถึงปัจจุบัน(2562)
ผีอีกตนหนึ่งคือ “ผีเผด็จการทหาร” ผีตนนี้มักถูกอีกฝ่ายนำออกมาใช้ในการเลือกตั้งหลังการรัฐประหาร และมีการบัญญัติรัฐธรรมนูญและกฎหมายประกอบรัฐธรรมนูญ มีพระราชกฤษฎีกาให้มีการเลือกตั้ง โดยเฉพาะยุคหลังๆ ตั้งแต่ปี 2535 เป็นต้นมา และการเลือกตั้งครั้งล่าสุด เมื่อคณะรัฐมนตรีที่ได้รับการแต่งตั้งจากคณะทหารที่ยึดอำนาจรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้ง มาจัดตั้งพรรคการเมืองและเสนอผู้นำทางทหารคนนั้นลงเป็นคู่แข่งในตำแหน่งนายกรัฐมนตรีตามที่กฎหมายบัญญัติ
ผีเผด็จการก็สามารถใช้ได้ผลเฉพาะในกลุ่มคนที่ยังจงรักภักดีกับพรรคการเมืองของนายทักษิณและเครือข่าย แต่กลับใช้ไม่ได้ผลกับประชาชนที่เคยเข้าร่วมในกระบวนการขับไล่รัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งของอีกฝ่ายที่พวกเขาเห็นว่าขาดความชอบธรรม เพราะมีพฤติกรรมฉ้อฉลเชิงนโยบายและทุจริตคอรัปชันสร้างความเสียหายให้กับชาติบ้านเมืองจนเกินกว่าจะยอมรับได้
การหลอกผีในสังคมไทย จึงยังคงใช้ได้ผลในสังคมที่ใช้ศรัทธานำปัญญาและเชื่อในมั่นยึดมั่นในตัวบุคคลเป็นสำคัญของทุกฝ่าย และใช้สื่อโซเชียลมีเดียในการสร้างข่าวเพื่อปลุกระดมฝ่ายเดียวกันให้เชื่อและพูดไปในแนวทางเดียวกันโดยไม่จำแนกแยกแยะ เช่น การสร้างข่าวความเหลื่อมล้ำ ความไม่ชอบธรรม การทจริตคอรัปชันต่างๆ นานา โดยไม่คำนึงว่าจะจริงหรือเท็จ เพราะในทางการเมืองไม่สำคัญว่าเรื่องที่เล่าลือกันจะจริงหรือเท็จ ขอเพียงให้คนเชื่อและพูดตาม ขยายผลออกไปอย่างกว้างขวาง ก็ถือว่าประสบความสำเร็จแล้ว
จากสถานการณ์ทางการเมืองและสังคมในช่วงการรณรงค์เลือกตั้ง ส.ส.ในช่วงสั้นๆ ที่ผ่านมา ก็สะท้อนถึงสังคมหลอกผีได้ชัดเจนยิ่งกว่าในช่วงไหนๆ ผีที่ถูกนำมาหลอกหลอนคนในสังคมของทุกฝ่ายอาจจะมีจริงบ้าง ไม่มีจริงบ้าง แต่ก็ได้ผลพอสมควรทั้งในส่วนของผีทักษิณและผีเผด็จการ แต่ผีที่น่ากลัวที่สุดคือผีที่หลอกหลอนประชาชนว่า ชีวิตจะดีขึ้นอย่างโน้นอย่างนี้ทั้งๆ ที่ในความเป็นจริง ประชาชนมักจะได้ในสิ่งที่ไม่อยากจะได้ และไม่ได้ในสิ่งที่ต้องการจะได้
นั่นคือ ประชาชนไม่อยากได้เขื่อน โรงไฟฟ้าถ่านหิน โครงการขนาดใหญ่ที่แย่งชิงทรัพยากรไปจากประชาชน สร้างความเหลื่อมล้ำทางสังคมและเศรษฐกิจ ฯลฯ แต่กลับถูกยัดเยียดให้มาทุกยุคทุกสมัย ประชาชนอยากได้ราคาพืชผลทางเศรษฐกิจที่เป็นธรรม คุณภาพชีวิตที่ดี โอกาสที่เท่าเทียมกันในสังคม ฯลฯ แต่กลับไม่ได้รับการสนับสนุนตอบสนองอย่างเป็นรูปธรรม
ก็ได้แต่หวังว่า “สังคมหลอกผี” จะจางหายไปจากสังคมไทยในเร็ววัน แล้วหันมาอยู่กับความจริง เพื่อนำพาชาติบ้านเมืองไปสู่ความจำเริญก้าวหน้าทัดเทียมอารยะและเพื่อนบ้านข้างเคียง โดยร่วมกันกำจัดผีเหล่านั้นให้สาบสูญไปจากสังคมไทยเสียที.