คอลัมน์ : ดูรูปสวยแถมด้วยเกร็ดความรู้ / โดย... สกนธ์ รัตนโกศล
“ไมยราบ” วัชพืชสมุนไพร
.
เป็นพืชล้มลุกที่มีลักษณะพิเศษคือ หากได้รับแรงสั่นสะเทือน ก้านและใบก็จะตอบสนองด้วยการหุบตัวลงอย่างรวดเร็ว มีถิ่นกำเนิดในอเมริกาใต้ พบเจอในประเทศไทย 3 ชนิด นำเข้าโดยกรมทางหลวง เพื่อช่วยคลุมหน้าดิน
.
มีชื่อสามัญ Sensitive plant ชื่อวิทยาศาสตร์ Mimosa pucida L. ชื่ออื่นๆ กระทืบยอด หนามหญ้าราบ(จันทนบุรี) กะหงับ(ภาคใต้) ก้านของ(นครศรีธรรมราช) ระงับ(ภาคกลาง) หงับพระพาย(ชุมพร) หญ้าจิยอบ หญ้าปันยอด(ภาคเหนือ) อยู่ในวงศ์ FABACEAE (LEGUMINOSAE - MIMOSOIDEAE)
ลักษณะพฤกษศาสตร์ เป็นไม้ล้มลุกอายุหลายปี ทอดเลื้อยตามพื้นดิน บางครั้งสูงถึง 1 เมตร มีขนหยาบปกคลุมลำต้น แกนก้านใบ ท้องใบ และช่อดอก
.
“ใบ” เป็นใบประกอบแบบขนนก 2 ชั้น แกนกลางรวมก้านใบยาว 2.5-5 เซ็นติเมตร ใบประกอบย่อยมี 1-2 ใบ ยาว 1.5-7 เซ็นติเมตร ใบย่อยมี 12-25 คู่ รูปขอบขนานหรือคล้ายๆ รูปเคียว ยาว 0.5-1 เซนติเมตร
“ดอก” มีช่อดอกออกเดี่ยวหรือเป็นคู่ ตามซอกใบ ก้านช่อดอกยาวประมาณ 2.5-4 เซ็นติเมตร ดอกจำนวนมาก ไร้ก้าน กลีบเลี้ยงเล็กมากประมาณ 0.1 มิลลิเมตร กลีบดอกรูประฆังแคบ ยาวประมาณ 2 มิลลิเมตร กลีบดอกมนกลมยาว 0.5-0.8 มิลลิเมตร เกสรเพศผู้มี 4 อัน รังไข่เกลี้ยงยาวประมาณ 0.5 มิลลิเมตร
“ฝัก” มีหลายฝักในแต่ละช่อดอก รูปขอบขนาน ตรง ยาว 1.5-1.8 เซนติเมตร มีขนแข็งตามขอบ
สรรพคุณของไมยราบ ใช้ทำยาพื้นบ้าน ใช้ทั้งต้นผสมกับรากสะเดาดินและไมยราบเลื้อยทั้งต้น ต้มน้ำดื่ม ขับปัสสาวะ สารสกัดทั้งต้นด้วยแอลกอฮอล์สามารถลดน้ำตาลในเลือดของสัตว์ทดลอง ทั้งในสภาวะปกติและเป็นเบาหวาน การให้ยาติดต่อกัน 5 เดือน ไม่พบอาการผิดปกติของสัตว์ทดลอง
ตำรายาไทยใช้ทั้งต้น ขับปัสสาวะ แก้ไตพิการ (โรคเกี่ยวกับทางเดินปัสสาวะ มีปัสสาวะขุ่นข้น เหลืองหรือแดง มีอาการแน่นท้อง กินอาหารไม่ได้) แก้กษัย (การป่วยที่เกิดจากหลายสาเหตุ ทำให้ร่างกายเสื่อมโทรม ซูบผอม โลหิตจาง ปวดเมื่อย) ราก แก้บิด ขับปัสสาวะ
ประโยชน์ของไมยราบ เดิมทีเดียวไมยราบใช้นำมาปลูกเพื่อคลุมหน้าดิน ที่สำคัญในส่วนของลำต้นสามารถใช้ดัดเป็นรูปทรงต่างๆ ได้ง่าย จึงนิยมนำมาใช้ดัดทำเป็นสิ่งประดิษฐ์ เช่น ใช้ในการทำกรอบรูป ทำเป็นกระถางต้นไม้ในรูปแบบต่าง ทำเป็นกระเช้าหรือกระถางใส่ไม้ดอกไม้ประดับหรือกล้วยไม้ รวมไปถึงโครงกระเป๋าต่างๆ เพื่อเป็นอาชีพรายได้เสริมอีกทางหนึ่งนะขอรับ
บรรณานุกรม
- https://www.pharmacy.mahidol.ac.th/siri/index.php?page=search_detail...id=319
- clgc.agri.kps.ku.ac.th/resources/weed/mimosa.html
- https://medthai.com/ไมยราบ/
