สตูล - แก้วิกฤต “หอยขาว” โดยกลุ่มอนุรักษ์ตำบลคลองขุด อ.เมืองสตูล ชาวบ้านมีมติร่วมออกกฎกติกาหมู่บ้าน หวังปกป้องพร้อมทั้งยกฐานะแหล่งอาหารของคนในหมู่บ้าน เพื่อให้เป็นแหล่งเรียนรู้ในชุมชน
ที่คลองบ้านเกาะนก หมู่ที่ 3 เทศบาลตำบลคลองขุด อ.เมือง จ.สตูล ชาวบ้านในพื้นที่ได้โชว์การจับ “หอยขาว” ด้วยมือเปล่า ซึ่งเป็นหอยพื้นถิ่นของหมู่บ้าน ในอดีตที่แห่งนี้เป็นแหล่งชุกชุมของหอยขาว และหอยหลากหลายชนิดมากกว่า 5 สายพันธุ์ แต่ปัจจุบันหอยขาวเริ่มร่อยหรอ เนื่องจากมีกลุ่มคนที่เห็นประโยชน์ส่วนตัวเข้ามาคาดหอยขาว แม้จะมีขนาดเล็กก็เก็บเอาไปเป็นอาหารสัตว์ บ้างก็ปล่อยน้ำเสีย จนวันนี้สถานการณ์หอยขาวในพื้นที่แห่งนี้เริ่มวิกฤต
โครงการ “รักษ์คลอง รักษ์ป่า รักษ์หอยขาว” ของทางเทศบาลตำบลคลองขุด ร่วมกับกลุ่มอนุรักษ์พันธุ์หอยขาว เป็นโครงการที่เข้ามาเพื่อการอนุรักษ์พันธุ์หอยขาว จากความมีส่วนร่วมของคนในพื้นที่ก้าวเข้าสู่ปีที่ 2 โดยกำหนดพื้นที่ 4 หมู่บ้านทางทะเล 2,000 ไร่ เขตเทศบาลตำบลคลองขุด ได้มีการกั้นพื้นที่ห้ามมีการคาดหอยขาว พร้อมตั้งกฎออกมาของหมู่บ้านเพื่อปกป้องและดูแลรักษาพันธุ์หอย หากมีผู้ฝ่าฟืนจะมีการดำเนินคดีตามกฎหมายที่กำหนดทันที ซึ่งเป็นมาตรการที่ชาวบ้านกลุ่มอนุรักษ์พันธุ์หอยขาวได้มีมติร่วมกัน
“หอยขาว” เป็นหอยที่ขึ้นตามแนวป่าชายเลนที่อุดมสมบูรณ์ การหาหอยขาวของคนที่นี่ตามวิถีคือการลอยตัวงม บ้างก็นั่งเขี่ยริมสันดอนทราย ใช้มือบ้าง เท้าบ้างยามน้ำลด เพื่อเก็บไปเป็นอาหาร เหลือจากทานก็นำไปขายกิโลกรัม 30-35 บาท
ชาวบ้านบ้านเกาะนก เทศบาลตำบลคลองขุด เล่าว่า หลังประชากรหอยขาวในหมู่บ้านลดลง การงมหาหอยขาวก็ยากขึ้น จากเมื่อก่อนหาได้คนละไม่น้อยกว่า 30-40 กิโลกรัม ก็ลดเหลือ 5-10 กิโลกรัม โชคดีที่มีโครงการดีๆ แบบนี้ให้ทุกคนในหมู่บ้าน ชุมชนออกมาช่วยกันอนุรักษ์พันธุ์หอยขาว และช่วยกันเป็นหูเป็นตาไม่ให้ใครมาคาดหอย เพื่อทำลายหอยขาวของพวกเราได้อีก โดยมีการกำหนดพื้นที่ และบทลงโทษอย่างชัดเจน โดยมติมาจากประชาชนกันเอง
พี่มะ พี่หนัน และเพื่อนๆ บอกว่า กิจกรรมในวันนี้ มาร่วมเป็นส่วนหนึ่งในการแข่งขันการหาหอยขาว แม้จะหายากกว่าเมื่อก่อน แต่ก็ถือว่าเป็นกิจกรรมที่สนุกให้ทุกคนได้มีส่วนร่วมในการออกมาดูแลอนุรักษ์พันธุ์หอยขาวมากขึ้น โดยเราจะไม่เก็บหอยตัวเล็ก และจะมีช่วงพักให้หอยได้ขยายพันธุ์ ทุกคนออกมาดูแลพันธุ์หอยขาว และพื้นที่เพื่อปกป้องอนุรักษ์ไว้เป็นครัว เป็นกับข้าวของคนในชุมชน และทุกคนได้มีแหล่งอาหาร ซึ่งไม่ใช่ของใครคนใดคนหนึ่ง
ด้านนายประพันธ์ สุวรรณะ กำนันตำบลคลองขุด และในฐานะประธานกลุ่มอนุรักษ์พันธุ์หอยขาว กล่าวว่า กฎข้อบังคับที่ออกมาเพื่อปกป้องทรัพยากรของหมู่บ้านชุมชน ด้วยบทลงโทษทางกฎหมาย และกำหนดอาณาเขต 4 หมู่บ้านในขณะนี้ที่เข้าโครงการ 2,000 ไร่ เป็นพื้นที่ห้ามมีการคาดหอยขาวเพื่ออนุรักษ์ไว้ พร้อมกฎหมายที่จะเข้ามาจัดการ หากมีผู้ฝ่าฝืนเป็นมติร่วมกันของคนในชุมชนที่ต้องการดูแล ปกป้องให้หอยขาวอยู่คู่ชุมชนหมู่บ้านตลอดไป
นายสุนทร พรหมเมศร์ รองนายกเทศมนตรีตำบลคลองขุด กล่าวว่า ในส่วนของทางเทศบาลตำบลคลองขุด ได้ทำหน้าที่เป็นพี่เลี้ยงสนับสนุน ส่งเสริมการจัดกิจกรรมให้ทุกคนได้ทำกิจกรรมร่วมกันเหมือนอย่างเช่นวันนี้ เรามีการแข่งขันหาหอยขาวด้วยวิถีพื้นบ้าน เพื่อเป็นการรณรงค์และอนุรักษ์พันธุ์หอยขาวไปพร้อมกันด้วย ซึ่งโครงการ “รักษ์คลอง รักษ์ป่า รักษ์หอยขาว” ประจำปี 2561 เพื่อให้ประชาชนมีความรู้ และตระหนักในการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและระบบนิเวศ รู้วิธีการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรให้มีความยั่งยืน ร่วมมือกันป้องกัน ฟื้นฟู และบำรุงรักษาทรัพยากรธรรมชาติ ให้มีความอุดมสมบูรณ์อย่างยั่งยืน พัฒนาเครือข่ายการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติในพื้นที่ ให้มีความเข็มแข็ง พัฒนาชุมชนให้เป็นแหล่งเรียนรู้ และเป็นชุมชนต้นแบบในการป้องกัน ฟื้นฟู และอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ เพื่อเป็นแหล่งเรียนรู้ให้แก่ประชาชนในพื้นที่และผู้ที่สนใจอื่นๆ ผู้เข้าร่วมผู้บริหาร สมาชิกสภา พนักงานเทศบาล กำนัน ผู้ใหญ่บ้าน ประธานและกรรมการชุมชนสมาชิกชมรมอนุรักษ์หอยขาว อาสาสมัครการจัดการสิ่งแวดล้อม
จากการทำงานอย่างจริงจังในการขับเคลื่อนสิ่งแวดล้อมร่วมกับชุมชน ทำให้เทศบาลตำบลคลองขุด ได้รับรางวัลรองชนะเลิศอันดับ 3 “เทศบาลน่าอยู่ อย่างยั่งยืน” จากการประกวดเมืองสิ่งแวดล้อมอย่างยั่งยืน กรมส่งเสริมคุณภาพสิ่งแวดล้อม กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ประจำปี 2559
