“ลูกเขาคัน” หรือลูกเถาคัน หลายคนอาจะไม่รู้จัก แต่สำหรับคนภาคใต้น่าจะรู้จักเป็นอย่างกันดี เพราะเป็นพืชพื้นเมืองชนิดหนึ่งที่ให้รสเปรี้ยว และมีรสชาติอร่อย ซึ่งชาวบ้านพื้นถิ่นโดยเฉพาะชาวพัทลุง ส่วนมากจะนิยมนำมาใส่เพิ่มรสชาติในแกงส้ม เพราะเขาคันมีรสเปรี้ยวในตัว เอามาแกงส้มกับปลาสดๆ บอกเลยว่าหรอยอย่างแรงนิ ใครไม่เคยลองต้องแคบๆ (รีบๆ) เลย
หากใครที่โอกาสผ่านมาทาง จ.พัทลุง โดยเฉพาะในช่วงนี้ ลองแวะเข้าไปตามตลาดนัดที่ชาวบ้านมักเอาของพื้นบ้านมาวางขาย ก็จะเห็นว่ามีลูกเขาคัน หรือเถาคันมาวางขายทุกนัด คนแก่ๆ ท่านบอกไว้ว่า ลูกเขาคัน เป็นพืชสมุนไพรที่นอกจากจะให้รสเปรี้ยวแล้ว ยังมีสรรพคุณเป็นยาระบายอ่อนๆ ช่วยขับปัสสาวะ ขับนิ่ว และรักษาแผลในกระเพาะอาหารได้ดีอีกด้วย
ลักษณะของเขาคัน มีดอกออกจากข้อเป็นช่อสีขาว ลักษณะทั้งเถา ใบ ผล เหมือนองุ่นป่า เพราะช่อดอก และติดผลเป็นพวงคล้ายองุ่น ผลหรือลูกจะกลมเป็นพวงสีเขียวใส ผิวมันเรียบ เมื่อสุกผลจะเป็นสีม่วงแดง และเมื่อสุกเต็มที่จะมีสีม่วงดำ น้ำในผลที่แตกหากถูกผิวหนังจะทำให้คันระคายเคือง
ซึ่งนอกจากจะซื้อมาแกงเองแล้ว บางคนที่ยังไม่เคยทาน และนำมาแกงส้มไม่เป็น ก็มีร้านที่อยากจะแนะนำให้เช่นกัน เป็นร้านที่นำลูกเขาคัน มาแกงส้มไว้คอยบริการให้กับลูกค้าได้รับประทานตลอดทั้งปี
ที่นี่เลย “ร้านอาหารอิงภู” ตั้งอยู่ในพื้นที่ อ.เขาชัยสน จ.พัทลุง โดยมี นางนงเยาว์ มารักษ์ อายุ 52 ปี เป็นเจ้าของ และเป็นกุ๊กทำอาหารไว้คอยบริการลูกค้า นำลูกเถาคันที่ได้รับการเรียนถ่ายทอดจากคนรุ่นเก่านำมาแกงส้มกับปลาหลากชนิด โดยเฉพาะแกงส้มเขาคันปลากด และแกงส้มเขาคันปลากกะพง ที่มีรสชาติแสนอร่อย
แต่ปกติแล้วลูกเถาคัน หากนำมาแกงหรือสัมผัสจะมีอาการคันตามผิวหนัง หากนำมาต้มในน้ำเดือดจะทำให้อาการคันนั้นหายไป นั่นคือเคล็ดลับของการนำลูกเขาคันมาแกงส้ม พร้อมกับใช้แทนมะนาวได้ในช่วงยามมะนาวขาดแคลน หรือมีราคาแพงในฤดูแล้ง
ซึ่งนอกจากจะมีแกงส้มลูกเถาคันแล้ว ที่ร้านอิงภู ยังมีเมนูอาหารที่น่าทานอีกหลายอย่าง เช่น ห่อหมกไข่เจียว เป็นอีกหนึ่งเมนูอาหารที่เจ้าของคิดสูตรขึ้นมาเอง หากใครได้เดินทางผ่านมายัง จ.พัทลุง ลองแวะมาทาน “แกงส้มลูกเขาคัน” กันดู รับรองจะติดใจเป็นแน่
