คอลัมน์ : ดูรูปสวยแถมด้วยเกร็ดความรู้
โดย...สกนธ์ รัตนโกศล
----------------------------------------------------------------------------------------
ดอกไม้พระราชทานเมื่อ พ.ศ.2510 พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช บรมนาถบพิตร ได้นำเมล็ดพันธุ์มาจากประเทศเนเธอร์แลนด์ พระองค์ท่านทรงโปรดให้มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ทดลองปลูกและขยายพันธุ์ เพี่อแจกจ่ายให้ประชาชนนำไปปลูกประดับบ้านเรือน เพราะมีสีสวยปลูกง่ายคงทน
มีถิ่นกำเนิดที่ประเทศเม็กซิโกและอเมริกาใต้ มีชื่อพื้นเมืองคือ ดอกคำพู่จู้ คำปูจู้หลวง ดาวเรืองใหญ่ พอทู ดาวเรืองอเมริกัน ชื่อวิทยาศาสตร์ Tagetes erecta L. ชื่อวงศ์ Compositae ชื่อสามัญ Marigold
ลักษณะทั่วไป “ต้น” ไม้ดอกล้มลุก มีทั้งพันธุ์เตี้ย และพันธุ์สูง ลำต้นเป็นเหลี่ยม “ใบ” ประกอบแบบขนนก เรียงตรงข้าม ใบย่อยรูปรีถึงรูปใบหอกแกมรูปขอบขนาน กว้าง 0.5-1.5 เซนติเมตร ยาว 1.5-5 เซนติเมตร ปลายใบแหลม โคนใบสอบแคบ ขอบใบจักฟันเลื่อย ผิวใบด้านบนสีเขียวเข้ม “ฝัก” หรือ “ผล” ผลแห้งไม่แตก มีสีดำ
“ดอก “ มีหลายสี เข่น สีขาว เหลือง เหลืองทอง และส้ม ออกเป็นช่อแบบช่อกระจุกเดี่ยวที่ปลายกิ่ง ดอกวงนอกกลีบดอกเป็นรูปรางน้ำซ้อนกันแน่น โคนกลีบดอกเป็นหลอดเล็ก ปลายแผ่เป็นรูปไข่กลับ ดอกวงในกลีบดอกเป็นหลอดสีเหลืองปลายจักเป็น 5 ซี่ ดอกบานเต็มที่กว้าง 5-8 เซนติเมตร มีทั้งดอกชั้นเดียวและดอกซ้อน
ชนิดของดาวเรืองที่นิยมนำมาปลูกมีอยู่ด้วยกัน 3 ชนิด ได้แก่ ดาวเรืองอเมริกัน, ดาวเรืองฝรั่งเศส และดาวเรืองพันธุ์ลูกผสม
ดาวเรืองอเมริกัน มีถิ่นกำเนิดอยู่ที่ทวีปอเมริกา ลักษณะลำต้นสูงสุดถึง 40 นิ้ว ตามแต่ละสายพันธุ์ ออกดอกซ้อนกัน มีสีเหลือง สีส้ม สีทอง และสีขาว
ดาวเรืองฝรั่งเศส ลักษณะลำต้นเป็นพุ่มเตี้ย มีความสูงเพียง 12 นิ้ว ออกดอกสีเหลือง สีส้ม สีทอง และสีน้ำตาลอมแดง ดาวเรืองชนิดนี้จะช่วยปริมาณไส้เดือนฝอยในดินได้
ดาวเรืองพันธุ์ลูกผสม คือพันธุ์ที่ผสมกันระหว่างดาวเรืองอเมริกันและดาวเรืองฝรั่งเศส มีความแข็งแรง ทนทาน ออกดอกเร็ว และมีขนาดใหญ่
สำหรับสายพันธุ์ของดาวเรืองที่เหมาะสมและนิยมนำมาปลูกในไทย ได้แก่ สายพันธุ์ซอฟเวอร์เรน, สายพันธุ์ทอรีดอร์, สายพันธุ์ดับเบิล อีเกิล และสายพันธุ์ดาวเรืองเกษตร
ด้านการใช้ประโยชน์ ดอกดาวเรืองใช้เป็นอาหารเสริมสำหรับเลี้ยงสัตว์ เนื่องจากดาวเรืองเป็นพืชที่สารแซธโธฟิล (Xanthophyll) สูง จึงสามารถนำไปเป็นส่วนผสมอาหารสัตว์ได้ดี โดยเฉพาะอาหารของของไก่ไข่ จะทำให้ไข่แดงมีสีแดงสดใสน่ากินยิ่งขึ้น
การใช้ในการป้องกันแมลงนั้น เนื่องจากดาวเรืองเป็นสารที่มีกลิ่นเหม็น แมลงไม่ชอบ จึงสามารถใช้เป็นเกราะป้องกันแมลงให้แก่พืชอื่นๆ นอกจากนี้ในรากของดาวเรืองมีสารชนิดหนึ่งคือ แอลฟ่า เทอร์เธียนิล (& - terthienyl) ซึ่งเป็นสารที่สามารถควบคุมปริมาณไส้เดือนฝอยในดินได้เป็นอย่างดี
สามารถปลูกเป็นไม้ประดับ และดอกดาวเรืองยังนำมาใช้ทำพวงมาลัย ปักแจกัน จึงมีความสำคัญทางเศรษฐกิจ รวมทั้งสีของดอกใช้เป็นสีย้อมผ้าได้
ด้านสรรพคุณทางยา “ใบ” มีสรรพคุณพอกแผลฝี ทาแผลเน่าเปื่อย น้ำคั้นจากใบแก้ปวดหู “ดอก” แก้ริดสีดวงทวาร ขับเสมหะ แก้เจ็บตา เวียนศีรษะ ไอกรน คางทู
อีกทั้งในความเชื่อของคนไทยเชื่อว่า สีเหลืองหมายถึง “ทอง” ถ้าปลูกดอกดาวเรืองไว้หน้าบ้าน จะนำความเจริญรุ่งเรืองร่ำรวยมาให้ผู้ปลูก
ขอน้อมนำภาพดาวเรือง “ดอกไม้พ่อของแผ่นดิน” รวม 89 ภาพ ร่วมกับผองพสกนิกรชาวไทย น้อมเกล้าถวายความอาลัยเสด็จสู่สวรรคาลัย ด้วยสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณอันหาที่สุดมิได้ตราบนิจนิรันดร์
----------------------------------------------------------------------------------------
บรรณานุกรม
- https://sites.google.com/site/swnphvkssastrm54395254/home/dxk-daw-reuxng
- www.tnews.co.th/contents/367296
- https://hilight.kapook.com/view/143444
