ดร.ไชยณรงค์ เศรษฐเชื้อ
คณะมนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหาสารคาม
------------------------------------------------------------------------------------------------
1. ปริมาณน้ำฝนมากกว่าปกติ จึงทำให้เกิดน้ำท่วมหนักในวงกว้าง
2. ป่าต้นน้ำถูกทำลายจากเขื่อน การทำไม้เถื่อน การปลูกพืชเชิงเดี่ยว และเหมืองแร่ ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเหมืองเถื่อนมีมากที่ อ.นบพิตำ และ อ.สิชล จ.นครศรีธรรมราช
3. ปัญหาผังเมือง รวมถึงการสร้างถนน และระบบระบายน้ำของเมือง
4. ลำน้ำ (ภาคใต้เรียกว่าคลอง) ถูกบุกรุก/ตื้นเขิน ทำให้น้ำล้นตลิ่ง
5. การสร้างเขื่อนและประตูระบายน้ำ การบริหารจัดการเขื่อนตอนบนโดยกักน้ำไว้ แทนที่จะทยอยปล่อย ทำให้เมื่อฝนตกหนักน้ำล้นสปริงเวย์ และซ้ำเติมภัยพิบัติในพื้นที่ท้ายเขื่อน ส่วนประตูระบายน้ำขวางทางน้ำให้ออกทะเลช้าลง
6. พื้นที่ชุ่มน้ำ โดยเฉพาะพรุ ที่เป็นแก้มลิงธรรมชาติ ถูกบุกรุก มีการถมสร้างบ้าน สร้างตลาด สร้างสนามบิน เช่น สนามบินนครฯ สถานที่ราชการ และถูกยึดครองไปทำเกษตรกรรมขนาดใหญ่ (plantation) โดยเฉพาะสวนปาล์ม ฯลฯ เมื่อแก้มลิงหายไป น้ำก็ท่วมพื้นที่ทางตอนล่างหนักกว่าเดิม
7. ถนนเป็นเขื่อนขวางทางน้ำอย่างดี ไม่มีท่อระบาย หรือมีแต่เล็กมาก สะพานแคบ ทำให้กีดขวางทางน้ำ
8. การสร้างเขื่อนกันทรายปากแม่น้ำ เช่น บริเวณชุมชนที่ติดกับปากแม่น้ำหลังสวน จ.ชุมพร น้ำท่วมเพราะเขื่อนกันทรายบีบทางน้ำ ทำให้น้ำไหลลงทะเลช้า และยกระดับสูงกว่าระดับน้ำทะเลมาก (ดูภาพประกอบ น้ำจากแม่น้ำหลังสวนด้านซ้ายมือสูงกว่าน้ำทะเลด้านขวามือ)
ความรุนแรง แต่ละที่ไม่เหมือนกัน ขึ้นกับเงื่อนไขของแต่ละพื้นที่ ซึ่งต้องพิจารณาในระดับจุลภาค (micro) ด้วย
สาเหตุแรกเป็นภัยธรรมชาติ สาเหตุที่ 2-8 ฝีมือมนุษย์ล้วนๆ