พังงา - วิถีชีวิตชาวตะกั่วป่า จ.พังงา ยังคงร่อนแร่ดีบุกด้วย “เลียง” ในลำคลอง เป็นอาชีพเสริมจากรุ่นสู่รุ่นของแม่บ้านยุคราคายางพาราตกต่ำ ก่อนจะนำไปขายที่ตลาดตะกั่วป่าในราคากิโลกรัมละ 180-250 บาท
วันนี้ (30 มี.ค.) นายเชิดชาย ปัทมยุตานนท์ ผู้ใหญ่บ้านหมูที่ 5 บ้านบางมรวน นำผู้สื่อข่าวดูการวิถีชีวิตของชาวบ้านในการอนุรักษ์อาชีพร่อนแร่ดีบุกในลำคลองบางปูเต หมู่ที่ 5 บ้านบางมรวน ต.บางม่วง อ.ตะกั่วป่า จ.พังงา ซึ่งในอดีตเป็นอาชีพหลักของยุคที่อุตสาหกรรมเหมืองแร่ดีบุกเฟื่องฟู จนกลายมาเป็นอาชีพเสริมของแม่บ้านในยุคที่ราคายางพาราตกต่ำ
ในการร่อนแร่นั้น ชาวบ้านที่นี้ยังคงใช้ “เลียง” ซึ่งมีลักษณะเป็นภาชนะกลมแบนคล้ายกระทะทำมาจากไม้ เป็นเครื่องมือที่ใช้ในการร่อนแร่เพื่อล้างเศษหินดินทรายที่ปะปนมากับแร่ออก โดยการใช้เลียงตักดินที่มีแร่ดีบุกปะปนอยู่ในลำคลองนำมาร่อนกับน้ำด้วยวิธีการร่อนที่มีการถ่ายทอดมาจากรุ่นสู่รุ่น ทำให้ดิน และทรายซึ่งเบากว่าแร่ดีบุกไหลออกจากเลียงลงกลับไปในลำคลอง ก่อนจะเทแร่ที่ร่อนได้เทใส่ในกระเป๋าผ้าที่ผูกไว้ที่เอวคนร่อน จากนั้นก็จะนำไป “ไถ้” หรือแยกแร่ด้วยภาชนะกรองแยกแร่ดีบุกออกมา แล้วนำไปตากแดดให้แห้งสนิท หรือใช้วิธีการคั่วด้วยไฟ ก่อนจะนำไปขายที่ตลาดตะกั่วป่าในราคากิโลกรัมละ 180-250 บาท
นางสุนีย์ สุจิตโต อายุ 65 ปี อาชีพทำขนม และสวนยางพารา อยู่บ้านเลขที่ 94 ม.5 ต.บางม่วง อ.ตะกั่วป่า จ.พังงา กล่าวว่า การใช้เลียงร่อนแร่ดีบุกนั้นในอดีตจะร่อนแร่ตามลำคลอง และท้ายรางแยกแร่ของเหมืองแร่ดีบุก และเรือขุดแร่ ซึ่งในพื้นที่นี้จะมีสายแร่ดีบุกที่ดี และมีมาก หลายบริษัทจึงเข้ามาทำเหมืองที่นี่ ปัจจุบันเหลือคนที่ร่อนแร่ดีบุกเป็นอาชีพเสริมในอำเภอตะกั่วป่า และอำเภอกะปง ประมาณ 100 คน โดยส่วนใหญ่จะออกมาร่อนแร่ตามลำคลองต่างๆ ในช่วงฤดูฝน
เพราะน้ำฝนได้ชักลากดินแร่มาจากภูเขา และเหมืองแร่เก่าลงมาสู่ลำคลอง และระดับน้ำในลำคลองจะเหมาะสมต่อการร่อนแร่มากกว่า ส่วนใหญ่จะอาศัยเวลาในช่วงเช้า หรือช่วงเย็นในการออกร่อนแร่แบบสบายๆ ในลำคลองใกล้บ้าน ใช้เวลาในการร่อนแร่ประมาณ 3 ชั่วโมง ก็จะได้แร่ดีบุกกลับบ้านประมาณ 1-2 กิโลกรัม จึงสามารถช่วยค่าใช้จ่ายในบ้านได้เป็นอย่างดี “เลียง” จะทำขึ้นด้วยไม้ชนิดเบาๆ และเนื้อเหนียว มีรูปร่างลักษณะคล้ายกระทะ มีความกว้างตั้งแต่ 24 นิ้ว ไม่เกิน 30 นิ้ว ความหนาประมาณ 5/16 นิ้ว ท้องลึกประมาณ 3 นิ้ว ปัจจุบัน ยังมีการทำขายอยู่ในราคาใบละ 800-1,000 บาท
วันนี้ (30 มี.ค.) นายเชิดชาย ปัทมยุตานนท์ ผู้ใหญ่บ้านหมูที่ 5 บ้านบางมรวน นำผู้สื่อข่าวดูการวิถีชีวิตของชาวบ้านในการอนุรักษ์อาชีพร่อนแร่ดีบุกในลำคลองบางปูเต หมู่ที่ 5 บ้านบางมรวน ต.บางม่วง อ.ตะกั่วป่า จ.พังงา ซึ่งในอดีตเป็นอาชีพหลักของยุคที่อุตสาหกรรมเหมืองแร่ดีบุกเฟื่องฟู จนกลายมาเป็นอาชีพเสริมของแม่บ้านในยุคที่ราคายางพาราตกต่ำ
ในการร่อนแร่นั้น ชาวบ้านที่นี้ยังคงใช้ “เลียง” ซึ่งมีลักษณะเป็นภาชนะกลมแบนคล้ายกระทะทำมาจากไม้ เป็นเครื่องมือที่ใช้ในการร่อนแร่เพื่อล้างเศษหินดินทรายที่ปะปนมากับแร่ออก โดยการใช้เลียงตักดินที่มีแร่ดีบุกปะปนอยู่ในลำคลองนำมาร่อนกับน้ำด้วยวิธีการร่อนที่มีการถ่ายทอดมาจากรุ่นสู่รุ่น ทำให้ดิน และทรายซึ่งเบากว่าแร่ดีบุกไหลออกจากเลียงลงกลับไปในลำคลอง ก่อนจะเทแร่ที่ร่อนได้เทใส่ในกระเป๋าผ้าที่ผูกไว้ที่เอวคนร่อน จากนั้นก็จะนำไป “ไถ้” หรือแยกแร่ด้วยภาชนะกรองแยกแร่ดีบุกออกมา แล้วนำไปตากแดดให้แห้งสนิท หรือใช้วิธีการคั่วด้วยไฟ ก่อนจะนำไปขายที่ตลาดตะกั่วป่าในราคากิโลกรัมละ 180-250 บาท
นางสุนีย์ สุจิตโต อายุ 65 ปี อาชีพทำขนม และสวนยางพารา อยู่บ้านเลขที่ 94 ม.5 ต.บางม่วง อ.ตะกั่วป่า จ.พังงา กล่าวว่า การใช้เลียงร่อนแร่ดีบุกนั้นในอดีตจะร่อนแร่ตามลำคลอง และท้ายรางแยกแร่ของเหมืองแร่ดีบุก และเรือขุดแร่ ซึ่งในพื้นที่นี้จะมีสายแร่ดีบุกที่ดี และมีมาก หลายบริษัทจึงเข้ามาทำเหมืองที่นี่ ปัจจุบันเหลือคนที่ร่อนแร่ดีบุกเป็นอาชีพเสริมในอำเภอตะกั่วป่า และอำเภอกะปง ประมาณ 100 คน โดยส่วนใหญ่จะออกมาร่อนแร่ตามลำคลองต่างๆ ในช่วงฤดูฝน
เพราะน้ำฝนได้ชักลากดินแร่มาจากภูเขา และเหมืองแร่เก่าลงมาสู่ลำคลอง และระดับน้ำในลำคลองจะเหมาะสมต่อการร่อนแร่มากกว่า ส่วนใหญ่จะอาศัยเวลาในช่วงเช้า หรือช่วงเย็นในการออกร่อนแร่แบบสบายๆ ในลำคลองใกล้บ้าน ใช้เวลาในการร่อนแร่ประมาณ 3 ชั่วโมง ก็จะได้แร่ดีบุกกลับบ้านประมาณ 1-2 กิโลกรัม จึงสามารถช่วยค่าใช้จ่ายในบ้านได้เป็นอย่างดี “เลียง” จะทำขึ้นด้วยไม้ชนิดเบาๆ และเนื้อเหนียว มีรูปร่างลักษณะคล้ายกระทะ มีความกว้างตั้งแต่ 24 นิ้ว ไม่เกิน 30 นิ้ว ความหนาประมาณ 5/16 นิ้ว ท้องลึกประมาณ 3 นิ้ว ปัจจุบัน ยังมีการทำขายอยู่ในราคาใบละ 800-1,000 บาท
